ΤρΕφΠατρών 133/2019 : Εγκατάσταση υποσταθμού ΔΕΗ σε ακίνητο - Αποζημίωση -.

Εγκατάσταση υποσταθμού ηλεκτρικής ενέργειας από τη ΔΕΗ σε ακίνητο. Γίνεται κατόπιν της εκ μέρους της καταβολής στον ιδιοκτήτη αποζημίωσης, η οποία προσδιορίζεται από το μονομελές πρωτοδικείο προσωρινά και από το εφετείο οριστικά κατά την ειδική διαδικασία των αναγκαστικών απαλλοτριώσεων, είτε κατόπιν της εκ μέρους της μίσθωσης του εν λόγω ακινήτου από τον ιδιοκτήτη. Σε περίπτωση που η ΔΕΗ δεν φρόντισε για την αναγκαστική απαλλοτρίωση του χώρου ή για τη σύναψη σύμβασης μίσθωσης έχει υποχρέωση να αποζημιώσει τον κύριο του χώρου αυτού, εφόσον αυτός ζημιώθηκε.

ΕΦΕΤΕΙΟ ΠΑΤΡΩΝ

Αριθμός Απόφασης 133/2019

ΤΟ ΤΡΙΜΕΛΕΣ ΕΦΕΤΕΙΟ ΠΑΤΡΩΝ

Αποτελούμενο από τους Δικαστές Ανδρέα Κακολύρη Πρόεδρο Εφετών, Σαλώμη Μούζουρα Εφέτη και Κωνσταντίνο Παπαντωνίου Εφέτη-Εισηγήτρια και τη Γραμματέα Αφροδίτη Γεωργίου.

Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του την 6η Δεκεμβρίου 2018, για να δικάσει την υπόθεση μεταξύ:

ΤΗΣ ΑΙΤΟΥΣΑΣ: Ομόρρυθμης εταιρείας με την επωνυμία «...ΟΕ». που εδρεύει στην Πάτρα, οδός ... και εκπροσωπείται νόμιμα, με ΑΦΜ ..., η οποία παραστάθηκε στο ακροατήριο μετά του νομίμου εκπροσώπου της Α Τ ο οποίος διόρισε τον πληρεξούσιο δικηγόρο του Δικηγορικού Συλλόγου Πατρών Γ Κ και

ΤΗΣ ΚΑΘΗΣ Η ΑΙΤΗΣΗ : Ανώνυμης εταιρείας με την επωνυμία «Διαχειριστής Ελληνικού Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας ΑΕ» και τον διακριτικό τίτλο «ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ». που εδρεύει στην Αθήνα οδός ... και εκπροσωπείται νόμιμα, η οποία παραστάθηκε στο ακροατήριο δια του πληρεξούσιου δικηγόρου του Δικηγορικού Συλλόγου Πατρών Πaπαδόπουλου.

Η αιτούσα με την από 7.11.2017 και με αριθμό έκθεσης κατάθεσης ./2017 αίτηση της, ζήτησε να γίνουν δεκτά όσα αναφέρονται σε αυτήν. Δικάσιμος για τη συζήτηση της αίτησης ορίστηκε αρχικά η 17.3.2018, και μετά από αναβολή η αναφερόμενη στην αρχή της παρούσας δικάσιμος, οπότε η υπόθεση που είχε εγγραφεί στο πινάκιο με αύξοντα αριθμό . εκφωνήθηκε κατά τη σειρά της και συζητήθηκε.

Οι πληρεξούσιοι δικηγόροι των διαδίκων αφού έλαβαν το λόγο από τον Πρόεδρο αναφέρθηκαν στις προτάσεις που κατέθεσαν.

