ΑΠΟΠΟΙΗΣΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ ΑΠΟ ΑΝΗΛΙΚΟ. Αίτηση γονέων για την παροχή άδειας για αποποίηση κληρονομιάς από το ανήλικο τέκνο τους - Ωστόσο, κληρονόμος μπορεί να γίνει μόνο εκείνος που κατά τον χρόνο της επαγωγής βρίσκεται στη ζωή ή έχει τουλάχιστον συλληφθεί - Δεδομένου ότι στην κρινόμενη αίτηση το ανήλικο τέκνο των αιτούντων δεν ήταν στη ζωή, ούτε είχε συλληφθεί κατά το χρόνο θανάτου του κληρονομούμενου, δεν καλείται καθόλου στην εξ αδιαθέτου διαδοχή. Συνεπώς, η υπό κρίση αίτηση τυγχάνει απορριπτέα ως μη νόμιμη.
Ειρηνοδίκης : Μαρία-Ειρήνη Τσίπη
I. Από το συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 1510, 1526 και 1625 ΑΚ συνάγεται ότι οι γονείς ή ο γονέας (σε περίπτωση θανάτου του άλλου γονέα) δεν έχουν το δικαίωμα στο όνομα του ανηλίκου τέκνου τους, χωρίς την άδεια του Δικαστηρίου, να αποποιούνται κληρονομιά που επάγεται στον ανήλικο. Αρμόδιο Δικαστήριο για τη χορήγηση της άδειας είναι το Ειρηνοδικείο της συνήθους διαμονής του ανηλίκου (άρθρο 797 Κ.Πολ.Δ.), που δικάζει κατά τη διαδικασία της εκούσιας δικαιοδοσίας (άρθρο 121 ΕισΝΑΚ). Περαιτέρω, στην μετά από την χορήγηση της άδειας του Δικαστηρίου αποποίηση της κληρονομιάς προβαίνουν οι γονείς ως νόμιμοι αντιπρόσωποι του τέκνου στο όνομά του και όχι υπό άλλη ιδιότητα τους ή στο δικό τους όνομα (βλ. Πουλιάδη σε ΑΚ Γεωργιάδη/Σταθόπουλου άρθρο 1526, αριθ. 7, ΕιρΧαν 811/2013 ΤΝΠ-Νόμος).
II. Περαιτέρω, από το συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 1710, 1711, 1846, 1847, 1848, 1854 και 1856 ΑΚ προκύπτουν τα ακόλουθα: α) κατά τον χρόνο του θανάτου προσώπου η περιουσία του επάγεται αυτοδικαίως στους κληρονόμους, οι οποίοι μπορούν να την αποποιηθούν μέσα σε προθεσμία τεσσάρων μηνών, που αρχίζει από τότε που έμαθαν την επαγωγή και το λόγο της, β) η αποποίηση αυτή γίνεται με δήλωση στο γραμματέα του δικαστηρίου της κληρονομιάς (βλ. και 812 Κ.Πολ.Δ.), γ) αν ο κληρονόμος καλείται στην κληρονομιά σε περισσότερες μερίδες από τον ίδιο ή από άλλο λόγο, μπορεί να την αποδεχθεί ή να την αποποιηθεί για κάθε μία χωριστά, δ) αν ο κληρονόμος αποποιηθεί την κληρονομιά, η επαγωγή σε εκείνον που αποποιήθηκε, θεωρείται ότι δεν έγινε και στην περίπτωση αυτή επάγεται σε εκείνον που θα είχε κληθεί, αν εκείνος που αποποιήθηκε δεν ζούσε κατά τον χρόνο του θανάτου του κληρονομουμένου και στην τελευταία αυτή περίπτωση η προθεσμία αρχίζει από τη γνώση της αποποίησης του προηγουμένου και της εξαιτίας αυτής κλήση του κληρονόμου (ΑΠ 493/2003 