ΔΕΕ: Προϋποθέσεις υπό τις οποίες μπορεί να παρέχεται άσυλο στην Ευρωπαϊκή Ένωση σε λιποτάκτη που έχει ιθαγένεια τρίτης χώρας

Το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης με σημερινή του απόφαση διασαφηνίζει τις προϋποθέσεις υπό τις οποίες μπορεί να παρέχεται άσυλο στην Ευρωπαϊκή Ένωση σε λιποτάκτη που έχει ιθαγένεια τρίτης χώρας.

Η υπόθεση αφορούσε τον Αμερικανό στρατιώτης Andre Lawrence Shepherd, ο οποίος ζήτησε άσυλο στη Γερμανία τον Αύγουστο του 2008. Είχε φύγει από τη μονάδα του, που στάθμευε στη Γερμανία, τον Απρίλιο του 2007, αφού είχε λάβει φύλλο πορείας για δεύτερη φορά για το Ιράκ. Ο A. L. Shepherd έκρινε ότι δεν είχε καμία υποχρέωση να μετέχει πλέον σε έναν κατά την άποψή του παράνομο πόλεμο και στα εγκλήματα πολέμου που θεωρούσε ότι διαπράττονται στο Ιράκ. Κατά την περίοδο που υπηρέτησε για πρώτη φορά στο Ιράκ, κοντά στο Τικρίτ, δηλαδή μεταξύ Σεπτεμβρίου 2004 και Φεβρουαρίου 2005, δεν είχε μετάσχει άμεσα ούτε σε στρατιωτικές επιχειρήσεις ούτε σε μάχες, αλλά ασχολούνταν, ως μηχανικός, με τη συντήρηση ελικοπτέρων. Όταν επέστρεψε από το Ιράκ, ανανέωσε τη σύμβασή του με τον αμερικανικό στρατό, στον οποίο είχε καταταγεί αρχικά τον Δεκέμβριο του 2003 για διάστημα 15 μηνών. Ο A. L. Shepherd στηρίζει την αίτηση παροχής ασύλου που έχει υποβάλει στον ισχυρισμό ότι, λόγω της λιποταξίας του, διατρέχει τον κίνδυνο ποινικής δίωξης. Επιπλέον, η λιποταξία, επειδή αποτελεί, από αμερικανική σκοπιά, πολύ σοβαρό έγκλημα, τον εκθέτει στον κίνδυνο κοινωνικής απόρριψης στη χώρα του.

Κατόπιν της απόρριψης της αίτησης αυτής από το γερμανικό Bundesamt für Migration und Flüchtlinge (την Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Μετανάστευσης και Προσφύγων), ο A. L. Shepherd προσέφυγε στο Bayrisches Verwaltungsgericht München (Διοικητικό Πρωτοδικείο Μονάχου) και ζήτησε την ακύρωση της απορριπτικής αυτής απόφασης και την υπαγωγή του στο καθεστώς πρόσφυγα. Το εν λόγω δικαστήριο ζήτησε από το Δικαστήριο να ερμηνεύσει την ευρωπαϊκή οδηγία για το καθεστώς των προσφύγων.

Με τη σημερινή απόφαση το Δικαστήριο αποφαίνεται ότι

• η προστασία που προβλέπεται στην περίπτωση αυτή καλύπτει όλο το στρατιωτικό προσωπικό, συμπεριλαμβανομένου του προσωπικού που ασκεί καθήκοντα διοικητικής μέριμνας ή τεχνικής υποστήριξης, 
• η προστασία αυτή αφορά την περίπτωση στην οποία η ίδια η εκπλήρωση της στρατιωτικής θητείας θα περιελάμβανε, σε ορισμένη σύρραξη, τη διάπραξη εγκλημάτων πολέμου, καθώς και τις περιπτώσεις στις οποίες ο αιτών άσυλο δεν θα μετείχε παρά έμμεσα μόνο στη διάπραξη τέτοιων εγκλημάτων, καθόσον θα μπορούσε ευλόγως να πιθανολογηθεί ότι με την άσκηση των καθηκόντων του θα παρείχε συνδρομή απαραίτητη για την προετοιμασία και τη διάπραξή τους, 
• η προστασία αυτή αφορά όχι μόνο τις περιπτώσεις στις οποίες έχει αποδειχθεί ότι έχουν ήδη διαπραχθεί εγκλήματα πολέμου ή ότι τα εγκλήματα αυτά εμπίπτουν ενδεχομένως στη δικαιοδοσία του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου, αλλά και τις περιπτώσεις στις οποίες ο αιτών άσυλο μπορεί να αποδείξει ότι η διάπραξη τέτοιων εγκλημάτων είναι πιθανότατη,
• η αξιολόγηση των περιστατικών στην οποία καλούνται να προβαίνουν, υπό τον έλεγχο των δικαστηρίων, μόνο οι εθνικές αρχές, προκειμένου να προσδώσουν ορισμένο νομικό χαρακτηρισμό στην εκπλήρωση της συγκεκριμένης στρατιωτικής θητείας, πρέπει να στηρίζεται σε ένα σύνολο ενδείξεων, από τις οποίες να μπορεί να αποδειχθεί, αν ληφθούν υπόψη όλες οι περιστάσεις της συγκεκριμένης υπόθεσης (και ιδίως τα συναφή στοιχεία που σχετίζονται με τη χώρα καταγωγής κατά τον χρόνο λήψης της απόφασης σχετικά με την αίτηση και τα στοιχεία σχετικά με την ατομική κατάσταση και τις προσωπικές περιστάσεις του αιτούντος), ότι η εκπλήρωση της θητείας καθιστά πιθανή τη διάπραξη των εγκλημάτων πολέμου, όπως ισχυρίζεται ο αιτών,
• κατά την αξιολόγηση στην οποία καλούνται να προβαίνουν οι εθνικές αρχές πρέπει να λαμβάνονται υπόψη αφενός το γεγονός ότι η στρατιωτική επέμβαση άρχισε με εντολή του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών ή με τη συναίνεση της διεθνούς κοινότητας και αφετέρου το γεγονός ότι το κράτος ή τα κράτη που διεξάγουν τις πολεμικές επιχειρήσεις τιμωρούν τα εγκλήματα πολέμου, 
• η άρνηση εκπλήρωσης της στρατιωτικής θητείας πρέπει να αποτελεί το μόνο μέσο που έχει στη διάθεσή του ο αιτών άσυλο για να αποφύγει τη συμμετοχή του στα κατά τους ισχυρισμούς του τελούμενα εγκλήματα πολέμου και ότι, κατά συνέπεια, αν ο αιτών δεν έχει κάνει χρήση της διαδικασίας που προβλέπεται για τους αρνητές στράτευσης και τους αντιρρησίες συνείδησης, αποκλείεται οποιαδήποτε προστασία βάσει της υπό εξέταση εν προκειμένω διάταξης, εκτός αν ο εν λόγω αιτών αποδείξει ότι δεν είχε τη δυνατότητα να επιτύχει, στη συγκεκριμένη περίπτωση, την εφαρμογή καμιάς τέτοιας διαδικασίας

Τέλος, το Δικαστήριο έκρινε ότι, υπό περιστάσεις όπως αυτές της υπόθεσης της κύριας δίκης, δεν προκύπτει ότι τα μέτρα τα οποία υπάρχει κίνδυνος να επιβληθούν σε έναν στρατιωτικό λόγω της άρνησής του να εκπληρώσει τη θητεία του, όπως είναι η καταδίκη σε ποινή φυλάκισης ή η απόταξη, μπορούν να θεωρηθούν, σε σχέση με τη νόμιμη άσκηση από το ενδιαφερόμενο κράτος του δικαιώματός του να διατηρεί ένοπλες δυνάμεις, δυσανάλογα ή εισάγοντα διακρίσεις σε τέτοιο βαθμό, ώστε να καταλέγονται μεταξύ των πράξεων δίωξης για τις οποίες κάνουν λόγο οι διατάξεις αυτές. Στις εθνικές αρχές εναπόκειται πάντως να το εξακριβώσουν.
Δείτε το πλήρες κείμενο της απόφασης : http://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf?docid=162544&mode=req&pageIndex=2&dir=&occ=first&part=1&text=&doclang=EL&cid=620987