ΕφΑθ 1701/2016: Συγγενικά δικαιώματα ηθοποιών - Ανάρτηση ταινιών στο διαδίκτυο

Δεν εφαρμόζονται αναλογικά στα συγγενικά δικαιώματα όλες οι διατάξεις, που αφορούν στα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, όπως οι μελλοντικοί τρόποι εκμετάλλευσης, μπορούν όμως να εφαρμοσθούν ως προς το κύρος των συναφών όρων τα άρθρα 178 και 179 ΑΚ. Η τεχνική διαδικασία της ψηφιοποίησης δεν υπάγεται καθεαυτή στην έννοια της αναπαραγωγής, αλλά πρέπει να αξιολογείται σε σχέση με κάθε μορφή χρήσης. Η αντιγραφή σε σκληρό δίσκο Η/Υ και η ανάρτηση σε ιστότοπο του διαδικτύου ψηφιοποιημένης εισφοράς εμπίπτουν στην έννοια της αναπαραγωγής. Η ακεραιότητα της ερμηνείας ή εκτέλεσης προσβάλλεται μόνο από άμεσες μεταβολές και όχι ως προς το συνολικό αισθητικό αποτέλεσμα ή τον υποβιβασμό της αξίας της εισφοράς. Η αναπαραγωγή της ερμηνείας ηθοποιού δεν συνεπάγεται προσβολή της προσωπικότητάς του, εκτός αν πρόκειται για εμπορική εκμετάλλευση της εικόνας του ή για προσβολή της τιμής, της φήμης και της υπόληψής του. Οι κληρονόμοι δικαιούχου συγγενικού δικαιώματος κατά την άσκηση του ηθικού δικαιώματος έχουν τις ίδιες αξιώσεις με τον κληρονομούμενο ως προς την απαγόρευση πράξεων, που αφορούν παρουσίαση της ερμηνείας κατά τρόπο, που προσβάλει την υστεροφημία του καλλιτέχνη. Οι οργανισμοί συλλογικής διαχείρισης δικαιούνται να ενεργούν στο όνομά τους, αρκεί μία δειγματοληπτική αναφορά των εισφορών, που έγιναν αντικείμενο εκμετάλλευσης και τεκμαίρεται ότι έχουν αρμοδιότητα για τη διαχείριση και προστασία όλων των εισφορών των δικαιούχων, για τους οποίους δηλώνουν ότι τους μεταβιβάσθηκαν οι σχετικές άδειες. 
Η αντιγραφή ή ανάρτηση στο διαδίκτυο ήδη ψηφιοποιημένων κινηματογραφικών ταινιών χωρίς άδεια των ηθοποιών συνιστά προσβολή του περιουσιακού τους δικαιώματος και της εξουσίας διάθεσης κατ’ αίτηση στα ηλεκτρονικά δίκτυα, η δε παραμόρφωση της ερμηνείας τους συνιστά προσβολή του ηθικού δικαιώματος. Απόρριψη ένστασης καταχρηστικής άσκησης δικαιώματος, επειδή η παραγωγός εταιρία υποβλήθηκε σε υπέρογκες δαπάνες για την ψηφιοποίηση των ταινιών, διότι δεν αποδείχθηκε ότι δεν άντλησε οικονομικό όφελος και οι ενάγοντες άσκησαν τα δικαιώματά τους. Παραίτηση των εναγόντων από τον διπλασιασμό της συνήθους αμοιβής. Κρίθηκε πλήρως ορισμένη η αγωγή και επικυρώθηκε η επιδίκαση αμοιβής υπέρ του οργανισμού συλλογικής διαχείρισης και χρηματική ικανοποίηση ηθικής βλάβης, επειδή υποβλήθηκε σε χρονοβόρα διαδικασία για να επιτύχει τη διακοπή εκ μέρους του παρόχου της λειτουργίας του ιστότοπου, στον οποίο προβάλλονταν οι ταινίες.

ΕφΑθ 1701/2016

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Χρυσούλα Φλώρου, Πρόεδρος Εφετών

Μαρία Φιλακουρίδου, Ελπίδα Σιμιτοπούλου

(...) Σύμφωνα με το άρθρο 246 ΚΠολΔ, που εφαρμόζεται και στη διαδικασία της δευτεροβάθμιας δίκης (άρθρο 524 παρ. 1 ΚΠολΔ), το δικαστήριο σε κάθε στάση της δίκης, μπορεί, αυτεπαγγέλτως ή ύστερα από αίτηση κάποιου διαδίκου να διατάξει την ένωση και τη συνεκδίκαση περισσότερων δικών, αν υπάγονται στην ίδια διαδικασία και κατά την κρίση του διευκολύνεται ή επιταχύνεται η διεξαγωγή της δίκης ή επέρχεται μείωση των εξόδων, σύμφωνα με την απορρέουσα από τα άρθρα 107, 232, 245, 246 και 247 ΚΠολΔ, αρχή της οικονομίας των διαδικαστικών ενεργειών. Στη προκειμένη και στην αρχή της παρούσας αναφερόμενη και προσδιορισθείσα αρμοδίως δικάσιμο εκφωνήθηκαν με την εναρίθμως προβλεπόμενη σειρά του οικείου πινακίου και συζητήθηκαν κατά την τακτική διαγνωστική διαδικασία και με παρόντες όλους τους διαδίκους α) η από 17-10-2014 και με αρ.εκθ.κατ. 6863/2014 έφεση των 1ου έως και 261ου εναγόντων με την από 5-11-2013 και με αρ.εκθ.κατ. 147033/4252/2013 αγωγή και β) η από 10-10-2014 έφεση της πρώτης των εναγόμενων με την ως άνω αγωγή εταιρίας περιορισμένης ευθύνης, κατά της υπ' αρ. 3089/2014 οριστικής αποφάσεως του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Αθηνών με την οποία έγινε κατά ένα μέρος δεκτή η αγωγή ως προς την πρώτη των εναγόμενων και απορρίφθηκε καθ' ολοκληρίαν ως προς τη δεύτερη των εναγόμενων, επίσης, εταιρία περιορισμένης ευθύνης, κατ' ουσίαν. Πρόκειται για συναφή δικόγραφα των οποίων επιβάλλεται η συνεκδίκαση, αφού, έτσι, διευκολύνεται και επιταχύνεται η διεξαγωγή της όλης δίκης. Οι υπό κρίση εφέσεις φέρονται προς συζήτηση ενώπιον του καθ' ύλην και κατά τόπον αρμόδιου δευτεροβάθμιου δικαστηρίου (άρθρα 18 αρ. 2, 19, 25 παρ. 2 ΚΠολΔ) και έχουν ασκηθεί εμπρόθεσμα πριν την επίδοση της εκκαλουμένης απόφασης (άρθρα 495, 499, 511, 513, 516 παρ. 1, 517, 518 ΚΠολΔ).

Όσον αφορά την από 10-10-2014 έφεση (και τον τρίτο λόγο της) της πρώτης των εναγόμενων εταιρίας («F. F. Ε.Π.Ε.») καθ΄ο μέρος αυτή στρέφεται κατά της 262ης των εφεσίβλητων εταιρίας με την επωνυμία «ΓΚΟΥΓΚΛ ΕΛΛΑΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ ΕΤΑΙΡΙΑ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΕΝΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ» και το διακριτικό τίτλο «Google GREECE», η οποία στη πρωτοβάθμια δίκη είχε τη διαδικαστική ιδιότητα της δεύτερης των εναγόμενων με την από 5-11-2013 αγωγή, όντας απλή συνομόδικη της πρώτης εξ αυτών και ήδη, εκκαλούσας εταιρίας, ως προς την οποία (δεύτερη εναγόμενη) απορρίφθηκε με την εκκαλούμενη απόφαση επί της ουσίας η εναντίον της αγωγή, η από 10-10-2014 έφεση (της πρώτης των εναγόμενων) είναι απαράδεκτη και πρέπει, να απορριφθεί, ελλείψει του απαιτούμενου προς τούτο εννόμου συμφέροντος προς άσκηση της (άρθρα 68, 73, 513, 516, 517 ΚΠολΔ). Ειδικότερα, όπως, συνάγεται από την επισκόπηση των κρίσιμων αιτιολογιών και παραδοχών της εκκαλουμένης απόφασης, το εκδόσαν αυτή Πολυμελές Πρωτοδικείο Αθηνών κρίνοντας επί της ουσίας της υπόθεση, διετύπωσε σαφές αποδεικτικό πόρισμα για την ανυπαρξία της επικληθείσας από τους ενάγοντες με την από 5-11-2013 αγωγή διακεκριμένης (έναντι αυτών των ιδίων) παράνομης και υπαίτιας συμπεριφοράς και περαιτέρωαδικοπρακτικής ευθύνης της δεύτερης εναγόμενης εταιρίας. Ουδόλως, δε, συμπεριέλαβε στην απόφαση του διάταξη όσον αφορά τις συνεναγόμενες και παθητικώς εις ολόκληρον ενεχόμενες στην πληρωμή χρηματικής παροχής, εταιρίες, υπέρ της δεύτερης εναγόμενης και σε βάρος της απλής συνομοδίκου της, πρώτης εναγόμενης, πράγμα, το οποίο από δικονομικής άποψης δεν μπορούσε να πράξει, ενόψει, του ότι, περί ουδεμίας, μεταξύ αυτών έννομης σχέσης, έκρινε, ελλείψει ασκήσεως αυτοτελούς ή έστω, παρεμπίπτουσας αγωγής από την πρώτη των εναγόμενων κατά της δεύτερης εξ αυτών προς καθορισμό του μεταξύ τους βαθμού συνυπαιτιότητας και της σύστοιχης κατ' έκταση ικανοποίησης του τυχόν δικαιώματος αναγωγής της (πρώτης εναγόμενης) κατ' αυτής (δεύτερης εναγόμενης) συνεπεία εφαρμογής των άρθρων 926, 927, 481, 487 ΑΚ και 74, 75 ΚΠολΔ. Και περαιτέρω, της μη δυνατότητας ύπαρξης δικαστικής κρίσης που να δύναται να αποτελέσει δεδικασμένο για κάποιο μεταξύ των συνεναγόμενων εταιριών δικαίωμα (ΑΠ 1229/13 Νοβ 2014. 92, ΑΠ 1468/09 Νοβ 2010. 428, ΑΠ 559/09 Νοβ 2009. 1711, ΑΠ 668/03 ΕλλΔνη2004. 91), με επιβλαβείς για την πρώτη των εναγόμενων συνέπειες έναντι της δεύτερης εξ αυτών, ώστε, η πρώτη εναγόμενη, ως βλαπτόμενη από την πρωτοβάθμια απόφαση να δικαιούται στην άσκηση έφεσης κατ' αυτής (ΑΠ 111/1999 ΕλλΔνη 40. 779). 