ΤΝΠ-Νόμος). Ειδικότερα, κληρονόμος μπορεί να γίνει μόνο εκείνος που κατά το χρόνο της επαγωγής βρίσκεται στη ζωή ή έχει τουλάχιστον συλληφθεί (ΑΚ 1711 εδ. α). Η επαγωγή της κληρονομιάς είναι η αυτοδίκαιη κλήση και ταυτόχρονη προσωρινή κτήση της από τον κληρονόμο με διαλυτική αίρεση δικαίου, δηλαδή με τη διαλυτική αίρεση της αποποίησης απ αυτόν της κληρονομιάς που έχει επαχθεί σ αυτόν. Ο χρόνος της επαγωγής, με την οποία ο κληρονόμος αποκτά αυτοδικαίως την κληρονομιά, ανατρέχει στο χρόνο θανάτου του κληρονομουμένου τόσο στην από διαθήκη όσο και στην από το νόμο διαδοχή (Β. Βαθρακοκοίλης, ΕρΝομΑΚ, Τόμος Στ, Ημιτόμος Α, άρθρο 1711 ΑΚ, αριθ. 5, 7). Ακόμη και όταν το κληρονομικό δικαίωμα του κληρονόμου βασίζεται σε μεταγενέστερα γεγονότα, όπως λ.χ. συμβαίνει όταν η κλήση κληρονόμου στην κληρονομιά γίνεται μετά από αποποίηση της κληρονομιάς από κληρονόμο που προηγούνταν (βλ. και ΑΚ 1856), κήρυξη προηγούμενου κληρονόμου ως ανάξιου με δικαστική απόφαση (βλ. και ΑΚ 1863) ή ακύρωση της διαθήκης (ΑΚ 1787,184) θεωρείται, κατά πλάσμα δικαίου, ότι η επαγωγή έγινε κατά το χρονικό σημείο της ΑΚ 1711 εδ. γ (ΑΠ 1374/1988 ΕλλΔνη 1991. 335, Εφ.Αθ. 5966/2003 ΕλλΔνη 2004. 245, Α. Γεωργιάδης, ΣΕΑΚ, άρθρο 1711, αριθ. 19). Ο μεταγενεστέρως καλούμενος αρκεί να ζει ή να είναι τουλάχιστον συνειλλημμένος κατά το χρόνο της σ αυτόν επαγωγής της κληρονομιάς (πλασματικής), δηλαδή κατά το χρόνο του θανάτου του κληρονομούμενου (Β. Βαθρακοκοίλης, ό.π., άρθρο 1856 ΑΚ, αριθ. 3). Όταν ο κληρονόμος αποποιηθεί νομίμως και εμπροθέσμως την επαχθείσα σε αυτόν κληρονομιά, θεωρείται η προς τον αποποιηθέντα επαγωγή ότι δεν έγινε και η κληρονομιά επάγεται σ εκείνον, ο οποίος θα εκαλείτο αν ο αποποιηθείς δε ζούσε κατά το χρόνο του θανάτου του κληρονομούμενου. Στην περίπτωση αυτή η προθεσμία της αποποίησης της κληρονομιάς στη μερίδα εκείνου που αποποιήθηκε δεν αρχίζει από τη γνώση του θανάτου του κληρονομουμένου, αλλά από τη γνώση της αποποίησης, διότι στην περίπτωση αυτή η επαγωγή της κληρονομιάς συνδέεται με γεγονότα μεταγενέστερα του θανάτου του κληρονομουμένου (αποποίηση). Και ναι μεν και πάλι κατά πλάσμα του νόμου ο χρόνος επαγωγής ανατρέχει στο χρόνο του θανάτου του κληρονομουμένου σαν να μην υπήρχε εκείνος που αποποιήθηκε, όμως, όπου ο νόμος απαιτεί για κάποια νομική ενέργεια γνώση της επαγωγής εννοεί και τα μεταγενέστερα αυτά γεγονότα προ της γνώσεως των οποίων η προς αποποίηση προθεσμία δεν αρχίζει (ΑΠ 1534/2011, ΑΠ 426/2002, Εφ.Θεσ. 1920/2013 ΤΝΠ-Νόμος).