ΜΕΛΕΤΗΣΕ ΤΗ ΔΙΚΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ

ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ

Σύμφωνα με το άρθρο 12 παρ. 4 του ν. 4483/1965, «ιδιοκτήται ή κάτοχοι αστικών ακινήτων υποχρεούνται όπως αιτήσει της Δ.Ε.Η. επιτρέπωσιν την εγκατάστασιν υποσταθμού διανομής ηλεκτρικής ενεργείας εν τω ακινήτω επί καταλλήλου χώρου υπογείου και εν ελλείψει τοιούτου του ισογείου προς ηλεκτροδότησιν του ακινήτου και ενίσχυσιν του τοπικού δικτύου της περιοχής βλαπτομένης της ιδιοκτησίας καταβάλλεται αποζημίωσις εφαρμοζομένων των διατάξεων περί αναγκαστικής απαλλοτριώσεως, διατηρούντων των ιδιοκτητών και δικαίωμα εκμισθώσεως εις την ΔΕΗ του ως άνω χώρου». Από την προπαρατιθέμενη ρύθμιση, με την οποία καθιερώνεται μη υπαγόμενος και μη αντικείμενος στο άρθρο 17 Συντ. νόμιμος περιορισμός της κυριότητας χάριν του εξηλεκτρισμού των πόλεων, σαφώς συνάγεται ότι η από τη Δ.Ε.Η. εγκατάσταση υποσταθμού διανομής ηλεκτρικής ενέργειας σε κάποιο ακίνητο γίνεται είτε κατόπιν της εκ μέρους της καταβολής στον ιδιοκτήτη αποζημίωσης, η οποία προσδιορίζεται από το μονομελές πρωτοδικείο προσωρινά και από το εφετείο οριστικά, κατά την ειδική διαδικασία των αναγκαστικών απαλλοτριώσεων, είτε κατόπιν της εκ μέρους της μίσθωσης του εν λόγω ακινήτου από τον ιδιοκτήτη (ΑΠ 557/2003 Νοβ 2004, 22. ΑΠ 51/2000 ΕλλΔνη 2000, 762).

Στην περίπτωση των ανεγέρσεων οικοδομών για τις οποίες προβλέπεται αρχικά ή μπορούν σύμφωνα με τον ισχύοντα συντελεστή δομήσεως ν' αποκτήσουν μεταγενέστερα όγκο μεγαλύτερο των 2.500 κ.μ. απαιτείται γνώμη της ΔΕΗ, παρέχεται σε ένα μήνα από την υποβολή της σχετικής αιτήσεως του ενδιαφερομένου. Αν η προθεσμία παρέλθει άπρακτη συνεχίζεται η διαδικασία για την έκδοση της άδειας οικοδομής (§5). Από τις άνω διατάξεις συνάγεται αφενός μεν ότι επιβάλλονται χάριν του γενικού συμφέροντος για τον εξηλεκτρισμό της χώρας γενικοί νόμιμοι περιορισμοί κάθε αστικού ακινήτου, οι οποίοι έγκεινται στην ακώλυτη εγκατάσταση από τη ΔΕΗ υποσταθμών διανομής ηλεκτρικής ενέργειας, αφετέρου δε ότι σε περίπτωση που η Δ.Ε.Η δεν φρόντισε για την αναγκαστική απαλλοτρίωση του χώρου ή για την σύναψη σύμβασης μίσθωσης, έχει υποχρέωση να αποζημιώσει τον κύριο του χώρου αυτού, εφόσον αυτός ζημιώθηκε (Εφθεσ. 2513/1997 Αρμ. 1999. 504).

Με την κρινόμενη αίτηση, η αιτούσα εταιρεία εκθέτει ότι η ΔΕΗ καθολική διάδοχος της οποίας είναι η καθής η αίτηση δυνάμει του άρθρο 123 του Ν. 4001/2011, προέβη στη δέσμευση εντός υπογείου χώρου ιδιοκτησίας της, έκτασης 28,63 τ.μ., επί πολυώροφης οικοδομής που βρίσκεται στο Αίγιο, προκειμένου να εγκατασταθεί σε αυτό υποσταθμός διανομής ηλεκτρικής ενέργειας. Ότι για την κατασκευή του υπογείου χώρου, σύμφωνα με τις τεχνικές προδιαγραφές της καθής η αίτηση, υποβλήθηκε σε επιπλέον δαπάνη συνολικού ποσού 19.080.05 ευρώ, όπως το κονδύλιο αυτό παραδεκτά διορθώθηκε με δήλωση της στα πρακτικά και τις προτάσεις της και ότι παρέδωσε τον χώρο αυτό στην καθής την 16.7.2010 χωρίς να προσδιοριστεί αποζημίωση ή να καταρτιστεί μίσθωση. Οτι έκτοτε η καθής έχει τη χρήση του δεσμευμένου χώρου του υπογείου, χωρίς να καταβάλλει οποιοδήποτε αντάλλαγμα με αποτέλεσμα να στερείται τη χρήση της ιδιοκτησίας της, την οποία μπορούσε να εκμισθώσει σε τρίτους έναντι μηναίου μισθώματος 200 ευρώ. Με βάση το ιστορικό αυτό ζητεί μετά από παραδεκτή τροπή του αιτήματος της σε αναγνωριστικό, να αναγνωριστεί ότι η καθής η αίτηση της οφείλει το ποσό των 19.080,05 ευρώ ως οριστική αποζημίωση για τις δαπάνες στις οποίες υποβλήθηκε για την κατασκευή του υποσταθμού, το ποσό των 17.600 ευρώ ως οριστική αποζημίωση χρήσης του επιδίκου για το χρονικό διάστημα από 15.7.2010 έως 15.11.2017, νομιμότοκα από την επομένης της επίδοσης της αίτησης της και μέχρι την εξόφληση και να αναγνωριστεί ότι η καθής οφείλει να της καταβάλει εφ εξής το ποσό των 200 ευρώ για κάθε μήνα χρήσεως του δεσμευμένου χώρου.

Με το ως άνω περιεχόμενη η κρινόμενη αίτηση ασκείται παραδεκτά ενώπιον του παρόντος Δικαστηρίου (άρθρο 12 παρ. 4 Ν. 4883/1965, άρθρο 21 παρ. 1 του ν. 2882/2001) και είναι νόμιμη, στηριζόμενη στις προαναφερόμενες διατάξεις και σε εκείνες των άρθρων 18, 19 παρ. 1, 2. 7, 8 του νέου κώδικα αναγκαστικών απαλλοτριώσεων ακινήτων, σύμφωνα με τη μεταβατική διάταξη του άρθρου 29 παρ.2 εδ. α' του ίδιου Κώδικα και σύμφωνα με όσα προαναφέρθηκαν στη μείζονα σκέψη της παρούσας. Το παρεπόμενο αίτημα για επιδίκαση τόκων από την επίδοση της αίτησης στην καθής είναι μη νόμιμο και ως εκ τούτου απορριπτέο, αφού τόκοι οφείλονται μετά την άσκηση καταψηφιστικής αγωγής κατά την τακτική διαδικασία, ενώ στην προκειμένη περίπτωση ζητείται ο καθορισμός αποζημίωσης σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν 2882.2001. για την οποία δεν προβλέπεται αξίωση τόκων.(Εφ Πατρών 62/2013 αδημ). Πρέπει επομένως η αίτηση κατά το μέρος που κρίθηκε νόμιμη να εξετασθεί περαιτέρω κατ' ουσίαν.

Η καθ' ης η αίτηση με τις προτάσεις της, οι οποίες κατατέθηκαν επί της έδρας του Δικαστηρίου κατά την ημέρα της συνεδρίασης αυτού (6.12.2018) αρνήθηκε την αίτηση, ισχυριζόμενη ότι μεταξύ των διαδίκων έχει συναφθεί σύμβαση μίσθωσης που περιέχεται στο από 16.7.2010 πρακτικό παράδοσης παραλαβής ενώ ζήτησε να αναγνωριστεί η εγκυρότητα της ως άνω συμφωνητικού άλλως να προσδιοριστεί αποζημίωση χρήσης όχι μεγαλύτερη του ποσού των 3 ευρώ μηνιαίως. Τα παραπάνω αιτήματα όμως τα οποία φέρουν το χαρακτήρα ανταίτησης, πρέπει να απορριφθούν ως απαράδεκτα λόγω της μη εμπρόθεσμης κατάθεσης των προτάσεων της καθής ως περιεχουσών ανταίτηση σύμφωνα με το άρθρο 20 παρ.5 Ν. 2882/2001, στον οποίο παραπέμπει η διάταξη του άρθρου 12 παρ.4 του Ν. 4483/1965, επειδή δεν έχουν κατατεθεί πέντε τουλάχιστον ημέρες πριν από τη συζήτηση.

