ΣτΕ (Ολ) 1439/20 : ΔΙΚΗ ΠΙΛΟΤΟΣ - ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ - ΜΝΗΜΟΝΙΑΚΕΣ ΠΕΡΙΚΟΠΕΣ. Πρότυπη δίκη. Η θεσπισθείσα με τη διάταξη του άρθρου 14 παρ. 2 περ. α΄ του ν. 4387/16 ρύθμιση της συνέχισης καταβολής των συντάξεων, όπως είχαν διαμορφωθεί την 31.12.2014 με τους Ν. 4051/12 και 4093/12, για το χρονικό διάστημα από την έναρξη ισχύος του Ν. 4387/16, ήτοι από 12.5.2016 και εφεξής, είναι σύμφωνη με το Σύνταγμα και την ΕΣΔΑ (υπ' αρ. 1891/19 απόφαση της Ολ του ΣτΕ). Επίσης, η διάταξη του άρθρου 14 παρ. 2 περ. α του ν. 4387/16 δεν καταλαμβάνει ρυθμιστικά και το χρονικό διάστημα από 1.1.2013 έως 11.5.2016, για το οποίο ισχύουν τα κριθέντα με τις 2287-2288/15 αποφάσεις της Ολ του ΣτΕ (Αντίθετη μειοψηφία). Ειδικότερα, για το χρονικό διάστημα από 1.1.2013 μέχρι 10.6.2015, οι συνέπειες των εν λόγω αποφάσεων, ισχύουν μόνο για όσους είχαν ήδη ασκήσει σχετικές αγωγές πριν την 10-6-2015. Ο χρονικός περιορισμός της ισχύος των αποτελεσμάτων που έθεσαν οι 2287-2288/15 αποφάσεις της Ολ του ΣτΕ, καταλαμβάνει και τη διαπιστωθείσα αντίθεση αυτών προς το άρθρο 1 του ΠΠΠ της ΕΣΔΑ. Απορρίπτει τις παρεμβάσεις. Παραπέμπει, κατά τα λοιπά, την αγωγή προς εκδίκαση στο ΔιοικΠρωτΑθηνών
ΑΡΙΘΜΟΣ 1439/2020
ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ
ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ
Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του στις 10 Ιανουαρίου 2020, με την εξής σύνθεση: Αικ. Σακελλαροπούλου, Πρόεδρος, Αθ. Ράντος, Ε. Σάρπ, Σπ. Χρυσικοπούλου, Μ. Πικραμένος, Ε. Νίκα, Αντιπρόεδροι του Συμβουλίου της Επικρατείας, Μ. Γκορτζολίδου, Γ. Τσιμέκας, Π. Καρλή, Δ. Κυριλλόπουλος, Ά. Καλογεροπούλου, Β. Ραφτοπούλου, Θ. Αραβάνης, Κ. Πισπιρίγκος, Α. Χλαμπέα, Σ. Βιτάλη, Ηλ. Μάζος, Χρ. Ντουχάνης, Ελ. Παπαδημητρίου, Ο. Παπαδοπούλου, Μ. Σωτηροπούλου, Κ. Κονιδιτσιώτου, Ι. Σπερελάκης, Ρ. Γιαννουλάτου, Ιφ. Αργυράκη, Β. Ανδρουλάκης, Στ. Κτιστάκη, Σύμβουλοι, Κ. Λαζαράκη, Δ. Βασιλειάδης, Στ. Λαμπροπούλου, Πάρεδροι. Από τους ανωτέρω οι Σύμβουλοι Ι. Σπερελάκης και Ρ. Γιαννουλάτου καθώς και η Πάρεδρος Στ. Λαμπροπούλου μετέχουν ως αναπληρωματικά μέλη, σύμφωνα με το άρθρο 26 παρ. 2 του ν. 3719/2008. Γραμματέας η Ελ. Γκίκα.
Για να δικάσει την από 11 Σεπτεμβρίου 2019 αγωγή:
των: 1. … και 46. …, οι οποίοι παρέστησαν με τον ίδιο ως άνω δικηγόρο, που τον διόρισαν με πληρεξούσια,
κατά των: 1. Ενιαίου Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (Ε.Φ.Κ.Α.), που εδρεύει στην Αθήνα (Αγ. Κωνσταντίνου 8), ο οποίος παρέστη με τους α)..., β) ... και γ) ... και 2. Ενιαίου Ταμείου Επικουρικής Ασφάλισης και Εφάπαξ Παροχών (Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π.), που εδρεύει στην Αθήνα (Φιλελλήνων 13-15), το οποίο παρέστη με τις δικηγόρους α) Ε Κ (Α.Μ. ...) και β) ΘΑ (Α.Μ. ...), που τις διόρισε με πληρεξούσιο,
και κατά του παρεμβαίνοντος Ελληνικού Δημοσίου, το οποίο παρέστη με τον ....
Η πιο πάνω αγωγή εισάγεται στην Ολομέλεια του Δικαστηρίου, κατόπιν της από 21 Νοεμβρίου 2019 πράξεως της Επιτροπής του άρθρου 1 παρ. 1 του Ν. 3900/2010 και της από 26 Νοεμβρίου 2019 πράξεως της Προέδρου του Συμβουλίου της Επικρατείας, λόγω της σπουδαιότητάς της, σύμφωνα με τα άρθρα 14 παρ. 2, εδάφ. α΄ και γ΄, 20 και 21 του Π.Δ. 18/1989.
Με την αγωγή αυτή ζητείται να καταβληθούν σε καθέναν από τους ενάγοντες, νομιμοτόκως, τα αναλυτικώς εκτιθέμενα στην αγωγή ποσά ως αποζημίωση με βάση το άρθρο 105 του ΕισΝΑΚ λόγω των παράνομων, κατά τους ισχυρισμούς τους, περικοπών στην καταβολή της κύριας και επικουρικής σύνταξής τους που έλαβαν χώρα με βάση τις διατάξεις των ν. 4051/2012 και 4093/2012, αλλά και για την παράνομη κατάργηση από 1.1.2013 των δώρων εορτών και του επιδόματος αδείας, όπως τα ζητήματα αυτά κρίθηκαν με τις 2287/2015 και 2288/2015 αποφάσεις της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας, και επικουρικώς ως αδικαιολόγητος πλουτισμός με βάση το άρθρο 904 του ΑΚ.
Στη δίκη παρεμβαίνουν υπέρ των εναγόντων οι: α) …, ο οποίος παρέστη με τον δικηγόρο ΠΣ (Α.Μ. ... Δ.Σ. Καβάλας), β) … η οποία παρέστη με τον δικηγόρο ΙΝ (Α.Μ.... Δ.Σ. Κοζάνης), γ) Ν.Π.Ι.Δ. με την επωνυμία «ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΩΝ ΕΜΠΟΡΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ», που εδρεύει στην Αθήνα (3ης Σεπτεμβρίου 8) κ.λπ. (συν. 7), οι οποίοι παρέστησαν με τον δικηγόρο ΦΚ (Α.Μ. ...), δ) Πρωτοβάθμιο σωματείο συνταξιούχων με την επωνυμία «ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΩΝ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ – ΟΜΙΛΟΥ ΟΤΕ», που εδρεύει στην Αθήνα (Βερανζέρου 13) κ.λπ. (συν. 2), οι οποίοι παρέστησαν με τον δικηγόρο ΣΜ (Α.Μ. ...), ε) Ν.Π.Ι.Δ. με την επωνυμία «ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΩΝ ΙΟΝΙΚΗΣ – ΛΑΪΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΕΛΛΑΔΟΣ», που εδρεύει στην Αθήνα (Πανεπιστημίου 38) κ.λπ. (συν. 5), οι οποίοι παρέστησαν με τον δικηγόρο ΔΜ (Α.Μ. ...), ................
Η εκδίκαση άρχισε με την ανάγνωση της εκθέσεως του εισηγητή, Συμβούλου Γ. Τσιμέκα.
Κατόπιν το δικαστήριο άκουσε τον πληρεξούσιο των εναγόντων που παρέστησαν, ο οποίος ανέπτυξε και προφορικά τους προβαλλόμενους λόγους της αγωγής και ζήτησε να γίνει δεκτή η αγωγή, τους πληρεξουσίους των παρεμβαινόντων, που παρέστησαν υπέρ των εναγόντων, οι οποίοι ζήτησαν να γίνουν δεκτές οι παρεμβάσεις, τους αντιπροσώπους και τις πληρεξούσιες των εναγομένων Ταμείων και τον αντιπρόσωπο του παρεμβαίνοντος Ελληνικού Δημοσίου, οι οποίοι ζήτησαν την απόρριψή της.
Μετά τη δημόσια συνεδρίαση το δικαστήριο συνήλθε σε διάσκεψη σε αίθουσα του δικαστηρίου κ α ι
Αφού μελέτησε τα σχετικά έγγραφα
Σκέφθηκε κατά τον Νόμο
1.. Επειδή, η Πρόεδρος του Δικαστηρίου Αικατερίνη Σακελλαροπούλου, η οποία προήδρευσε της συνθέσεως που δίκασε την υπόθεση, μετά την εκλογή της από τη Βουλή των Ελλήνων στο αξίωμα του Προέδρου της Δημοκρατίας, υπέβαλε παραίτηση από τη θέση της Προέδρου του Συμβουλίου της Επικρατείας (α.π. ΕΜΠ. ./27.1.2020). Ενόψει αυτού, την προεδρία της συνθέσεως κατά τη διάσκεψη ανέλαβε ο κατά τη συζήτηση Αντιπρόεδρος - και ήδη Πρόεδρος του Δικαστηρίου (Γ΄ .../14.2.2020) - Αθανάσιος Ράντος, ως το αρχαιότερο μέλος της συνθέσεως. Περαιτέρω, προς συμπλήρωση της συνθέσεως, έλαβε μέρος στη διάσκεψη, ως τακτικό μέλος, ο Σύμβουλος της Επικρατείας Ιωάννης Σπερελάκης, αναπληρωματικό μέχρι τώρα μέλος της συνθέσεως (βλ. 46/2020 πρακτικό διασκέψεως Ολομέλειας).
2. Επειδή, με την κρινόμενη αγωγή, οι ενάγοντες, συνταξιούχοι του Ενιαίου Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (Ε.Φ.Κ.Α.) και του Ενιαίου Ταμείου Επικουρικής Ασφάλισης και Εφάπαξ Παροχών (Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π.) - πρώην εργαζόμενοι της Οργανισμός Τηλεπικοινωνιών Ελλάδας Α.Ε. (Ο.Τ.Ε. Α.Ε.) - ζητούν να υποχρεωθούν οι εν λόγω ασφαλιστικοί οργανισμοί να καταβάλουν σε καθέναν από αυτούς, βάσει των άρθρων 105-106 ΕισΝΑΚ και επικουρικώς βάσει του άρθρου 904 Α.Κ., νομιμοτόκως, τα αναφερόμενα στο δικόγραφο της αγωγής ποσά, τα οποία, σύμφωνα με τα αναλυτικά εκτιθέμενα στην αγωγή, αντιστοιχούν στις περικοπές των απονεμηθεισών σε αυτούς από τους ανωτέρω ασφαλιστικούς φορείς συντάξεων (κύριας και επικουρικής), δυνάμει του άρθρου 6 παρ. 1 και 2 του ν. 4051/2012 και του άρθρου πρώτου παρ. ΙΑ υποπαρ. ΙΑ.5 περ. 1 του ν. 4093/2012, και στην κατάργηση των δώρων εορτών Χριστουγέννων και Πάσχα και του επιδόματος αδείας δυνάμει του άρθρου πρώτου παρ. ΙΑ υποπαρ. ΙΑ.6 περ. 3 του ν. 4093/2012, από 1.1.2013 έως 31.8.2019.
3. Επειδή, η υπό κρίση αγωγή εισήχθη στο Συμβούλιο της Επικρατείας κατ’ εφαρμογή του άρθρου 1 παρ. 1 του ν. 3900/2010 (Α΄ 213), όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 40 παρ. 1 του ν. 4055/2012 (Α΄ 51), στο οποίο ορίζονται τα εξής: «Οποιοδήποτε ένδικο βοήθημα ή μέσο ενώπιον οποιουδήποτε τακτικού διοικητικού δικαστηρίου μπορεί να εισαχθεί στο Συμβούλιο της Επικρατείας με πράξη τριμελούς Επιτροπής, αποτελούμενης από τον Πρόεδρό του, τον αρχαιότερο Αντιπρόεδρο και τον Πρόεδρο του αρμόδιου καθ’ ύλην Τμήματος, ύστερα από αίτημα ενός των διαδίκων ή του Γενικού Επιτρόπου των διοικητικών δικαστηρίων, όταν με αυτό τίθεται ζήτημα γενικότερου ενδιαφέροντος που έχει συνέπειες για ευρύτερο κύκλο προσώπων. ... Μετά την επίλυση του ζητήματος, το Συμβούλιο της Επικρατείας μπορεί να παραπέμψει το ένδικο μέσο ή βοήθημα στο αρμόδιο τακτικό διοικητικό δικαστήριο. Η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας δεσμεύει τους διαδίκους της ενώπιόν του δίκης, στους οποίους περιλαμβάνονται και οι παρεμβάντες. Στη δίκη ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας μπορεί να παρέμβει κάθε διάδικος σε εκκρεμή δίκη, στην οποία τίθεται το ίδιο ζήτημα, και να προβάλει τους ισχυρισμούς του σχετικά με το ζήτημα αυτό. ...». Ειδικότερα, με την 21/2019 πράξη της τριμελούς Επιτροπής του άρθρου 1 παρ. 1 του ν. 3900/2010, η κρινόμενη αγωγή, η οποία είχε ασκηθεί στις 11.9.2019 ενώπιον του Μονομελούς Διοικητικού Πρωτοδικείου Αθηνών ως δικαστηρίου αρμοδίου για την εκδίκασή της (άρθρο 1 παρ. 2 εδαφ. η΄ του ν. 1406/1983), εισήχθη στο Συμβούλιο της Επικρατείας, κατόπιν αίτησης του Ε.Φ.Κ.Α., προκειμένου να κριθούν τα ακόλουθα γενικοτέρου ενδιαφέροντος ζητήματα που έχουν συνέπειες για ευρύτερο κύκλο προσώπων: «α) Αν η θεσπισθείσα με τη διάταξη του άρθρου 14 παρ. 2α του ν. 4387/2016 ρύθμιση της συνέχισης καταβολής των συντάξεων, όπως είχαν διαμορφωθεί την 31.12.2014, δηλαδή με τις μειώσεις που επήλθαν με τους ν. 4051/2012 και 4093/2012 για το χρονικό διάστημα από την έναρξη ισχύος του νόμου 4387/2016, ήτοι από 12.5.2016 και εφεξής, είναι σύμφωνη με το Σύνταγμα και την ΕΣΔΑ. β) Αν η παραπάνω διάταξη του άρθρου 14 παρ. 2α του ν. 4387/2016 έχει την έννοια ότι καταλαμβάνει ρυθμιστικά και το διάστημα από 1.1.2013 έως την 11.5.2016 και, σε καταφατική περίπτωση, εάν η ρύθμιση για το διάστημα αυτό αντίκειται στο Σύνταγμα και την ΕΣΔΑ. γ) Αν ο χρονικός περιορισμός της ισχύος των αποτελεσμάτων που έθεσαν οι 2287-2288/2015 αποφάσεις της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας αφορά μόνο τη διαπίστωση της αντίθεσης προς το Σύνταγμα των διατάξεων των νόμων 4051/2012 και 4093/2012 ή καταλαμβάνει και τη διαπιστωθείσα αντίθεση αυτών προς το άρθρο 1 του 1ου Προσθέτου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ και δ) Αν με βάση τις κρίσεις της ΣτΕ 1891/2019 Ολομ. και των ΣτΕ 2287-8/2015 Ολομ. οι παραπάνω μειώσεις των συντάξεων για το χρονικό διάστημα από 1.1.2013 έως 11.5.2016 είναι δυνατό να κριθούν σύμφωνες με το Σύνταγμα και την ΕΣΔΑ εφόσον από εμπεριστατωμένη επιστημονική μελέτη, μεταγενέστερη των αποφάσεων ΣτΕ 2287-8/2015 Ολομ., προκύπτει ή θα προκύψει ότι οι μειώσεις των συντάξεων βάσει των ν. 4051/2012 και 4093/2012 από την έναρξη επιβολής τους (1.1.2013) ήταν κατ’ ουσίαν σύμφωνες με το Σύνταγμα και την ΕΣΔΑ».
4. Επειδή, η ανωτέρω πράξη της Επιτροπής δημοσιεύθηκε σε δύο ημερήσιες εφημερίδες των Αθηνών («ΕΣΤΙΑ», φύλλο της 22.11.2019 και «ΤΑ ΝΕΑ», φύλλο της 22.11.2019), όπως ορίζεται στις διατάξεις του ως άνω άρθρου 1 παρ. 1 του ν. 3900/2010. Κατόπιν αυτού, συντρεχουσών και των λοιπών προϋποθέσεων του νόμου, παραδεκτώς εισάγονται προς επίλυση τα ανωτέρω ζητήματα και είναι περαιτέρω εξεταστέα η κρινόμενη αγωγή, για την εκδίκαση της οποίας έχουν εφαρμογή, όπως έχει γίνει δεκτό (ΣτΕ 601/2012 Ολομ., 3410/2014 κ.ά.), ως προς μεν την πληρεξουσιότητα, οι διατάξεις του άρθρου 27 του π.δ. 18/1989 (Α΄ 8), ως προς δε το παραδεκτό και το βάσιμο της αγωγής, οι οικείες διατάξεις του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας, ο οποίος κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του ν. 2717/1999 (Α΄ 97).