III. Προσέτι, σύμφωνα με το άρθρο 1711 ΑΚ, ο κυοφορούμενος μπορεί να κληρονομήσει τόσο εκ διαθήκης όσο και εξ αδιαθέτου. Η ρύθμιση βρίσκεται σε αρμονία με την ΑΚ 36. Συνεπώς, ο κυοφορούμενος έχει πλήρη ικανότητα να κληρονομήσει, υπό την αναβλητική νομική αίρεση (condition iuris) ότι θα γεννηθεί ζωντανός. Αν η αίρεση πληρωθεί, ο κυοφορούμενος θεωρείται ότι ήταν ήδη κατά το θάνατο του κληρονομούμενου (ενέργεια ex tunc) γεννημένος. Συνεπώς, είχε κατά τον ίδιο χρόνο την ικανότητα να κληρονομήσει και γι αυτό αποκτά και κληρονομικό δικαίωμα (ΑΚ 36,1710 παρ. 1). Αν όμως η πλήρωση της αίρεσης ματαιωθεί, η συνέπεια είναι, ότι ο κυοφορούμενος δεν είχε ποτέ την ικανότητα να κληρονομήσει και ούτε έγινε ποτέ κληρονόμος. Γι αυτό στην κληρονομιά καλούνται τα πρόσωπα που θα καλούνταν αμέσως με την επαγωγή αν δεν υπήρχε ο κυοφορούμενος. Ο τελευταίος, υπό τις παραπάνω προϋποθέσεις υπεισέρχεται όχι μόνο στα δικαιώματα αλλά και στις υποχρεώσεις της κληρονομιάς. Αυτή άλλωστε είναι και η έννοια της καθολικής διαδοχής. Άλλο είναι το ζήτημα ότι κατ ανάλογη εφαρμογή της ΑΚ 1912 ο κυοφορούμενος κληρονομεί πάντοτε με το ευεργέτημα της απογραφής (Α. Γεωργιάδη/Μ. Σταθόπουλου, Αστικός Κώδιξ κατ άρθρο Ερμηνεία, Κληρονομικό δίκαιο, Τόμος IX, άρθρο 1711, Μ.Πρ.Ροδ. 259/2012 ΤΝΠ-Νόμος). Τέλος, ως προς τον προσδιορισμό του χρονικού σημείου της σύλληψης εφαρμοστέο είναι, σύμφωνα με την κρατούσα άποψη, το (μαχητό) τεκμήριο της ΑΚ 1468 (Α. Γεωργιάδης, ό.π., άρθρο 1711, αριθ. 7), κατά το οποίο: «Κρίσιμο διάστημα της σύλληψης θεωρείται το χρονικό διάστημα που περιλαμβάνεται ανάμεσα στην τριακοσιοστή και την εκατοστή ογδοηκοστή ημέρα πριν από τον τοκετό», δηλαδή κατ αρχήν κάποιος θεωρείται κυοφορούμενος έως και δέκα μήνες πριν από τη γέννησή του (Α. Γεωργιάδης, ό.π., άρθρο 36, αριθ. 4).
Με την υπό κρίση αίτηση, οι αιτούντες, οι οποίοι ασκούν από κοινού τη γονική μέριμνα του αβάπτιστου θήλεως ανηλίκου τέκνου τους, εκθέτουν ότι την 30.9.2020 γεννήθηκε ζωντανό το κυοφορούμενο θήλυ τέκνο τους και αιτούνται, υπό την προαναφερθείσα ιδιότητά τους και επικαλούμενοι την πλάνη τους ως προς την υποχρέωση αποποίησης όσον αφορά στο ως άνω ανήλικο τέκνο τους, η οποία πλάνη ήρθη, σύμφωνα με τους ισχυρισμούς τους, λίγες ημέρες πριν την κατάθεση της υπό κρίση αίτησης, να τους δοθεί η άδεια του Δικαστηρίου να αποποιηθούν, για λογαριασμό του ανηλίκου τέκνου τους, την επαχθείσα σε αυτό (με τους όρους της εξ αδιαθέτου κληρονομικής διαδοχής) κληρονομιά του παππού του (πατέρα της δεύτερης των αιτούντων) Χ., που απεβίωσε την 9.11.2018 στο Ρίο Πατρών, κατοίκου όσο ζούσε Πατρών, για το λόγο ότι η κληρονομιά αυτή έχει περιορισμένο ενεργητικό, ενώ αντίθετα έχει αυξημένο παθητικό και ως εκ τούτου δεν συνάδει με το συμφέρον του ανηλίκου να επαχθεί σε αυτό.