Από τις ένορκες στο ακροατήριο καταθέσεις των μαρτύρων των διαδίκων που περιέχονται στα ταυτάριθμα με την παρούσα πρακτικά δημοσίας συνεδρίασης και από όλα τα έγγραφα που οι διάδικοι προσκομίζουν και επικαλούνται αποδεικνύονται τα ακόλουθα πραγματικά περιστατικά: Η αιτούσα ομόρρυθμη εταιρεία που εδρεύει στην Πάτρα, είναι κυρία, δυνάμει του με αριθμό ./17.10.2005  συμβολαίου αγοραπωλησίας του Συμβολαιογράφου Πατρών ..., το οποίο έχει μεταγραφεί νόμιμα στα βιβλία μεταγραφών του Υποθηκοφυλακείου του Δήμου Αιγιαλείας τόμος . αα ., σε συνδυασμό με την με αριθμό ./17.10.2005 πράξη του, οικοπέδου εντός της πόλης του Αιγίου στην θέση Ψηλά Αλώνια και επί της διασταύρωσης των οδών ...... Προτιθέμενη να προβεί στην ανέγερση επ' αυτού οικοδομικού συγκροτήματος αποτελούμενου από τρεις πολυκατοικίες, με όγκο οικοδομής 11.282,80 κ.μ., υπέβαλε προς την ΔΕΗ, της οποίας καθολική διάδοχος δυνάμει του άρθρου 123 του Ν. 4001/2011 είναι η καθής η αίτηση, την από 30.6.2006 αίτηση της, με την οποία της γνωστοποίησε την πρόθεσή της αυτή και απηύθυνε προς αυτήν ερώτημα, περί του αν απαιτείται η δέσμευση χώρου για την εγκατάσταση υποσταθμού διανομής ηλεκτρικής ενέργειας, όπως είχε υποχρέωση από το ν. 4483/1965 άρθρο 12 §5 αυτού, όπως αυτή αντικαταστάθηκε με το άρθρο 1 του ν. 1277/1982. Σε απάντηση του σχετικού ερωτήματος της αιτούσας, η καθής με το με αριθμό ./14.7.2006 έγγραφο της γνωστοποίησε στο αρμόδιο για την έκδοση της σχετικής οικοδομικής άδειας  πολεοδομικό γραφείο Αιγίου, την αναγκαιότητα  εγκατάστασης υποσταθμού στο εν λόγω ακίνητο της αιτούσας και επέστησε σ' αυτό (πολεοδομικό γραφείο) να μην προχωρήσει στην έκδοση άδειας, χωρίς την προσκόμιση των απαραιτήτων σχεδίων, βάσει των οποίων θα καθοριζόταν σαφώς ο χώρος της εγκατάστασης του υποσταθμού και περαιτέρω κοινοποίησε το εν λόγω έγγραφο της τόσο στον νόμιμο εκπρόσωπο της αιτούσας όσο και στον μηχανικό του ..., επισημαίνοντας και τα έγγραφα και τα σχέδια της οικοδομής που θα έπρεπε να της προσκομίσουν. Η αιτούσα προσκόμισε στην καθής τα σχετικά έγγραφα τα οποία θεωρήθηκαν την 26.7.2006 και βάσει τούτων αυτή προέβη στη δέσμευση του αναγκαίου χώρου προς εγκατάσταση του υποσταθμού σε συγκεκριμένο τμήμα του υπογείου της όλης οικοδομής σφραγίζοντας καταλλήλως τα σχέδια αυτά, ώστε να είναι εμφανής ο συγκεκριμένος αυτός χώρος.

ΔιατΕισΠρΘεσ 430/2019 : Έγκληση για απάτη επί δικαστηρίω σε πολιτική δίκη (διατροφές)

Άρθρο 47 ΚΠΔ. Απορριπτική διάταξη με συνοπτική αιτιολογία. Πότε η έγκληση θεωρείται νόμω αβάσιμη. Ο Εισαγγελέας έχει τη δυνατότητα να θέσει την υπόθεση στο αρχείο και όταν τα καταγγελλόμενα αδικήματα διώκονται αυτεπαγγέλτως αρκεί η μήνυση να υποβλήθηκε από τον παθόντα. Απάτη επί Δικαστηρίω. Ο ψευδής ισχυρισμός πρέπει να υποστηρίζεται από την εν γνώσει προσκομιδή ψευδών αποδεικτικών μέσων (πλαστών, νοθευμένων, ή γνησίων αλλά με ψευδές περιεχόμενο). Η προβολή αναληθούς ισχυρισμού με το εισαγωγικό δικόγραφο δε συνιστά καν αρχή εκτελέσεως. Απαιτείται ύπαρξη αιτιώδους συνάφειας ανάμεσα σε συμπεριφορά και τη Δικαστική απόφαση ως διαθετική πράξη. Όταν δε χωρεί τεκμήριο ομολογίας, και η έκδοση απόφασης είναι αποτέλεσμα συνεκτίμησης αποδεικτικών στοιχείων η οποία αποκλείει ακόμη και την απόπειρα, η ζημία του ηττηθέντος διαδίκου δε θεωρείται παράνομη. Εν προκειμένω η μηνυόμενη στα δικόγραφα διατροφής κατά του εγκαλούντος, ισχυρίστηκε όσα αποτύπωναν την προσωπική της αντίληψη και γνώση, οι αποφάσεις εκδόθηκαν κατόπιν αντιδικίας, οι Δικαστές συνεκτίμησαν και αξιολόγησαν τα εκατέρωθεν υποβληθέντα αποδεικτικά μέσα και οι ισχυρισμοί σε καμία περίπτωση δε συνοδεύτηκαν από ανακριβή, νοθευμένα ή πλαστά έγγραφα. Μη επαρκείς ενδείξεις ενοχής. Ουσία αβάσιμη η έγκληση. Απορρίπτει.

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

ΕΙΣΑΓΓΕΛΙΑ ΠΡΩΤΟΔΙΚΩΝ

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Α.Β.Μ.: ... Αριθμός Δ/ξης 430/2019

ΔΙΑΤΑΞΗ

Ο ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ ΠΡΩΤΟΔΙΚΩΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Κατόπιν της από 10-10-2018 (Α.Β.Μ. : .) εγκλήσεως του ... του ..., κατοίκου Θεσσαλονίκης, επί της οδού ...κατά της ... κατοίκου Θεσσαλονίκης, επί της οδού ... με την οποία έγκληση καταμήνυε την προαναφερθείσα εγκαλούμενη για την πράξη της απάτης στο Δικαστήριο κατ' εξακολούθηση (αρθρ. 98 & 386§1 Π.Κ.), όπως η περιγραφόμενη στην υπό κρίση έγκληση πράξη μπορεί να χαρακτηριστεί κατ' εγγύτατο νομικό χαρακτηρισμό, πράξη που φέρεται τελεσθείσα στη Θεσσαλονίκη στις 4-7-2017, 27-9-2017, 8-3-2018 και 13-7-2018, διενεργήθηκε προκαταρκτική εξέταση και μετά την ολοκλήρωση αυτής, εκθέτω τα ακόλουθα:
Επειδή σύμφωνα με το άρθρο 47§1 ΚΠΔ, ο εισαγγελέας εξετάζει την έγκληση που έλαβε και αν κρίνει ότι αυτή δεν στηρίζεται στο νόμο ή είναι προφανώς αβάσιμη στην ουσία της ή ανεπίδεκτη δικαστικής εκτίμησης, την απορρίπτει με διάταξη του, η οποία περιλαμβάνει συνοπτική αιτιολογία. Κατά δε την παράγραφο 2 του ίδιου άρθρου, αν ενεργήθηκαν προκαταρκτική εξέταση ή ανακριτικές πράξεις, κατά το άρθρο 243 παρ. 2 ή ένορκη διοικητική εξέταση και ο εισαγγελέας κρίνει ότι δεν προκύπτουν επαρκείς ενδείξεις για την κίνηση της ποινικής δίωξης, ενεργεί όπως στην προηγούμενη παράγραφο.
Σημειώνεται επίσης ότι το άρθρο 47 ΚΠΔ εφαρμόζεται και για τα εγκλήματα που διώκονται αυτεπάγγελτα, εφ' όσον η μήνυση προέρχεται από τον παθόντα (ʼγγ. Μπουρόπουλος, κατ' άρθρον ερμηνεία του Κωδικός Ποινικής Δικονομίας, τόμος Α' σελ. 71).
Νόμω αβάσιμη είναι η έγκληση, όταν τα εκτιθέμενα σε αυτή πραγματικά γεγονότα -αληθή υποτιθέμενα- δεν συνιστούν έγκλημα κατ' άρθρο 14 Π Κ, όταν δηλαδή: α) δεν συντρέχει ορισμένη ανθρώπινη συμπεριφορά (ακαταμάχητη βία, πλήρης απάλειψη της συνείδησης), β) λείπει οποιοδήποτε στοιχείο της αντικειμενικής ή της υποκειμενικής υπόστασης του εγκλήματος (αντικειμενικός αιτιώδης σύνδεσμος, δόλος), γ) υπάρχει λόγος που αποκλείει τον άδικο χαρακτήρα της πράξης (άμυνα, προσταγή κ.λ.π.) ή τον καταλογισμό (πραγματική ή νομική πλάνη) ή εξαλείφει το αξιόποινο της πράξης (παραγραφή, αμνηστία) ή συντρέχει υποχρεωτικός λόγος απαλλαγής από την ποινή. Συνεπώς, ο Εισαγγελέας έχει το δικαίωμα να απορρίψει την έγκληση ως μη στηριζόμενη στο νόμο όταν ελλείπει το στοιχείο του δόλου, το οποίο είναι απαραίτητο για την κρτά το νόμο θεμελίωση και ολοκλήρωση ενός εγκλήματος (ΔιατΕισΕφΝαυπλ. 15/1998, ΠοινΧρον ΜΗ' 836, 837).
Επειδή κατά τη διάταξη του άρθρου 386§1α' του ΠΚ, «Όποιος με σκοπό να αποκομίσει ο ίδιος ή άλλος παράνομο περιουσιακό όφελος βλάπτει ξένη περιουσία πείθοντας κάποιον σε πράξη, παράλειψη ή ανοχή με την εν γνώσει παράσταση ψευδών γεγονότων σαν αληθινών ή την αθέμιτη απόκρυψη ή παρασιώπηση αληθινών γεγονότων, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον τριών μηνών». Από τη διάταξη αυτή προκύπτει ότι για τη θεμελίωση του εγκλήματος της απάτης απαιτούνται τα ακόλουθα στοιχεία : α) σκοπός του δράστη να αποκτήσει ο ίδιος ή άλλος παράνομο περιουσιακό όφελος, χωρίς να είναι αναγκαίο να πραγματοποιηθεί η επέλευση του περιουσιακού οφέλους, β) με γνώση του δράστη παράσταση ψευδών γεγονότων σαν αληθινών ή αθέμιτη απόκρυψη ή παρασιώπηση αληθινών γεγονότων (υπαλλακτικώς μικτό έγκλημα), από την οποία ως παράγωγο αιτία παραπλανήθηκε κάποιος και βλάβη ξένης περιουσίας, η οποία πρέπει να τελεί σε αιτιώδη συνάφεια με τις παραπλανητικές ενέργειες ή παραλείψεις του δράστη (βλ. ΑΠ 1323/93 ΠοινΧρον Μ 1142, ΑΠ 506/94 ΠοινΧρον ΜΔ 627, ΑΠ 180/91 ΠοινΧρον ΜΑ 874, ΑΠ 227/92 ΝοΒ 40.1039). Ως γεγονότα νοούνται τα πραγματικά περιστατικά που ανάγονται στο παρελθόν ή το παρόν και όχι εκείνα που πρόκειται να συμβούν στο μέλλον, όπως είναι οι απλές υποσχέσεις ή συμβατικές υποχρεώσεις. Όταν όμως οι τελευταίες συνοδεύονται ταυτόχρονα με ψευδείς βεβαιώσεις και παραστάσεις άλλων ψευδών γεγονότων που αναφέρονται στο παρόν ή το παρελθόν, κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να δημιουργούν την εντύπωση της μελλοντικής εκπληρώσεως, με βάση την εμφανιζόμενη ήδη στο παρόν ψευδή κατάσταση πραγμάτων από τον δράστη, που έχει ειλημμένη την πρόθεση να μην εκπληρώσει την υποχρέωση του, τότε θεμελιώνεται το έγκλημα της απάτης (ΑΠ 11/2009, ΑΠ 125/2009, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ). Ως περιουσιακή δε διάθεση νοείται κάθε πράξη παράλειψη ή ανοχή του πλανώμενου με την οποία επιφέρει μεταβολή στην περιουσία αυτού ή τρίτου επί της οποίας έχει εξουσία διάθεσης. Η περιουσιακή μεταβολή όμως αυτή πρέπει να είναι άμεση, δηλαδή μεταξύ αυτής και της συμπεριφοράς του πλανώμενου να μην παρεμβάλλεται περαιτέρω αυτόνομη πράξη άλλου προσώπου (Μυλωνόπουλος, Ποινικό Δίκαιο Ειδικό Μέρος, Τα εγκλήματα κατά της Ιδιοκτησίας και της Περιουσίας, σελ. 485 επ.). Το πρόσωπο δε που παρεπλανήθη, δεν απαιτείται να είναι το ίδιο με εκείνο που περιουσιακώς βλάπτεται, αρκεί να μπορεί από τον νόμο ή από τα πράγματα να επιχειρήσει την επιζήμια για τον βλαπτόμενο πράξη, παράλειψη ή ανοχή. Το δε περιουσιακό όφελος που επεδίωξε ο δράστης, πρέπει να προέρχεται από την περιουσία του βλαπτόμενου, στην διάθεση της οποίας προέβη ο παραπλανηθείς, έτσι ώστε αυτό να αποτελεί την ανάστροφη όψη της περιουσιακής βλάβης. Πρέπει δηλαδή, ανάμεσα στην βλάβη της ξένης περιουσίας και στο όφελος που επιδιώκει ο δράστης, να υπάρχει υλική αντιστοιχία ή υλική ταυτότητα, από την οποία (υλική αντιστοιχία) προκύπτει φανερά ο χαρακτήρας του εγκλήματος της απάτης ως εγκλήματος περιουσιακής μεταθέσεως (μετατοπίσεως) (ΑΠ 440/2009, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ). Περαιτέρω, το έγκλημα της απάτης πραγματώνεται και ενώπιον του πολιτικού δικαστηρίου με την παράσταση ή προσαγωγή ενώπιον του δικαστή ψευδών αποδεικτικών στοιχείων εν γνώσει του προσκομίζοντος αυτά. Ο δικαστής, παραπλανώμενος με βάση τα προσκομισθέντα στοιχεία, πρέπει να εκδώσει ευνοϊκή για τον κατηγορούμενο απόφαση, προσπορίζοντας έτσι σε αυτόν παράνομη περιουσιακή ωφέλεια και βλάπτοντας αντίστοιχα την περιουσία του αντιδίκου του κατηγορουμένου. Ο δε υποβληθείς ψευδής ισχυρισμός μπορεί να υποστηρίζεται από την εν γνώσει προσαγωγή και επίκληση είτε πλαστών ή νοθευμένων εγγράφων, είτε γνησίων μεν εγγράφων, αναληθών όμως κατά περιεχόμενο (ΑΠ 578/1995, Π. Χρ. ΜΓ 899 και MB 417).

"Ο νέος ποινικός κώδικας και ο πρότερος σύννομος βίος" [Βασίλης Χειρδάρης, δικηγόρος]

Είναι γεγονός ότι η ανθρωποκτονία με πρόθεση στη συνείδηση του ελληνικού λαού έχει συνδεθεί με την επιβολή της ποινής των ισοβίων, μια ποινή που εξισορροπούσε, ικανοποιώντας το λαϊκό αίσθημα δικαίου, την βίαια απώλεια της ανθρώπινης ζωής.

Το δικαστήριο για το αδίκημα αυτό δεν είχε άλλη επιλογή εφόσον έκρινε τον κατηγορούμενο ένοχο. Όφειλε να του επιβάλει μόνον ισόβια όπως όριζε ο νόμος. Έτσι την ποινή των ισοβίων την επέβαλε ουσιαστική η νομοθετική εξουσία και εφάρμοζε η δικαστική. Με τον τρόπο αυτό το δικαστήριο δίκαζε ως προς την ενοχή αλλά όχι ως προς την ποινή, που ήταν «έτοιμη».

Ο μόνος τρόπος για να «σπάσουν» τα ισόβια ήταν η αναγνώριση ενός ελαφρυντικού, οπότε η ποινή με τον προγενέστερο ΠΚ άλλαζε πλαίσιο και ο δικαστής μπορούσε να επιβάλει από 10-20 χρόνια κάθειρξης.

Η επιβολή της μίας και μοναδικής ποινής είχε επικριθεί πολλαπλά. Την είχε επικρίνει και ο υπογράφων σε άρθρο του. Ο δικαστής πρέπει να έχει πάντα τη δυνατότητα να σταθμίσει και να επιμετρήσει την ποινή που ταιριάζει στην περίπτωση, στις συνθήκες του εγκλήματος και στον τρόπο που ενεργεί ο δράστης.

Με τον νέο ποινικό κώδικα έγιναν πολλές σημαντικές αλλαγές. Εξορθολογίστηκαν οι ποινές αλλά και θεσμοθετήθηκε και μία αυστηροποίηση σε μερικά θέματα όπως η κατάργηση της μετατροπής των ποινών σε χρηματικές, η έκτιση στη φυλακή και για πλημμελήματα, μεγαλύτερος πραγματικός χρόνος έκτισης στις φυλακές κ.α.

Μεταξύ των αλλαγών του κώδικα ήταν και η κατάργηση του ελαφρυντικού του προτέρου εντίμου βίου από αυτό του σύννομου βίου. Αυτό σημαίνει ότι ενώ στον προηγούμενο ΠΚ χρειαζόταν για να μειωθεί η ποινή να αποδειχθεί έντιμος ατομικός, οικογενειακός, επαγγελματικός και κοινωνικός βίος, δηλ. μια θετική και όχι απαθής στάση στη κοινωνία, τώρα με τον νέο ΠΚ απαιτείται μόνο ύπαρξη λευκού ποινικού μητρώου. Δηλαδή ένα υποκειμενικό στοιχείο αυτό του έντιμου βίου, το οποίο έκρινε ο δικαστής, αντικαταστάθηκε από ένα αντικειμενικό στοιχείο, τον σύννομο βίο που αποδεικνύεται από το ποινικό μητρώο. Με τον τρόπο αυτό υποχρεώνεται ο δικαστής να αναγνωρίσει αυτό το ελαφρυντικό σε όσους έχουν λευκό ποινικό μητρώο.

Στην υπόθεση Κορκονέα με τον παλιό κώδικα η αναγνώριση ελαφρυντικού θα οδηγούσε σε μια ποινή από 10-20 χρόνια κάθειρξης, ενώ με τον νέο οδηγεί σε πλαίσιο ποινής 5-15 ετών. Η επιβολή 13 χρόνων κάθειρξης με μέγιστο τα 15 δεν μπορεί να θεωρηθεί ως επιεικής ποινή αφού το δικαστήριο επέβαλε το 86,5% της επιτρεπόμενης ανώτατης ποινής. Αν ίσχυε ο παλιός ΠΚ το δικαστήριο θα είχε την δυνατότητα να του επιβάλει μέχρι 20 χρόνια κάθειρξη. Σε κάθε περίπτωση, εφόσον είχε εκτίσει 11 χρόνια θα απεφυλακίζετο εφόσον του αναγνωρίζετο ελαφρυντικό.

Βεβαίως με τον προγενέστερο ΠΚ το δικαστήριο είχε μεγαλύτερη ευχέρεια στην μη αναγνώριση ελαφρυντικού. Και ναι μεν εξυπηρετούσε ενδεχομένως ένα κοινό αίσθημα σε δίκες δημοσίου ενδιαφέροντος, αλλά στην συντριπτική πλειοψηφία των κατηγορουμένων η μη αναγνώριση ελαφρυντικού σε πρωτόπειρους εγκληματίες μάλλον άδικη θα ήταν.

Βεβαίως υπάρχει και κάτι που δεν έχει λεχθεί. Με τον νέο ΠΚ το δικαστήριο μπορούσε να επιβάλει, και χωρίς ελαφρυντικό, αντί των ισοβίων, 10-15 χρόνια κάθειρξης. Σε αυτή την επιλογή η αναγνώριση του ελαφρυντικού θα οδηγούσε σε ποινή από 2-8 χρόνια! Αν συνέβαινε αυτό – κάτι που εδικαιούτο να το κάνει το δικαστήριο – θα είχαμε άλλου είδους κοινωνική αντιμετώπιση…

Ο νέος ΠΚ κινείται σε ένα εκσυγχρονιστικό πλαίσιο προσπαθώντας να ρυθμίσει παραβατικές συμπεριφορές σε μία συντηρητική κοινωνία. Δεν είναι τέλειος. Έχει αδυναμίες που πρέπει να διορθωθούν. Υπάρχει η βούληση γι΄αυτό. Χρειάζεται όμως και λίγη υπομονή για να δούμε στη πράξη τις αντοχές ενός συλλογικού επιστημονικού νομοθετήματος. Ας μην βιαζόμαστε…

*το άρθρο δημοσιεύθηκε στο liberal.gr