ΔΠρΑθηνών (12ο - Τριμελές) 8043/19 : - ΕΥΘΥΝΗ ΔΗΜΟΣΙΟΥ - ΑΣΤΥΝΟΜΙΑ - ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΠΕΙΣΟΔΙΑ - ΖΗΜΙΑ ΠΕΡΙΟΥΣΙΩΝ. Αστική ευθύνη του Δημοσίου κατά άρθρο 105ΕισΝΑΚ, από παράνομες πράξεις ή παραλείψεις των οργάνων του

ΔΠρΑθηνών (Τριμελές) 8043/19 :  - ΕΥΘΥΝΗ ΔΗΜΟΣΙΟΥ - ΑΣΤΥΝΟΜΙΑ - ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΠΕΙΣΟΔΙΑ - ΖΗΜΙΑ ΠΕΡΙΟΥΣΙΩΝ. Αστική ευθύνη του Δημοσίου κατά άρθρο 105ΕισΝΑΚ, από παράνομες πράξεις ή παραλείψεις των οργάνων του. Περίπτωση ελλειπών μέτρων για τη φύλαξη  πολιτών και περιουσιών, από τις αστυνομικές δυνάμεις, κατά τη διάρκεια επεισοδείων. Κρίση ότι τα επεισόδεια ήταν αναμενόμενα κι ως εκ τούτου ελλείπει το στοιχείο του αιφνιδιασμού των αστυνομικών δυνάμεων, που θα οδηγούσε στην απαλλαγή από την υποχρέωση προς αποζημίωση. Προκύπτει παράβαση του κατά τις διατάξεις του Ν. 2800/00 επιβαλ­λόμενου καθήκοντος διασφάλισης της δημόσιας ειρήνης και ευταξίας, προστασίας των ατομικών ελευθεριών των πολιτών και τήρησης της τάξης στους δημόσιους χώρους και στις δημόσιες συγκεντρώσεις. Δεκτή η αγωγή

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ

ΤΜΗΜΑ 12ο - ΤΡΙΜΕΛΕΣ

ΑΡΙΘΜΟΣ 8043/2019

Δικαστής : Κ. Τριανταφύλλου Πρόεδρος Πρωτο­δικών

Μέλη : Α. Ζήκα, Χ. Παπαδοπούλου, Πρωτοδίκες

Εισηγήτρια : Α. Ζήκα, Πρωτοδίκης

Επειδή, με την κρινόμενη αγωγή ζητείται παραδεκτώς, κατόπιν τροπής του αιτήματος από καταψηφιστικό σε αναγνωριστικό με το από 15.10.2018 κατατεθέν υπόμνημα, να αναγνωρι­σθεί, με απόφαση που θα κηρυχθεί προσωρινώς εκτελεστή, η υποχρέωση του εναγομένου Ελληνι­κού Δημοσίου να καταβάλει στην ενάγουσα α­σφαλιστική εταιρία, νομιμοτόκως από 08.12.2008 (επομένη της ημερομηνίας επέλευσης της ζημίας), άλλως από 24.07.2009 (επομένη της ημερομηνίας καταβολής του ασφαλίσματος), άλλως από την επίδοση της παρούσας αγωγής και μέχρι την πλή­ρη εξόφληση, με το εκάστοτε ισχύον επιτόκιο, το συνολικό ποσό των 131.313,12 ευρώ, το οποίο α­ντιστοιχεί στην ασφαλιστική αποζημίωση που αυ­τή κατέβαλε στην τραπεζική εταιρία με την επω­νυμία «...BANK Α.Ε.», προς κάλυψη υλικών ζη­μιών που προκλήθηκαν στο υποκατάστημα της τελευταίας επί της Λεωφόρου Αλεξάνδρας ... στην Αθήνα, εξαιτίας παρανόμων παραλείψεων που αποδίδονται στα όργανα του εναγομένου και, ει­δικότερα, εξαιτίας της πλημμελούς εκτέλεσης των καθηκόντων της Ελληνικής Αστυνομίας κατά τη διάρκεια επεισοδίων που έλαβαν χώρα στο κέντρο της Αθήνας στις 07.12.2008.

Επειδή, στο άρθρο 105 του Εισαγωγικού Νόμου του Αστικού Κώδικα (ΕισΝΑΚ, π.δ. 456/1984, Α 164) ορίζεται ότι: «Για παράνομες πράξεις ή πα­ραλείψεις των οργάνων του δημοσίου κατά την άσκηση της δημόσιας εξουσίας που τους έχει ανα­τεθεί, το δημόσιο ενέχεται σε αποζημίωση, εκτός αν η πράξη ή η παράλειψη έγινε κατά παράβαση διάταξης που υπάρχει για χάρη του γενικού συμ­φέροντος. [...]». Κατά την έννοια της διάταξης αυτής, ευθύνη του Δημοσίου προς αποζημίωση γεννάται όχι μόνο από την έκδοση μη νόμιμης εκτελεστής διοικητικής πράξης ή από τη μη νόμι­μη παράλειψη έκδοσης τέτοιας πράξης, αλλά και από μη νόμιμες υλικές ενέργειες των οργάνων του Δημοσίου ή από παραλείψεις οφειλομένων νόμι­μων υλικών ενεργειών αυτών, εφόσον οι υλικές αυτές ενέργειες ή παραλείψεις συνάπτονται με την οργάνωση και τη λειτουργία των δημοσίων υπη­ρεσιών και δεν συνάπτονται με την ιδιωτική δια­χείριση του Δημοσίου, ούτε οφείλονται σε προσω­πικό πταίσμα οργάνου που ενήργησε εκτός του κύκλου των υπηρεσιακών του καθηκόντων (ΣτΕ 325/2017, 3539/2015, 3528/2007 κ.ά.). Εξάλλου, ευθύνη του Δημοσίου, τηρούμενων και των λοι­πών προϋποθέσεων του νόμου, υπάρχει, όχι μόνο όταν με πράξη ή παράλειψη οργάνου του νομικού αυτού προσώπου παραβιάζεται συγκεκριμένη διάταξη νόμου, αλλά και όταν παραλείπονται τα ιδιαίτερα καθήκοντα και υποχρεώσεις που προσι­διάζουν στη συγκεκριμένη υπηρεσία και προσδιο­ρίζονται από την κείμενη εν γένει νομοθεσία, τα διδάγματα της κοινής πείρας και τις αρχές της καλής πίστης (ΣτΕ 325/2017, 3696/2015, 522-523/2014, 4133/2011 7/μελές κ.ά.). Ακόμη, απαραίτη­τη προϋπόθεση για την επιδίκαση αποζημίωσης είναι η ύπαρξη αιτιώδους συνδέσμου μεταξύ της παράνομης πράξης ή παράλειψης ή υλικής ενέρ­γειας ή παράλειψης υλικής ενέργειας του δημοσί­ου οργάνου και της επελθούσας ζημίας. Αιτιώδης δε σύνδεσμος υπάρχει όταν, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας, η πράξη ή η παράλειψη είναι επαρκώς ικανή (πρόσφορη) και μπορεί αντικειμε­νικά, κατά τη συνήθη και κανονική πορεία των πραγμάτων, να επιφέρει τη ζημία (ΣτΕ 2749/2017, 4420/2015, 3839/2012 7/μελές κ.ά.). Τέλος, σε πε­ρίπτωση που στοιχειοθετείται ευθύνη του Δημοσί­ου κατά το άρθρο 105 του ΕισΝΑΚ, το Δημόσιο υποχρεούται να αποκαταστήσει, μεταξύ άλλων, κάθε θετική ζημία από την ανωτέρω αιτία (ΣτΕ 3132/2013, 621/2007, 1732/2005 κ.ά.).

Επειδή, περαιτέρω, ο ν. 2800/2000 «Αναδιάρ­θρωση Υπηρεσιών Υπουργείου Δημόσιας Τάξης, σύσταση Αρχηγείου Ελληνικής Αστυνομίας και άλλες διατάξεις» (Α 41) ορίζει στο άρθρο 8, όπως αυτό ίσχυε κατά τον κρίσιμο εν προκειμένω χρό­νο, ότι: «1. Η Ελληνική Αστυνομία είναι Σώμα Ασφαλείας [...] και έχει ως αποστολή: α. Την εξα­σφάλιση της δημόσιας ειρήνης και ευταξίας και της απρόσκοπτης κοινωνικής διαβίωσης των πολι­τών [...] β. Την πρόληψη και καταστολή του εγ­κλήματος και την προστασία του Κράτους και του δημοκρατικού πολιτεύματος, στα πλαίσια της συ­νταγματικής τάξης, που περιλαμβάνει την άσκηση της αστυνομίας δημόσιας και κρατικής ασφά­λειας. 2. [...] 3. Η άσκηση της Αστυνομίας γενικής αστυνόμευσης περιλαμβάνει ιδίως: α. Τη διασφά­λιση της κοινωνικής ειρήνης και ευταξίας και την παροχή έννομης προστασίας στους πολίτες και συνδρομής σας αρχές β. Την τήρηση της τάξης στους δημόσιους χώρους και στις δημόσιες συγκεντρώσεις και συναθροίσεις και την προστασία των ατομικών και συλλογικών δικαιωμάτων των πολι­τών κατά τις εκδηλώσεις αυτές. γ. [...] 4. [...] 5. Η άσκηση της αστυνομίας δημόσιας ασφάλειας πε­ριλαμβάνει ιδίως: α. Τη δίωξη των εγκλημάτων κατά της ζωής, της προσωπικής ελευθερίας, της ιδιοκτησίας και των περιουσιακών δικαιωμάτων, β. [...]». Ενόψει του ότι οι ανωτέρω διατάξεις, πα­ράλληλα με την προστασία του γενικού συμφέροντος, αποβλέπουν και στην προστασία της ζωής και της περιουσίας των πολιτών, η παραβίασή τους από κρατικά όργανα, με πράξεις ή παραλεί­ψεις τους κατά την ενάσκηση της δημόσιας εξου­σίας, δύναται να στοιχειοθετήσει, κατά τα ανωτέ­ρω, υποχρέωση του Δημοσίου προς αποζημίωση σύμφωνα με το άρθρο 105 του ΕισΝΑΚ (Δ.Εφ.Αθ. 379/2015, πρβλ. ΣτΕ 1048/2016, 1364/2008, 648/ 2008, 28/2000). Δεν υφίσταται υποχρέωση αποζη­μίωσης όταν πρόκειται περί ασυνήθων περιπτώσεων που υπερβαίνουν τις δυνατότητες της αστυ­νομικής δύναμης και ανάγονται έτσι στην έννοια της ανωτέρας βίας (ΣτΕ 1048/2016, 952/2010, 2741/2007), ωστόσο, δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι συντρέ­χει περίπτωση αιφνιδιασμού της Αστυνομίας επί επεισοδίων, όταν αυτά είναι αναμενόμενα (βλ. ΣτΕ 952/2010).