Με αυτό το περιεχόμενο και αίτημα, η αίτηση αρμοδίως και παραδεκτώς εισάγεται για να συζητηθεί ενώπιον αυτού του Δικαστηρίου κατά τη διαδικασία της εκούσιας δικαιοδοσίας (άρθρα 739, 740 και 797 Κ.Πολ.Δ.), καθώς τηρήθηκε η προβλεπόμενη από το άρθρο 748 παρ. 2 προδικασία και αντίγραφο της αίτησης με πράξη ορισμού δικασίμου για την ημερομηνία που αναφέρεται στην αρχή της παρούσας επιδόθηκε νομότυπα και εμπρόθεσμα στην κ. Εισαγγελέα Πρωτοδικών Πατρών, δεν είναι όμως νόμιμη, σύμφωνα και με τα διαλαμβανόμενα στην υπό στοιχείο I μείζονα της παρούσας, καθόσον κληρονόμος μπορεί να γίνει μόνο εκείνος που κατά το χρόνο της επαγωγής βρίσκεται στη ζωή ή έχει τουλάχιστον συλληφθεί. Στην κρινόμενη αίτηση εκτίθεται ότι ο κληρονομούμενος, πατέρας της δεύτερης των αιτούντων, απεβίωσε αδιάθετος την 9.11.2018. Η ως άνω ημερομηνία θανάτου του αποβιώσαντος Χ. είναι και η ημερομηνία επαγωγής της κληρονομιάς με τους όρους της εξ αδιαθέτου κληρονομικής διαδοχής στους κληρονόμους του, οι οποίοι σε εκείνο το χρονικό σημείο ευρίσκοντο εν ζωή ή είχαν τουλάχιστον συλληφθεί. Το ανήλικο τέκνο των αιτούντων, δεν ευρίσκετο εν ζωή ούτε είχε συλληφθεί κατά την 9.11.2018, αφού γεννήθηκε την 30.9.2020, όπως αναφέρεται στην υπό κρίση αίτηση, ήτοι 22 μήνες και 21 ημέρες μετά το θάνατο του παππού του. Δεν ασκεί δε επιρροή στα ανωτέρω ότι το ως άνω ανήλικο κλήθηκε μεταγενεστέρως στην κληρονομιά του αποβιώσαντος παππού του, ήτοι μετά την αποποίηση της κληρονομιάς εκ μέρους της γιαγιάς και της μητέρας του, η οποία έλαβε χώρα την 12.2.2019, καθώς με την αποποίηση κληρονομιάς εκ μέρους του κληρονόμου, θεωρείται η προς τον αποποιηθέντα επαγωγή ότι δεν έγινε και η κληρονομιά επάγεται σ εκείνον, ο οποίος θα εκαλείτο αν ο αποποιηθείς δε ζούσε κατά το χρόνο του θανάτου του κληρονομούμενου, η επαγωγή ωστόσο της κληρονομιάς θεωρείται, κατά πλάσμα δικαίου, ότι έλαβε χώρα κατά το χρόνο θανάτου του κληρονομούμενου. Συνεπώς, δεδομένου ότι σύμφωνα με τα αναφερόμενα στην κρινόμενη αίτηση το ανήλικο τέκνο των αιτούντων δεν ήταν στη ζωή ούτε είχε συλληφθεί κατά το χρόνο θανάτου του κληρονομούμενου, σύμφωνα και με τα εκτεθέντα στην υπό στοιχείο II μείζονα της παρούσας, δεν καλείται καθόλου στην εξ αδιαθέτου διαδοχή, ακόμα και μετά και τις αναφερόμενες στην αίτηση διαδοχικές αποποιήσεις των προηγουμένων εξ αδιαθέτου κληρονόμων.
Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η υπό κρίση αίτηση τυγχάνει απορριπτέα ως μη νόμιμη, καθώς δεν έχει επαχθεί κατά την εξ αδιαθέτου διαδοχή στο ανήλικο θήλυ τέκνο η κληρονομιά του Χ., ώστε να καθίσταται αναγκαία η χορήγηση άδειας στους νόμιμους εκπροσώπους του για αποποίηση της ως άνω κληρονομιάς.
[ ΠΗΓΗ : ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ ]
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου