Δεδομένα της υπόθεσης: Στις 7 Μαΐου, 17 Ιουλίου και 18 Σεπτεμβρίου του 2005, ο Doğu Perinçek, διδάκτωρ Νομικής και πρόεδρος του Τουρκικού Κόμματος Εργασίας, έλαβε μέρος σε σειρά δημόσιων εκδηλώσεων στην Ελβετία. Κατά την διάρκεια των εν λόγω εκδηλώσεων, πραγματοποίησε ομιλίες στις οποίες αρνήθηκε ότι οι πολιτικές και οι πρακτικές της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας εναντίον των Αρμενίων που ξεκίνησαν το 1915 και συνεχίστηκαν και τα επόμενα χρόνια αποτελούσαν γενοκτονία. Παράλληλα, χαρακτήρισε τον όρο «Αρμενική γενοκτονία» ως «διεθνές ψέμα». Τα σχόλια του πραγματοποιήθηκαν υπό διαφορετικά υπόβαθρα: κατά τη διάρκεια συνέντευξης τύπου στη Λωζάνη, κατά τη διάρκεια συνεδρίου στο Όπφικον για τον εορτασμό της σύναψης της συνθήκης της Λωζάνης και κατά της διάρκεια συνάντησης του κόμματος στο οποίο προεδρεύει στo Κένιτζ.
Ανάμεσα στη δεύτερη και στην τρίτη ομιλία του στην Ελβετία και πιο συγκεκριμένα στις 15 Ιουλίου του 2005, ο σύλλογος Ελβετία-Αρμενία κατέθεσε μήνυση εναντίον του εξαιτίας των ανωτέρω χαρακτηρισμών του. Με απόφαση τους τον Μάρτιο του 2007, το Δικαστήριο της Λωζάνης έκρινε τον εναγόμενο ένοχο για «φυλετική διάκριση» («racial discrimination») με βάση το άρθρο 261 παράγραφος 4 του Ελβετικού Ποινικού Κώδικα, επιβάλλοντας του διάφορες ποινές όπως χρηματικά πρόστιμα, τα οποία μπορούσαν να αντικατασταθούν με την ποινή της φυλάκισης. To εν λόγω δικαστήριο επισήμανε ότι η γενοκτονία των Αρμενίων είναι ένα αποδεδειγμένο γεγονός, αναγνωρισμένο από την ελβετική κοινή γνώμη, παραπέμποντας σε διάφορα ελβετικά κοινοβουλευτικά όργανα, σε νομικές δημοσιεύσεις αλλά και σε διάφορες δηλώσεις από ομοσπονδιακές αρχές αλλά και από τις αντίστοιχες τοπικές αρχές των ελβετικών καντονιών. Προς επίρρωση των επιχειρημάτων του, το δικαστήριο της Λωζάνης προέβαλε την αναγνώριση της γενοκτονίας των Αρμενίων από αρκετούς διεθνείς οργανισμούς όπως από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο της Ευρώπης. Επιπροσθέτως, θεώρησε ότι οι δηλώσεις του Perinçek είχαν ρατσιστική φύση και δεν συνέβαλαν στον ιστορικό διάλογο επί του θέματος.
Στις 13 Ιουνίου του 2007, η έφεση που πραγματοποίησε ο Perinçek εναντίον της καταδικαστκής απόφασης απορρίφθηκε από το Δικαστήριο του Καντονίου του Βω, το οποίο σημείωσε ότι η ελβετική νομοθεσία έχει αποδεχτεί την γενοκτονία των Αρμενίων ως ιστορικό γεγονός σε ανάλογο πνεύμα με την αναγνώριση της γενοκτονίας των Εβραιών κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Ακόλουθη έφεση του εναγομένου στο Ομοσπονδιακό δικαστήριο της Ελβετίας με αίτημα την ακύρωση της απόφασης και την απαλλαγή του από κάθε ευθύνη και ποινικές διώξεις, απορρίφθηκε στις 12 Δεκεμβρίου του 2007.
Εξαντλώντας τα εσωτερικά ελβετικά ένδικα μέσα, ο Perinçek στράφηκε ενώπιον του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιώματων του Ανθρώπου προβάλλοντας ότι η καταδίκη του από τις ελβετικές αρχές για τη δημόσια δήλωση με την οποία αρνούταν την ύπαρξη γενοκτονίας των Αρμενίων προσέβαλλε το δικαίωμα ελευθερίας λόγου του όπως αυτό κατοχυρώνεται και προστατεύεται από το άρθρο 10 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου. Ειδικότερα, ισχυρίστηκε ότι οι συνέπειες της παραβίασης του άρθρου 261 παραγράφος 4 του Ελβετικού Ποινικού Κώδικα βάσει του οποίου καταδικάστηκε δεν ηταν επαρκώς προβλεπόμενες και ότι η καταδίκη του δεν δικαιολογήθηκε από κάποιον θεμιτό σκοπό. Επίσης, προέβαλε το επιχείρημα ότι η παραβίαση του δικαιώματος ελευθερίας λόγου του δεν ηταν αναγκαία σε μια δημοκρατική κοινωνία. Η προσφυγή του Perinçek ενώπιον του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου πραγματοποιήθηκε στις 10 Ιουνίου του 2008.
Σκεπτικό της αρχικής απόφασης του ΕΔΔΑ: Στις 17 Δεκεμβρίου του 2013 το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο αποφάσισε με 5 ψήφους υπέρ και 2 ψήφους κατά, ότι υπήρξε παραβίαση του άρθρου 10 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του ανθρώπου. Πιο συγκεκριμένα, το δικαστήριο θεώρησε ότι η δικαιολογία που προέβαλαν οι ελβετικές αρχές προκειμένου να καταδικάσουν τον Perinçek ήταν ανεπαρκείς. Παραλλήλα οι ελβετικές αρχές δεν απέδειξαν ότι η καταδίκη του εναγομένου ήταν επιβεβλημένη σε μία δημοκρατική κοινωνία προκειμένου να προστατευθεί η μνήμη των συγγενών των θυμάτων των γεγονότων που διαδραματίστηκαν από το 1915 και ύστερα ούτε εξυπηρετούσε κάποια «πιεστική κοινωνική ανάγκη» («pressing social need”), δοθέντος μάλιστα του γενονότος ότι δεν υπάρχει μια «γενική συναίνεση» («general consensus») υπό την έννοια οτι μόνο περίπου 20 κράτη από τα 196 αναγνωρισμένα ή υπό αναγνώριση έχουν αναγνωρίσει τα συγκεκριμένα γεγονότα ως «Αρμενική γενοκτονία».
Το δικαστήριο, επομένως, αποφάσισε ότι η Ελβετία ξεπέρασε την διακριτική ευχέρεια περιορίσμου του δικαιώματος ελευθερίας έκφρασης του Perinçek που της απένειμε το άρθρο 10 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαωμάτων του Ανθρώπου καθώς, στη προκειμένη περίπτωση, η ομιλία του Perinçek πραγματοποίηθηκε υπό ιστορικό, πολιτικό και νομικό υπόβαθρο και αφορούσε ένα θέμα δημοσίου ενδιαφέροντος. Εξάλλου, έκρινε ότι ομιλία του και η άρνηση του νομικού και μόνο χαρακτηρίσμου της γενοκτόνιας δεν ήταν αρκετή προκειμένου να προκαλέσει αρνητικά συναισθήματα μίσου ή εμπάθειας εναντίον του Αρμενικού Λάου ούτε προβλήματα «δημόσιας τάξης» στην Ελβετία. Το δικαστήριο δέχθηκε επίσης ότι προσβλητίκες, σοκαριστικές και ενοχλητικές ιδέες προστατεύονται επίσης από το εν λόγω αρθρό. Επιπροσθέτως, επισήμανε ότι σκοπός του δικαστηρίου δεν είναι να εξετάσει την ιστορική αλήθεια των σφαγών και των απελάσεων του Αρμενικού πληθυσμού από το 1915 και μετά ούτε την καταλληλότητα χαρακτηρισμόυ των γεγονότων αυτών από τον Ελβετικό Ποινικό Κώδικα ως «γενοκτονία». Αντιθέτως, κύριο μέλημα του δικαστηρίου αποτέλεσε η εξακρίβωση του αν, στη συγκεκριμένη περίπτωση, η καταδική του Perinçek από τις ελβετικές αρχές παραβίασε το δικαίωμα ελευθερίας του λόγου του.
Τέλος, το δικαστήριο προέβη σε μία σημαντική διάκριση ανάμεσα στη παρούσα υπόθεση και προηγούμενες υποθέσεις ενώπιον του που αφορούν την άρνηση των εγκλημάτων του Ολοκαυτώματος. Σε αυτές τις υποθέσεις οι προσφεύγοντες είχαν αρνηθεί τεκμηριωμένα ιστορικά γεγονότα όπως την ύπαρξη θαλάμων αερίων αλλά επίσης και τα εγκλήματα που διαπράχθησαν από το ναζιστικό καθεστώς της Γερμανίας για τα οποία υπήρξε μια ξεκάθαρη νομική βάση. Εξάλλου, τα εγκλήματα υπό αμφισβήτηση είχαν κρίθει από το Διεθνές Δικαστήριο της Νυρεμβέργης ως αδιαμφισβήτητα διαπραχθέντα.