Τα δικαστικά έξοδα της 262ης των εφεσίβλητων με την από 10-10-2014 έφεση, η οποία στην προκειμένη ένδικη περίπτωση, νικά, πρέπει, να συμψηφισθούν εν όλω με εκείνα της εκκαλούσας που αντιστοίχως ηττάται, ένεκα του δυσερμήνευτου των στην υπό κρίση υπόθεση εφαρμοστέων και ως άνω παρατιθέμενων κανόνων ουσιαστικού και δικονομικού δικαίου (άρθρα 179, 183 ΚΠολΔ). Μετά τα ως άνω κριθέντα και την καταβολή από τους ενάγοντες και εκκαλούντες με την από 17-10-2014 έφεση του νόμιμου για το παραδεκτό της άσκησης της παραβόλου (άρθρο 495 παρ. 4 ΚΠολΔ (βλ. τα συνημμένα στο αντίστοιχο εφετήριο δικόγραφο, υπ' αρ. Α' 1381622-1381624 γραμμάτια Δημοσίου και υπ' αρ. Α' 144465-144466 γραμμάτια Τ.Α.Χ.Δ.Ι.Κ., που μνημονεύονται στη συνταχθείσα για την κατάθεση της έκθεση), ομοίως, δε και από την πρώτη εναγόμενη και εκκαλούσα εταιρία για την δική της με ημερομηνία 10-10-2014 έφεση (βλ. τα συνημμένα στο αντίστοιχο εφετήριο δικόγραφο, υπ' αρ. Α' 1384101-1384102 γραμμάτια Δημοσίου και υπ' αρ. Α' 134882-134883 γραμμάτια Τ.Α.Χ.Δ.Ι.Κ., που μνημονεύονται στην έκθεση κατάθεσης της και επομένως, τυγχάνουν παραδεκτές (άρθρο 532 ΚΠολΔ) να εξετασθούν περαιτέρω (άρθρο 533 παρ. 1 ΚΠολΔ) ως προς το βάσιμο των παραδεκτώς προβαλλόμενων λόγων τους (άρθρο 522 ΚΠολΔ) κατά την ίδια (τακτική) διαδικασία (άρθρα 237, 270, 524 ΚΠολΔ), κατά την οποία εκδόθηκε η εκκαλούμενη απόφαση.

Με την από 5-11-2003 αγωγή, όπως το περιεχόμενο αυτής παραδεκτώς διορθώθηκε ως προς την αρίθμηση των δικαιούχων και το συνολικώς αιτούμενο ποσό για χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης και  κατά  προσήκουσα  από  το  Δικαστήριο  εκτίμηση  των  αγωγικών ισχυρισμών. Οι ενάγοντες εξέθεσαν ότι τα αναφερόμενα με αριθμούς 1 έως 260 εξ αυτών, φυσικά πρόσωπα είναι δικαιούχοι συγγενικών δικαιωμάτων εκ των οποίων οι φέροντες τους αύξοντες αριθμούς 1, 2, 10, 11, 13, 14, 16, 17, 18, 19, 20, 22, 23, 24, 31, 32, 33, 35, 36, 37, 38, 39, 42, 43, 50, 51, 52, 53, 55, 56, 57, 60, 61, 62, 63, 67, 68, 69, 71, 72, 73, 76, 77, 78, 79, 80, 81, 84, 85, 87, 88, 89, 91, 94, 95, 96, 97, 98, 99, 100, 101, 102, 103, 104, 105, 107, 109, 110, 111, 112, 113, 115, 116, 117, 118, 119, 120, 122, 123, 124, 125, 127, 128, 129, 130, 133, 134, 135, 136, 137, 139, 141, 142, 144, 145, 146, 147, 149, 152, 153, 154, 155, 156, 157, 158, 159, 163, 165, 166, 167, 168, 170, 171, 172, 173, 175, 176, 177, 179, 180, 181, 182, 187, 191, 192, 193, 194, 201, 202, 203, 204, 205, 206, 207, 208, 209, 211, 216, 217, 219, 221, 222, 223, 224, 225, 226, 227, 228, 229, 230, 233, 234, 235, 236, 237, 238, 241, 242, 243, 248, 249, 251, 252, 253, 255, 257, 258, 259 και 260 είναι οι ίδιοι ηθοποιοί και οι λοιποί κληρονόμοι αποβιωσάντων ηθοποιών. Ότι, τα ονόματα των ... επαναλαμβάνονται (στο αγωγικό δικόγραφο) διότι, συντρέχει στο πρόσωπο τους, τόσο η ιδιότητα του ηθοποιού, όσο και εκείνη του κληρονόμου. 

Ότι, όλοι οι ανωτέρω αναφερόμενοι ηθοποιοί συμμετείχαν στις περιγραφόμενες στην αγωγή ταινίες του παλαιού ελληνικού κινηματογράφου, παραγωγής της πρώτης των εναγόμενων εταιρίας περιορισμένης ευθύνης. 

Ότι, ο τελευταίος (261ος) ενάγων τυγχάνει νομίμως συνεστημένο νομικό πρόσωπο και αποτελεί τον μοναδικό και αντιπροσωπευτικό, για τους ηθοποιούς, οργανισμό συλλογικής διαχείρισης και προστασίας των συγγενικών τους περιουσιακών δικαιωμάτων, όπως τα μέλη του διαλαμβάνονται στο δικόγραφο της αγωγής. Ότι, τα μέλη έχουν αναθέσει σε αυτόν (261ο ενάγοντα), με σχετικές συμβάσεις, τη διαχείριση και την προστασία των περιουσιακών συγγενικών δικαιωμάτων επί των συμβολών τους, μεταξύ δε των σχετικών εξουσιών, που έχουν μεταβιβαστεί σ' αυτόν, περιλαμβάνονται οι εξουσίες αναπαραγωγής και διάθεσης στο κοινό της εγγραφής της ερμηνείας ή της εκτέλεσης τους σε κινηματογραφικές ταινίες. 

Ότι, ο ίδιος έχει το δικαίωμα να διαπραγματεύεται, καθορίζει, εισπράττει, διανέμει στους δικαιούχους την οφειλόμενη αμοιβή από την χρήση των συγγενικών δικαιωμάτων τους από την παραπάνω αιτία, κατά ποσοστά προσδιοριζόμενα από τον εσωτερικό κανονισμό του. 

Ότι, η πρώτη εναγόμενη εταιρία, αφού, μετέτρεψε σε ψηφιακή μορφή τις ενσωματωμένες σε αναλογικό φορέα ερμηνείες των εναγόντων ηθοποιών που περιλαμβάνονται στις αναφερόμενες στο δικόγραφο ταινίες, τις ανάρτησε στο διαδίκτυο (internet), στον ιστότοπο που η ίδια δημιούργησε και φέρει τον τίτλο «f.f.channel», μέσω της τεχνολογίας και του χώρου φιλοξενίας που της παρείχε η δεύτερη των εναγόμενων εταιρία περιορισμένης ευθύνης στη διαδικτυακή πλατφόρμα ιδιοκτησίας της «YouTube-google» κατά τρόπο, ώστε, το κοινό, να μπορεί κάθε στιγμή και σε οποιοδήποτε μέρος του κόσμου να παρακολουθήσει τις εν λόγω ταινίες από οποιοδήποτε ηλεκτρονικό μέσο που παρέχει πρόσβαση στο διαδίκτυο. 

Ότι, ειδικότερα η δεύτερη των εναγόμενων συμφώνησε με την πρώτη εξ αυτών να προβάλλει και να φιλοξενεί τον ανωτέρω ιστότοπο στην προαναφερθείσα πλατφόρμα της «You Tube google» και να εισάγει διαφημίσεις που εμφανίζονται κατά το άνοιγμα εκάστης σελίδας του ιστότοπου κατά την προβολή των σκοπούμενων ταινιών, τα έσοδα των οποίων (διαφημίσεων) μοιράζονται οι ίδιες οι εναγόμενες. Ότι, οι ως άνω ταινίες βρίσκονταν στη διάθεση του κοινού στο διαδίκτυο από τον Αύγουστο του έτους 2013 ολόκληρες, ενώ, από τις 1-10-2013 σε αποσπασματική μορφή. 

Ότι, όλες οι ανωτέρω ενέργειες έγιναν χωρίς έγγραφη άδεια των εναγόντων, συνιστούν δε παραβίαση του περιουσιακού δικαιώματος τους και συγκεκριμένα των επιμέρους εξουσιών της εγγραφής, αναπαραγωγής και διάθεσης στο κοινό, αλλά και του ηθικού δικαιώματος αυτών για διατήρηση της ακεραιότητας των ερμηνειών τους, αναφορικά με τις υπόψη κινηματογραφικές ταινίες. Ότι, ταυτοχρόνως προσβάλλεται το δικαίωμα προσωπικότητας των αναφερόμενων στο δικόγραφο φυσικών προσώπων που ασκούν την αγωγή με την ιδιότητα των ηθοποιών, ως ατόμων και ως καλλιτεχνών, καθόσον οι εναγόμενες εκμεταλλεύτηκαν την ιδιαίτερη φήμη και αναγνωρισιμότητά τους, προκειμένου να αντλήσουν παράνομο κέρδος. 

"Νομικά ζητήματα από την χρήση του διαδικτύου: η ελευθερία της έκφρασης στα ιστολόγια" [Παναγιώτης Μαντζούφας, Αν. Καθηγητής, Νομική Σχολή ΑΠΘ]

1. Εισαγωγή

Πολλές σημαντικές αλλαγές στη παραγωγή αγαθών και υπηρεσιών οφείλονται στις νέες τεχνολογίες και ιδίως στη πληροφοριακή επανάσταση, που συνίσταται στην γενίκευση της χρήσης των ηλεκτρονικών υπολογιστών ως μεθόδου επεξεργασίας των πληροφοριών. Οι νέες τεχνολογίες της πληροφορίας, υποκαθιστώντας παραδοσιακές δραστηριότητες, δημιουργούν νέα πεδία επικοινωνίας και ουσιαστικά οδηγούν σε μετασχηματισμό της κοινωνίας2. Αυτό συμβαίνει διότι στις συνθήκες του μεταβιομηχανικού καπιταλισμού των υπηρεσιών και του χρηματοπιστωτικού συστήματος η γνώση και η έγκαιρη πληροφόρηση διαδραματίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο στην οικονομική δραστηριότητα. Κάθε λόγος, εικόνα και ήχος μπορεί να μεταγραφεί στη γλώσσα της ψηφιακής τεχνολογίας (δηλαδή να μετατραπεί σε δυαδική μορφή) με αποτέλεσμα να διευρύνεται η δυνατότητα αποθήκευσης, επεξεργασίας, διακίνησης και αναπαραγωγής δεδομένων σε ψηφιακή μορφή3. Η καινοτομία της ψηφιακής τεχνολογία έγκειται στην ικανότητά της να ενσωματώνεται στις εφαρμογές ποικίλων τεχνολογικών κλάδων, κατά τρόπο που να μεταβάλλει ριζικά τα δεδομένα της παραγωγής, αλλά κυρίως της παροχής υπηρεσιών, πολλαπλασιάζοντας την ταχύτητα μετάδοσης δεδομένων και ουσιαστικά καταργώντας τους χρονικούς και χωρικούς περιορισμούς. Η ψηφιακή τεχνολογία δεν πρέπει να ταυτίζεται με το διαδίκτυο, το οποίο παραπέμπει σε ένα σύστημα διανομής πληροφοριών που θα μπορούσε να εξυπηρετήσει και το αναλογικό σύστημα. Ωστόσο, η ψηφιοποίηση μεταμόρφωσε το σύστημα διανομής σχεδόν όλων των προϊόντων των ΜΜΕ. Το διαδίκτυο δεν θα είχε ποτέ την δυνατότητα να προσφέρει βίντεο, μουσικά έργα και υπηρεσίες ενημέρωσης εάν αυτές οι υπηρεσίες δεν είχαν προηγουμένως μετατραπεί στο δυαδικό κώδικα.

Είnαι χαρακτηριστικό το παράδειγμα της εφαρμογής της ψηφιακής τεχνολογίας στον τομέα των τηλεπικοινωνιών και των μέσων μαζικής ενημέρωσης (ΜΜΕ). Εκεί παρατηρείται μια συνεχώς διευρυνόμενη τεχνολογική σύγκλιση -με άξονα την πληροφορική- που οδηγεί στην διασύνδεση υπολογιστών (τεχνολογία της πληροφορικής), του περιεχομένου (δηλαδή τα ΜΜΕ) και των τηλεπικοινωνιών σε ενιαίες τεχνολογικές δομές4 που συνεπιφέρει και μια εταιρική σύγκλιση με την έννοια ότι εταιρίες του ενός κλάδου εξαγοράζουν ή συγχωνεύονται με εταιρίες σε κάποιον άλλον από τους συγκλίνοντες κλάδους.

Στη περίπτωση του διαδικτύου, που εμφανίζεται ως «πλατφόρμα» της σύγκλισης, αποτυπώνονται με τον πλέον ευκρινή τρόπο όλα τα επίπεδα της τεχνολογικής και οικονομικής σύγκλισης: α) σύγκλιση των δικτύων επικοινωνίας, β) σύγκλιση των υπηρεσιών, γ) σύγκλιση των παροχέων υπηρεσιών καθώς παρατηρείται αύξουσα τάση συνένωσης και συνεργασίας μεταξύ των παροχέων υποδομής, πρόσβασης και περιεχομένων.

Το διαδίκτυο είναι το πρότυπο των παραπάνω εφαρμογών5, διότι έχει κατορθώσει να ενώσει σε ένα απέραντο και άκεντρο δίκτυο πληροφοριακών συστημάτων ένα τεράστιο αριθμό δεδομένων, που συνδέονται μεταξύ τους, δίνοντας έτσι την δυνατότητα στο χρήστη να έχει θεωρητικά πρόσβαση, μέσω των τηλεπικοινωνιών, σε όλες τις πληροφορίες αλλά και να επικοινωνεί με όλους. Το διαδίκτυο είναι συγχρόνως ένας παγκόσμιος πόρος διανομής περιεχομένου, ένας μηχανισμός διασποράς πληροφοριών και ένα μέσο συνεργασίας και αλληλεπίδρασης μεταξύ ιδιωτών και των υπολογιστών τους, ανεξάρτητα από την γεωγραφική τους θέση. Η τεχνική δυνατότητα της επικοινωνίας σε παγκόσμια κλίμακα χωρίς όρια ως προς τον χώρο και τον χρόνο, η εμβέλεια και το βάθος των αλλαγών που συνεπιφέρουν οι «λεωφόροι των πληροφοριών» στις δομές της διοίκησης, των κοινωνικών σχέσεων, της οικονομίας αλλά και στην παγκόσμια κατανομή της γνώσης, της εργασίας και της οικονομικής εξουσίας οδηγούν στη παγκοσμιοποίηση της κοινωνίας της πληροφορίας.

Επίσης, το διαδίκτυο χαρακτηρίζεται από μια πρωτοφανή ποικιλομορφία περιεχομένου και στο βαθμό που είναι το κατεξοχήν διαδραστικό μέσο, μπορεί να θεωρηθεί ως το λιγότερο επιθετικό και διεισδυτικό ΜΜΕ. Η επέκταση του διαδικτύου βασίζεται σε τρις πυλώνες: στον αριθμό των χρηστών, στον όγκο της παρεχόμενης πληροφορίας και στα τηλεπικοινωνιακά δίκτυα. Στο πεδίο του κυβερνοχώρου ενώ διατίθενται νέα συνεχώς εξελισσόμενα τεχνικά μέσα, απουσιάζουν στις περισσότερες περιπτώσεις, περιορισμοί στην πρόσβαση, οι δε χρήστες είναι διασπαρμένοι σε ένα παγκοσμιοποιημένο, πλην αποκεντρωμένο περιβάλλον. Σε αυτό το νέο περιβάλλον επικοινωνίας, η διαδικασία ανταλλαγής δεδομένων παράγει νέες πληροφορίες και έτσι το τεχνολογικό φαινόμενο μετατρέπεται σε κοινωνικό και οικονομικό. Μέσω της σύγκλισης των τεχνολογιών της πληροφορικής με αυτές των τηλεπικοινωνιών, στον άυλο κόσμο των δικτύων «μεταφέρονται» διαρκώς κοινωνικές σχέσεις, οικονομικές συναλλαγές και κατά συνέπεια έννομες σχέσεις.

Ειδικά στο πεδίο των ΜΜΕ, η επιρροή του διαδικτύου είναι σημαντική διότι συμβάλει στην σημαντική αύξηση της προσπελασιμότητας του περιεχομένου. Οι μηχανές αναζήτησης και οι υπερσύνδεσμοι μας επιτρέπουν -μέσω της περιήγησης στον παγκόσμιο ιστό- να δημιουργήσουμε μια νέα σύνθεση του υπάρχοντος υλικού εικόνας, ήχου και λόγου, ελκυστικότερη και απείρως ευκολότερη από αυτή που είχαμε συνηθίσει με τα παραδοσιακά ΜΜΕ. Το διαδίκτυο δεν αλλάζει τους όρους και το κόστος παραγωγής του περιεχομένου των παραδοσιακών ΜΜΕ, αλλά αλλάζει σημαντικά τους όρους προώθησης και διανομής αυτού του περιεχομένου καθιστώντας τη αποτελεσματικότερη και διεισδυτικότερη σε νέες ομάδες κοινού. Επιπλέον οι χρήστες του διαδικτύου, ιδίως μέσω της κοινωνικής δικτύωσης, δημιουργούν συνεχώς νέα περιεχόμενα (καθώς λόγω του διαδραστικού χαρακτήρα της επικοινωνίας στο Κυβερνοχώρο κάθε επικοινωνιακή συναλλαγή παράγει νέα πληροφορία), ενώ ευνοείται η δημοσίευση περιεχομένου

που μέχρι σήμερα δεν ήταν δυνατή λόγω κόστους. Ειδικότερα, ως προς την τηλεόραση, το διαδίκτυο σε συνδυασμό με την επέκταση της ψηφιοποίησης, ανοίγει ένα νέο κανάλι διανομής του περιεχομένου της, ενώ τα smartphones (τηλέφωνα με δυνατότητα σύνδεσης στο διαδίκτυο) αποτελούν σαφώς μια πλατφόρμα για την προσπέλαση ακόμα και σε τηλεοπτικές εκπομπές, η οποία βέβαια δεν θα αξιοποιείται με ένα γραμμικό-προκατασκευασμένο τρόπο, αλλά θα ανταποκρίνεται στις ειδικότερες επιλογές των χρηστών που θα μπορούν να δημιουργήσουν το ατομικό τους μπουκέτο προγραμμάτων.

Παρόλα αυτά, το μεγάλο ερώτημα στο πεδίο των ΜΜΕ για τους εκδότες είναι το πώς θα αποκομίσουν κέρδος από το διαδίκτυο μέσω της διαφήμισης, της πώλησης ειδήσεων και της πώλησης προϊόντων. Η διαφήμιση στο διαδίκτυο αναπτύσσεται με ταχείς ρυθμούς, ωστόσο τη μερίδα του λέοντος την αποσπούν οι παγκόσμιες διαδικτυακές πύλες όπως η GOOGLE, η Yahoo, η AOL και λιγότερο οι ιστοσελίδες των εφημερίδων, ενώ η πώληση ειδήσεων αφορά σε πολύ συγκεκριμένες εφημερίδες που παράγουν εξειδικευμένες οικονομικές και επιχειρηματικές πληροφορίες και αναλύσεις (π.χ NYT, FT με συνδρομή), ενώ περιορισμένη παραμένει η πώληση υπηρεσιών που δεν είναι ειδήσεις (σταυρόλεξα ωροσκόπια, συμβουλές υγείας και ομορφιάς). Το «άνοιγμα» λοιπόν του Διαδικτύου σε οικονομικές και επιχειρηματικές δραστηριότητες διεύρυνε σημαντικά τον αριθμό των συμμετεχόντων και των χρηστών, διαφοροποίησε τις χρήσεις του και τη φύση των περιεχομένων σε αυτό.

ΑΠ 371/2012: "Κίνδυνος σύγχυσης στην περίπτωση σύγκρουσης διακριτικού γνωρίσματος και domain name" (σχόλιο Ι. Ιγγλεζάκης, Αν. Καθηγητής Νομικής Σχολής ΑΠΘ)

Περίληψη: Η δημιουργία στο διαδίκτυο (internet) μίας ηλεκτρονικής διεύθυνσης που επιτρέπει την πρόσβαση των υποψήφιων πελατών - χρηστών και την κατάρτιση συναλλαγών με τον κάτοχο αυτής, καλείται «domain name» (όνομα περιοχής) και επιτελεί μια οιονεί λειτουργία διακριτικού τίτλου και σήματος, λόγω του ότι οι κάτοχοι των «domain name», πρακτικά, εμφανίζονται στο διαδίκτυο με τα διακριτικά γνωρίσματα που είναι ήδη γνωστοί στον υλικό κόσμο. Ο κίνδυνος σύγχυσης στην περίπτωση σύγκρουσης διακριτικού γνωρίσματος και domain name θα πρέπει να αξιολογείται ευρέως. Απαιτείται πάντως κάποια εγγύτητα ή συγγένεια των οικονομικών κλάδων (βλ. περίπτ. επιτρεπόμενης διαδικτυακής χρήσης σήματος, για την προβολή άσχετων προϊόντων και συνεπώς δεν μπορούσε να προκληθεί κίνδυνος σύγχυσης). Το ομοειδές του «domain name» και της δραστηριότητας του κατόχου του με αντίστοιχο προγενέστερο διακριτικό γνώρισμα, συνηγορεί υπέρ της κατάφασης προσβολής του προγενέστερου γνωρίσματος. Δεν υφίσταται κίνδυνος σύγχυσης μεταξύ παρεμφερών σημάτων - διακριτικών τίτλων ως προς την προέλευση των προσφερομένων και διαφημιζομένων υπηρεσιών, εφόσον αφενός αφορούν διαφορετικούς τομείς δραστηριότητας και παροχής υπηρεσιών (υπηρεσίες μετάφρασης, διερμηνείας, εφαρμογές πληροφορικής στον τομέα μετάφρασης και ιδιωτική εκπαίδευση - εκμάθηση ξένων γλωσσών και πληροφορικής) και αφετέρου οι αποδέκτες των παρεχόμενων από τις αντιδίκους υπηρεσίες δεν είναι ταυτόσημοι, ούτε εμφανίζουν μεταξύ τους συγγένεια

Αριθμός 371/2012

ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ

A1' Πολιτικό Τμήμα

(...) ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ

Επειδή, ο εκ του άρθρου 559 αρ. 1 ΚΠολΔ λόγος αναιρέσεως, για παραβίαση κανόνα ουσιαστικού δικαίου, ιδρύεται αν το δικαστήριο δεν εφήρμοσε τέτοιο κανόνα, ενώ συνέτρεχαν οι προϋποθέσεις της εφαρμογής του ή αν εφήρμοσε αυτόν, ενώ δεν έπρεπε, καθώς και αν προσέδωσε στον εφαρμοστέο κανόνα έννοια διαφορετική από την αληθή, η δε παραβίαση εκδηλώνεται είτε με ψευδή ερμηνεία, είτε με κακή εφαρμογή, δηλαδή με εσφαλμένη υπαγωγή (Ολομ. ΑΠ 7/2006, 4/2005, 36/1988). Στην περίπτωση κατά την οποία το δικαστήριο έκρινε κατ' ουσίαν την υπόθεση, η παραβίαση κανόνα ουσιαστικού δικαίου κρίνεται ενόψει των πραγματικών περιστατικών, τα οποία ανελέγκτως δέχθηκε το δικαστήριο της ουσίας ότι αποδείχθηκαν και της υπαγωγής αυτών στο νόμο και ιδρύεται ο λόγος αυτός αναιρέσεως, αν οι πραγματικές παραδοχές της αποφάσεως καθιστούν προφανή την παραβίαση (ΑΠ 1522/2011, AΠ 633/2011). Η παράβαση των διδαγμάτων της κοινής πείρας, δηλαδή των γενικών και αφηρημένων αρχών για την εξέλιξη πραγμάτων, οι οποίες αντλούνται από την εμπειρική πραγματικότητα με τη βοήθεια της επιστημονικής έρευνας ή της επαγγελματικής ενασχολήσεως, ιδρύει λόγο αναιρέσεως μόνον όταν αυτά αφορούν την ερμηνεία κανόνων δικαίου ή την υπαγωγή σε αυτούς των πραγματικών γεγονότων και όχι για τη διαπίστωση αυτών.