Στις 17 Μαρτίου του 2014 η κυβέρνηση της Ελβετίας αιτήθηκε την μεταφόρα της υπόθεσης στο Grand Chamber του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου κάτι το οποίο έγινε δεκτό στις 2 Ιουνίου του 2014.
Στις 28 Ιανουαρίου του 2014 το Grand Chamber πραγματοποιήσε εκ νέου ακροάση των αντιμαχόμενων πλευρών.
Τελικά το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου έκρινε ότι ο Τούρκος πολιτικός, Dogu Perincek, δε θα έπρεπε να είχε διωχθεί ποινικά από τις ελβετικές αρχές για τη δημόσια δήλωσή του πως οι μαζικές εκτοπίσεις και οι σφαγές που υπέστησαν οι Αρμένιοι στην Οθωμανική Αυτοκρατορία το 1915 δεν αποτελούσαν γενοκτονία.
Συγκεκριμένα, το Δικαστήριο έκρινε, κατά πλειοψηφία (10-7), ότι η καταδίκη του Perincek για φυλετικές διακρίσεις από δικαστήριο της Ελβετίας, εξαιτίας της δήλωσής του πως «η γενοκτονία των Αρμενίων είναι ένα μεγάλο ψέμα», συνιστά παραβίαση του άρθρου 10 (ελευθερία έκφρασης) της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα.
Όπως αναφέρει το ΕΔΔΑ, έχοντας επίγνωση της μεγάλης σημασίας που αποδίδεται από την αρμενική κοινότητα στο ζήτημα του κατά πόσο οι μαζικές εκτοπίσεις και σφαγές που υπέστησαν θα έπρεπε να θεωρηθούν ως γενοκτονία, το δικαστήριο έκρινε ότι η αξιοπρέπεια των θυμάτων αλλά και η αξιοπρέπεια και η ταυτότητα των σημερινών Αρμενίων προστατεύονται από το άρθρο 8 (δικαίωμα σεβασμού της ιδιωτικής ζωής) της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.
Κατά συνέπεια, το Δικαστήριο έπρεπε να βρει μια ισορροπία μεταξύ των δύο συγκρουόμενων δικαιωμάτων, ήτοι του δικαιώματος στην ελευθερία της έκφρασης και του δικαιώματος σεβασμού της ιδιωτικής ζωής, λαμβάνοντας υπόψη τις ειδικές περιστάσεις της υπόθεσης και την αναλογικότητα μεταξύ των μέσων που χρησιμοποιούνται και του σκοπού που επιδιώκουν.
Το Δικαστήριο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η επιβολή ποινικών κυρώσεων στον κ. Perinçek προκειμένου να προστατευθούν τα δικαιώματα της αρμενικής κοινότητας δεν ήταν αναγκαία σε μια δημοκρατική κοινωνία.
Παράλληλα, το ΕΔΔΑ υπογράμμισε ότι η αναγνώριση της γενοκτονίας δεν είναι δική του αρμοδιότητα, αλλά των διεθνών ποινικών δικαστηρίων.
Μεταξύ άλλων, το Δικαστήριο έλαβε υπόψη τα ακόλουθα στοιχεία για την απόφασή του:
α) Οι δηλώσεις του κ Perinçek αφορούσαν ένα θέμα δημοσίου ενδιαφέροντος και δεν αποτελούσαν κάλεσμα σε πράξεις μίσους και μισαλλοδοξίας.
β) Το πλαίσιο στο οποίο έγιναν δε χαρακτηριζόταν από αυξημένες εντάσεις ή κάποια ειδική ιστορική συγκυρία στην Ελβετία.
γ) Δεν μπορεί να θεωρηθεί πως οι δηλώσεις του επηρέασαν την αξιοπρέπεια των μελών της αρμενικής κοινότητας σε τέτοιο βαθμό που να απαιτείται η λήψη μέτρων ποινικού χαρακτήρα από τις ελβετικές αρχές..
δ) Δεν υπάρχει καμία διεθνής νομική υποχρέωση της Ελβετίας για την ποινικοποίηση τέτοιων δηλώσεων.
ε) Τα ελβετικά δικαστήρια φαίνεται να έχουν καταδικάσει τον κ. Perinçek απλώς επειδή διατύπωσε μία γνώμη που αποκλίνει από αυτές που έχουν καθιερωθεί στην Ελβετία
Ολόκληρη την απόφαση μπορείτε να βρείτε εδώ : CASE OF PERİNÇEK v. SWITZERLAND
Ολόκληρη την απόφαση μπορείτε να βρείτε εδώ : CASE OF PERİNÇEK v. SWITZERLAND
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου