Πλημμυρικό φαινόμενο που προκάλεσε το θανάσιμο τραυματισμό 25 ατόμων, καθώς και υλικές ζημιές και καταστροφές, μεταξύ άλλων, στο ακίνητο ιδιοκτησίας των εναγουσών - Αγωγή κατά του Δημοσίου, του Δήμου και της Περιφέρειας για αποζημιωτική ευθύνη κατ' αρ.105-106 του ΕισΝΑΚ. Εν προκειμένω, με την υπ'αρ. 5276/2023 προδικαστική απόφασή του, το Δικαστήριο απέρριψε την αγωγή κατά του Δημοσίου, λόγω έλλειψης παθητικής νομιμοποίησης, ακολούθως έκρινε ότι στοιχειοθετείται ευθύνη της εναγομένης Περιφέρειας κατά το άρθρο 106 του ΕισΝΑΚ, ως προς τη μη εκτέλεση έργων αντιπλημμμυρικής προστασίας - Αντίθετα, ως προς την αποδιδόμενη από τις ενάγουσες στην Περιφέρεια παρανομία της μη συντήρησης αστυνόμευσης των ρεμάτων, το Δικαστήριο, έκρινε ότι δεν στοιχειοθετείται σχετική ευθύνη της εναγομένης. Περαιτέρω, με την ίδια προδικαστική απόφαση κρίθηκε ότι στοιχειοθετείται ευθύνη του εναγομένου Δήμου, κατ’ άρθρα 105-106 του ΕισΝΑΚ, λόγω της παράνομης χρήσης ως αμαξοστάσιο γηπέδου σε έκταση, από την οποία διέρχεται το ρέμα και διενέργειας επιχώσεων - Η κρίση της υπ'αρ. 5276/2023 προδικαστικής απόφασης περί στοιχειοθέτησης αποζημιωτικής ευθύνης του Δήμου, έχει χαρακτήρα οριστικής διάταξης, έστω και αν στο διατακτικό της απόφασης δεν περιελήφθηκε διάταξη σχετική με την κρίση αυτή. Κονδύλια αποζημίωσης - Ειδικότερα, όσον αφορά τον ισχυρισμό των εναγουσών περί καταστροφής ενός αυτοκινήτου του γιου της δεύτερης, το Δικαστήριο κρίνει ότι οι ενάγουσες στερούνται σχετικής ενεργητικής νομιμοποίησης. Επίσης, κρίνει ότι πέραν της καταγραφείσας ολοσχερούς καταστροφής της οικοσκευής των εναγουσών, επήλθε και καταστροφή του συνόλου των προσωπικών αντικειμένων, ειδών ένδυσης και υπόδησης τους, την αξία των οποίων προσδιορίζει, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας.Τέλος, οι ενάγουσες δικαιούνται χρηματικής ικανοποίησης, λόγω ηθικής βλάβης, η οποία ανέρχεται, για έκαστη, στο ποσό των 10.000 ευρώ. Δεκτή η αγωγή εν μέρει - Πρέπει οι εναγόμενοι να καταβάλουν αλληλεγγύως, στην πρώτη ενάγουσα, το ποσό των 16.500 ευρώ και στη δεύτερη ενάγουσα, το ποσό των 18.500 ευρώ, νομιμοτόκως.
ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ
Τμήμα 25ο Τριμελές
Αριθμός απόφασης: 9828/2024
σ υ ν ε δ ρ ί α σ ε δημόσια στο ακροατήριό του, στις 29 Μαρτίου 2024, με δικαστές τους Χρήστο Μουσούρο, Πρόεδρο Πρωτοδικών Δ.Δ., Νικόλαο Χαμάκο, Αναστασία Πούλου (εισηγήτρια), Πρωτοδίκες Δ.Δ., και γραμματέα την Κανέλλα Χατζηβλάστου, δικαστική υπάλληλο,
γ ι α ν α δικάσει την αγωγή, με ημερομηνία κατάθεσης 18.03.2019,
τ ω ν: 1) Κ…………… και 2) Α……………, αμφότερων κατοίκων …………… (οδός ………., αριθμ. ……..), οι οποίες λογίζεται πως παραστάθηκαν με την κατατεθείσα δήλωση, κατ’ άρθρο 133 παρ. 2 του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας, του πληρεξουσίου τους δικηγόρου, ΕΣ,
κ α τ ά: 1) του νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου (ν.π.δ.δ.), με την επωνυμία «Περιφέρεια …………», που εκπροσωπείται νομίμως από τον Περιφερειάρχη του, ο οποίος λογίζεται πως παραστάθηκε με την κατατεθείσα δήλωση, κατ’ άρθρο 133 παρ. 2 του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας, της πληρεξουσίας του δικηγόρου, ΚΠ και 2) του ν.π.δ.δ. με την επωνυμία «Δήμος ……………..», που εκπροσωπείται νομίμως από το Δήμαρχό του, ο οποίος λογίζεται πως παραστάθηκε με την κατατεθείσα δήλωση, κατ’ άρθρο 133 παρ. 2 του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας, της πληρεξουσίας του δικηγόρου, ΔΒ.
Μετά τη συνεδρίαση το Δικαστήριο συνήλθε σε διάσκεψη.
Αφού μελέτησε τη δικογραφία
Σκέφθηκε κατά το νόμο
1. Επειδή, η κρινόμενη αγωγή νομίμως εισάγεται προς περαιτέρω συζήτηση μετά την έκδοση της 5276/2023 προδικαστικής απόφασης του Δικαστηρίου τούτου (Τμήμα 25ο, Τριμελές), με την οποία είχε ανασταλεί η πρόοδος της δίκης έως τη δημοσίευση απόφασης του Συμβουλίου της Επικρατείας επί του εισαχθέντος ενώπιόν του, δυνάμει της από 21.11.2022 πράξης της Προέδρου του Συμβουλίου της Επικρατείας, προδικαστικού ερωτήματος που διατυπώθηκε με την 207/2022 απόφαση του Διοικητικού Πρωτοδικείου Χανίων.
2. Επειδή, με την κρινόμενη αγωγή, κατόπιν νόμιμης μετατροπής του αιτήματός της από καταψηφιστικό σε έντοκο αναγνωριστικό με προφορική δήλωση στο ακροατήριο του πληρεξούσιου δικηγόρου των εναγουσών (βλ. τα πρακτικά της 11ης.11.2022 δημόσιας συνεδρίασης του Δικαστηρίου), ζητείται να αναγνωρισθεί η υποχρέωση των εναγομένων, κατ’ εφαρμογή των άρθρων 105 και 106 του Εισαγωγικού Νόμου του Αστικού Κώδικα, να καταβάλουν αλληλεγγύως και εις ολόκληρον, νομιμοτόκως, το ποσό των 40.650 ευρώ, κατά το λόγο της συγκυριότητας της καθεμιάς των εναγουσών επί ακινήτου επί της οδού ….. αριθμ. …., στο Δήμο …………., προς αποκατάσταση περιουσιακής ζημίας, καθώς και το ποσό των 50.000 ευρώ σε εκάστη των εναγουσών ως χρηματική ικανοποίηση, κατ’ άρθρο 932 του Α.Κ., της ηθικής βλάβης, που υπέστησαν κατά τη διάρκεια πλημμύρας που έλαβε χώρα στην ευρύτερη περιοχή της ……………., η οποία, κατά τους ισχυρισμούς τους, αποδίδεται σε παράνομες πράξεις και παραλείψεις των οργάνων των εναγομένων.
3. Επειδή, κατά την έννοια των άρθρων 105 και 106 του Εισαγωγικού Νόμου του Αστικού Κώδικα (Εισ.Ν.Α.Κ., π.δ/μα 456/1984, Α΄ 164) ευθύνη του Δημοσίου, των Ο.Τ.Α. ή ν.π.δ.δ. προς αποζημίωση γεννάται όχι μόνον από την έκδοση μη νόμιμης εκτελεστής διοικητικής πράξης ή από τη μη νόμιμη παράλειψη έκδοσης τέτοιας πράξης, αλλά και από μη νόμιμες υλικές ενέργειες των οργάνων τους ή από παραλείψεις οφειλόμενων νόμιμων υλικών ενεργειών αυτών, εφόσον οι υλικές αυτές ενέργειες ή παραλείψεις συνάπτονται με την οργάνωση και λειτουργία των δημόσιων υπηρεσιών ή των υπηρεσιών Ο.Τ.Α. ή ν.π.δ.δ.. Εξάλλου, υπάρχει ευθύνη του Δημοσίου, των Ο.Τ.Α. ή ν.π.δ.δ. τηρουμένων και των λοιπών προϋποθέσεων του νόμου, όχι μόνον όταν με πράξη ή παράλειψη οργάνου τους παραβιάζεται συγκεκριμένη διάταξη νόμου, αλλά και όταν παραλείπονται τα ιδιαίτερα καθήκοντα και υποχρεώσεις που προσιδιάζουν στη συγκεκριμένη υπηρεσία και προσδιορίζονται από την κείμενη εν γένει νομοθεσία, τα διδάγματα της κοινής πείρας και τις αρχές της καλής πίστης. Ο κατά τα ανωτέρω παράνομος χαρακτήρας της ζημιογόνου πράξης, παράλειψης ή υλικής ενέργειας αρκεί για να στοιχειοθετηθεί η ευθύνη του Δημοσίου, των Ο.Τ.Α. ή ν.π.δ.δ., χωρίς να απαιτείται και η διαπίστωση πταίσματος του οργάνου του (βλ. ΣτΕ 300/2020, σκ. 5, 1699/2019, σκ. 4). Απαραίτητη, πάντως, προϋπόθεση για την επιδίκαση αποζημίωσης είναι, μεταξύ άλλων, η ύπαρξη αιτιώδους συνδέσμου μεταξύ της παράνομης πράξης ή παράλειψης ή υλικής ενέργειας ή παράλειψης υλικής ενέργειας του δημόσιου οργάνου ή του οργάνου του Ο.Τ.Α. ή ν.π.δ.δ. και της ζημίας που επήλθε. Αιτιώδης δε σύνδεσμος υπάρχει όταν, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας, η πράξη ή παράλειψη ή υλική ενέργεια ή παράλειψη αυτής εκ μέρους του οργάνου του Δημοσίου ή των υπηρεσιών Ο.Τ.Α. ή ν.π.δ.δ. είναι επαρκώς ικανή (πρόσφορη) και μπορεί αντικειμενικά, κατά τη συνήθη και κανονική πορεία των πραγμάτων, να επιφέρει την ζημία και την επέφερε στη συγκεκριμένη περίπτωση (βλ. ΣτΕ 252/2020, σκ. 6, 842/2019, σκ. 3, 1957/2018, σκ. 2). Ειδικώς, σε περίπτωση συνδρομής αλληλοδιαδόχων ζημιογόνων συμπεριφορών (πράξεων, παραλείψεων ή υλικών ενεργειών), οι οποίες χαρακτηρίζονται από συνεκτική ενότητα, τα Δικαστήρια της ουσίας πρέπει να εξετάζουν, σύμφωνα με τα διδάγματα της κοινής πείρας και λογικής, προκειμένου να κρίνουν την ύπαρξη ή μη αιτιώδους συνδέσμου μεταξύ των συμπεριφορών αυτών και της επελθούσας ζημίας, κάθε παράνομη και ζημιογόνο συμπεριφορά όχι μόνο αυτοτελώς αλλά και σωρευτικώς, δηλαδή οφείλουν να εκτιμήσουν κατά πόσο οι διαπιστωθείσες από αυτά παράνομες και ζημιογόνες συμπεριφορές, λαμβανόμενες υπόωη ως ενιαίο σύνολο, ήταν ικανές και πρόσφορες να επιφέρουν το ζημιογόνο αποτέλεσμα (βλ. ΣτΕ 2888/2020, 4410/2015 σκ. 5). Εξ ετέρου, με τη διάταξη του άρθρου 932 του Αστικού Κώδικα (Α.Κ., π.δ/μα 456/1984, Α΄ 164) παρέχεται στο Δικαστήριο της ουσίας η ευχέρεια να επιδικάσει στον ενάγοντα χρηματική ικανοποίηση, εφόσον κρίνει ότι αυτός υπέστη ηθική βλάβη ή ψυχική οδύνη και να καθορίσει το ύψος αυτής, αφού εκτιμήσει τα πραγματικά περιστατικά της υπόθεσης και τους ειδικότερους ισχυρισμούς των διαδίκων που προβάλλονται ενώπιον του. Τέτοια πραγματικά περιστατικά είναι ιδίως η βαρύτητα του πταίσματος του ζημιώσαντος, οι συνθήκες της προσβολής, το είδος, η ένταση και οι συνέπειές της, η κοινωνική και η οικονομική κατάσταση του ζημιωθέντος ή οποιοδήποτε άλλο συγκεκριμένο στοιχείο που προβάλλει ο ενάγων ή προκύπτει από τις αποδείξεις και ασκεί επιρροή -αυξητικά ή μειωτικά στο ύψος του ποσού στη συγκεκριμένη περίπτωση και, επομένως, αποτελεί νόμιμο προσδιοριστικό παράγοντα του ύψους της χρηματικής ικανοποίησης, κατά την κρίση του δικαστηρίου της ουσίας, η οποία διαλαμβάνεται καθ’ ερμηνείαν της διάταξης του άρθρου 932 του Α.Κ. με βάση τα διδάγματα της κοινής πείρας και λογικής (βλ. ΣτΕ 1950/2020, σκ. 4, 155/2020, σκ. 4, 261/2018, σκ. 4).
4. Επειδή, εξ άλλου, στο άρθρο 298 του Α.Κ. ορίζεται ότι : «Η αποζημίωση περιλαμβάνει τη μείωση της υπάρχουσας περιουσίας του δανειστή (θετική ζημία), καθώς και το διαφυγόν κέρδος». Περιλαμβάνει δε η αποζημίωση αυτή, σύμφωνα με το ανωτέρω άρθρο την αποκατάσταση κάθε θετικής και αποθετικής ζημίας του ζημιωθέντος (βλ. ΣτΕ 1369/2018 σκ. 3, 2018/2017 σκ. 2, 624/2016 σκ. 4). Ειδικότερα, σύμφωνα με το 298 του Α.Κ. η θετική ζημία ισούται με τη μείωση της υπάρχουσας περιουσίας του ζημιωθέντος. Επί δε καταστροφής πράγματος, που δεν είναι καινούργιο, εφόσον η αποζημίωση παρέχεται σε χρήμα, η ζημία και το εις αυτήν αντιστοιχούν διαφέρον πρέπει να υπολογίζεται με βάση την εμπορική αξία του πράγματος σε τέτοια κατάσταση και όχι ανάλογα με την απαιτούμενη δαπάνη για την απόκτηση καινούργιου πράγματος. Τούτο δε διότι, στην τελευταία περίπτωση, ο ζημιωθείς θα απεκόμιζε και ωφέλεια, πράγμα που θα ήταν αντίθετο στην έννοια του διαφέροντος και τη διέπουσα αυτό γενική αρχή της αποκαταστάσεως του ζημιωθέντος στην προ του ζημιογόνου γεγονότος κατάσταση (βλ. ΔΕφΛαρ 273/2021 σκ. 3, ΔΕφΑθ 3394/2015 σκ. 2, ΑΠ 272/2020). Εξάλλου, δεν καταβάλλεται αποζημίωση εκ μόνου του λόγου ότι υφίσταται παράνομη πράξη ή παράλειψη των οργάνων του Δημοσίου, χωρίς την απόδειξη συγκεκριμένης κατά νόμον ζημίας (βλ. ΣτΕ 2668/2019, 369, 6/2015, 898/2014, 2849/2011). Συναφώς, στο άρθρο 144 παρ. 1 του Κ.Δ.Δ. ορίζεται ότι: «Αντικείμενο απόδειξης είναι αμφισβητούμενα πραγματικά γεγονότα τα οποία ασκούν ουσιώδη επιρροή στην έκβαση της δίκης» και στο άρθρο 145 παρ. 1 ότι: «Κάθε διάδικος υποχρεούται να αποδείξει τα πραγματικά γεγονότα που επικαλείται για να στηρίξει τους ισχυρισμούς του, εκτός αν ο νόμος που διέπει την σχέση ορίζει διαφορετικά. Οι άλλοι διάδικοι έχουν το δικαίωμα να ανταποδείξουν». Από τις ανωτέρω διατάξεις συνάγεται ότι ο διάδικος πρέπει να αποδείξει τα πραγματικά περιστατικά, τη συνδρομή των οποίων επικαλείται για να στηρίξει τους προβαλλόμενους ισχυρισμούς του, διαφορετικά αυτοί απορρίπτονται ως αναπόδεικτοι (βλ. ΣτΕ 3244/2013 σκ. 2, 2776/2010 σκ. 7). Συνεπώς, ο ενάγων φέρει το βάρος να αποδείξει ότι συνέβη πράγματι το ζημιογόνο γεγονός, ότι υπέστη τη ζημία που επικαλείται, το ακριβές μέγεθός της, καθώς και τον αιτιώδη σύνδεσμο μεταξύ του ζημιογόνου γεγονότος και της προκληθείσης ζημίας (πρβλ. ΣτΕ 799/2021 Ολ. σκ. 6, 540/2021 7μ. σκ. 4, 980/2019 σκ. 12, 1320/2017 σκ. 2).
5. Επειδή, τέλος, όπως έχει παγίως κριθεί, ουσιώδες στοιχείο του υπό του άρθρου 24 του Συντάγματος προστατευόμενου φυσικού περιβάλλοντος, και μάλιστα της γεωμορφολογίας του, αποτελούν τα υπό διάφορες ονομασίες «ρεύματα», οι πτυχώσεις, δηλαδή, της ξηράς δια των οποίων συντελείται κυρίως η απορροή προς τη θάλασσα των πλεοναζόντων υδάτων της ξηράς. Εκτός, όμως, από αυτήν τη λειτουργία, τα ρεύματα αποτελούν, επίσης, φυσικούς αεραγωγούς, μαζί δε με τη χλωρίδα και πανίδα τους είναι οικοσυστήματα με ιδιαίτερο μικροκλίμα που συμβάλλουν πολλαπλώς στην ισορροπία του περιβάλλοντος (βλ. ΣτΕ 2591/2005, 2656/1999, 4577/1998, 1801/1995). Κατ’ ακολουθία, η Διοίκηση υποχρεούται να διατηρεί τα πάσης φύσεως υδρορεύματα στη φυσική τους κατάσταση, προκειμένου να διασφαλίζεται η λειτουργία τους ως οικοσυστημάτων και επιτρέπεται μόνον η εκτέλεση των απολύτως αναγκαίων τεχνικών έργων διευθέτησης της κοίτης και των πρανών τους, για να διασφαλιστεί η ελεύθερη ροή των υδάτων, ενώ, για τις επιτρεπόμενες επεμβάσεις σε αυτά ή και πλησίον τους, απαιτείται η προηγούμενη οριοθέτησή τους (βλ. ΣτΕ 1407/2011, 2669/2001). Εξάλλου, τα υδρορεύματα προστατεύονται καθ’ όλη τους την έκταση και ανεξάρτητα από τις διαστάσεις τους, ώστε να διατηρείται η φυσική τους κατάσταση και να διασφαλίζεται η επιτελούμενη από αυτά λειτουργία της απορροής των υδάτων (βλ. ΣτΕ 62/2017, 899/2011, 3849/2006). Τέλος, η έκταση την οποία καταλαμβάνει το ρέμα δεν επιτρέπεται να χαρακτηρίζεται ως χώρος οικοδομήσιμος ή προοριζόμενος για την ανέγερση κοινωφελών κτιρίων, αλλά αποκλειστικά ως κοινόχρηστος χώρος (βλ. ΣτΕ 3849/2006, 2656/1999, 4654/1996).
6. Επειδή, στην προκειμένη περίπτωση, από τα στοιχεία του φακέλου της δικογραφίας, μεταξύ των οποίων οι από 22.12.2017 ενδιάμεση και από 29.06.2018 (οριστική) εκθέσεις ελέγχου του μεικτού Κλιμακίου Επιθεωρητών της Δημόσιας Διοίκησης, προκύπτουν τα ακόλουθα: Κατά το χρονικό διάστημα από 13 έως και 15 Νοεμβρίου του έτους 2017 σημειώθηκαν έντονες βροχοπτώσεις στην ευρύτερη περιοχή της …………….. [βλ. το με αριθμ. πρωτ. ……. πιστοποιητικό του Διευθυντή της Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας (Ε.Μ.Υ.)]. Ειδικότερα, την 13η.11.2017, κατά τις μεσημβρινές έως τις απογευματινές ώρες, εκδηλώθηκαν βροχές παροδικά ισχυρές και καταιγίδες. Ακολούθως, την 14η.11.2017, κατά τις απογευματινές έως βραδινές ώρες, εκδηλώθηκαν βροχές κατά περιόδους ισχυρές και πρόσκαιρες καταιγίδες, ενώ, τέλος, την 15η.11.2017, τις πρώτες πρωινές έως τις μεσημβρινές ώρες, εκδηλώθηκαν ισχυρές βροχές και καταιγίδες (βλ. ομοίως το ανωτέρω πιστοποιητικό του Διευθυντή της Ε.Μ.Υ.). Σύμφωνα δε με καταγραφές του μετεωρολογικού Ραντάρ Υμηττού της Ε.Μ.Υ., στην ευρύτερη περιοχή του όρους «……….», πάνω από τις περιοχές της …………. και της …………….., το εκτιμώμενο αθροιστικό ύψος υετού (ήτοι το σύνολο των ατμοσφαιρικών κατακρημνισμάτων, όπως βροχή, χαλάζι ή χιόνι, που αποφέρουν μετρήσιμη ποσότητα νερού), από το απόγευμα της 14ης μέχρι το απόγευμα της 15ης Νοεμβρίου 2017, υπήρξε γύρω στα 80 mm (βλ. την από 06.12.2017 αναφορά της Ε.Μ.Υ. στο πλημμυρικό επεισόδιο της 15ης.11.2017 της ………….), ενώ στην ευρύτερη περιοχή της ………… η τιμή του μηνιαίου ύψους υετού τον Νοέμβριο του έτους 2017 υπήρξε 194 mm (βλ. πιστοποιητικό του Τμήματος Εφαρμογών Υδρομετεωρολογίας της Ε.Μ.Υ.). Συνέπεια των ανωτέρω εντόνων βροχοπτώσεων και καταιγίδων ήταν η εκδήλωση έντονων πλημμυρικών φαινομένων την 15η.11.2017 στις περιοχές της …………. και της ……………. τα οποία προέκυψαν από το σχηματισμό ορμητικού χειμάρρου με αφετηρία το όρος «Πατέρας» και πορεία αυτού τη φυσική χάραξη της κοίτης των ρεμάτων «………..» και «………….», διερχόμενος από την περιοχή της …………… και με σημείο εκτόνωσης τη θαλάσσια περιοχή …………… και ……………….. Το ανωτέρω πλημμυρικό φαινόμενο προκάλεσε το θανάσιμο τραυματισμό 25 ατόμων, καθώς και υλικές ζημιές και καταστροφές, μεταξύ άλλων, στο ακίνητο ιδιοκτησίας των εναγουσών. Ειδικότερα, οι ενάγουσες είναι συγκύριες μιας μονοκατοικίας, επί της οδού... αριθμ.... στο Δήμο της ……………., επιφάνειας 105,9 τ.μ., κατασκευασθείσας το έτος 1966 επί οικοπέδου επιφάνειας 346,0 τ.μ., η οποία, σύμφωνα με την υπ’ αριθμ. ………../19.11.2017 έκθεση αυτοψίας, υπέστη πλήρη καταστροφή της οικοσκευής της, καλύφθηκε εσωτερικά με λάσπη στο 1,0 μ., ενώ καταστράφηκε και ο μαντρότοιχος που τη χώριζε με όμορη ιδιοκτησία. Κατόπιν δε της υπ’ αριθμ. …………/20.11.2017 έκθεσης αυτοψίας μηχανικών της Διεύθυνσης Αποκατάστασης Επιπτώσεων Φυσικών Καταστροφών Κεντρικής Ελλάδος (ΔΑΕΦΚ-ΚΕ) του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, σύμφωνα με την οποία η οικία των εναγουσών υπέστη καταστροφές στα δάπεδά της, στο λεβητοστάσιο και στον καυστήρα, εγκρίθηκε, με την υπ’ αριθμ. …………………/27.12.2017 απόφαση του Προϊσταμένου της ως άνω Διεύθυνσης, η χορήγηση στις ενάγουσες του ποσού των 5.000 ευρώ, ως έκτακτη εφάπαξ ενίσχυση του άρθρου 4 του ν. 4501/2017 προς πληγέντα φυσικά πρόσωπα από τις πλημμύρες της 15ης.11.2017. Συναφώς, εκδόθηκε από το Τμήμα Εποπτείας Αποκατάστασης Φυσικών Καταστροφών του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών η υπ’ αριθμ. …………../30.11.2018 άδεια επισκευής κτιρίου πληγέντος από πλημμύρα, με την οποία χορηγήθηκε στις ενάγουσες το ποσό των 4.889,60 ευρώ, ως στεγαστική συνδρομή σε δύο δόσεις των 2.449,81 και 2.449,79 ευρώ, αντίστοιχα, ενώ τελικώς με την υπ’ αριθμ. ……………./25.02.2018 βεβαίωση περαίωσης εργασιών επισκευής πλημμυρόπληκτου κτιρίου, βεβαιώθηκε η περαίωση των εργασιών επισκευής του ακινήτου ιδιοκτησίας των εναγουσών. Εξάλλου, κατόπιν της εκδήλωσης των ως άνω πλημμυρικών φαινομένων, ο Γενικός Επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης με τη με αριθμ. πρωτ. ……………../17.11.2017 εντολή ελέγχου ανέθεσε σε μεικτό Κλιμάκιο Επιθεωρητών: α) τον έλεγχο του προγραμματισμού και της υλοποίησης των έργων, που διαχρονικά έχουν επηρεάσει με οποιοδήποτε τρόπο την αντιπλημμυρική προστασία της περιοχής της ………………, β) τη διαπίστωση πράξεων και παραλείψεων των φορέων της Δημόσιας Διοίκησης που συνέβαλαν με οποιοδήποτε τρόπο στην εκδήλωση των πλημμυρικών φαινομένων της 15ης-16ης Νοεμβρίου 2017, γ) τη διαπίστωση της εφαρμογής της περιβαλλοντικής νομοθεσίας και του θεσμικού πλαισίου στην περιοχή της πλημμύρας, δ) την αξιολόγηση των αιτιών της πλημμύρας και ε) την υποβολή προτάσεων βελτιώσεων του θεσμικού πλαισίου για την πρόληψη αντίστοιχων φαινομένων. Το ως άνω μεικτό Κλιμάκιο Επιθεωρητών συνέταξε την από 22.12.2017 ενδιάμεση έκθεση ελέγχου, σύμφωνα με την οποία, ο οικισμός της …………. διασχίζεται δυτικά από το ρέμα (με ανεπαρκή διατομή κοίτης) «…………….», του οποίου η πλημμυρική παροχή διαχέεται επιφανειακώς στο κέντρο του οικισμού, στις οδούς …………. και ………….. Επί της οδού …………. υπάρχει αγωγός ομβρίων, ο οποίος, ωστόσο, δεν θεωρείται επαρκής για την παραλαβή των παροχών που προκύπτουν με βάση τα υδρολογικά στοιχεία της λεκάνης απορροής (βλ. την από 22.12.2017 ενδιάμεση έκθεση ελέγχου του μεικτού Κλιμακίου Επιθεωρητών, σελ. 4). Βορείως, ανάντη και περιμετρικά του οικισμού διέρχεται η μακροσκοπικά ανεπαρκής κοίτη του ρέματος «……….», το οποίο συναντά ανατολικά την Εθνική Οδό ……………... Σε μικρή απόσταση από αυτό υπάρχει διευθετημένη κοίτη του ρέματος «…………», η οποία αποτέλεσε μέρος των κατασκευαστικών έργων για την «…………….», προκειμένου να λειτουργήσει ως αποδέκτης του εν λόγω ρέματος. Στις 20.11.2017 το ανωτέρω Κλιμάκιο Επιθεωρητών διενήργησε αυτοψία στην περιοχή της …………, η οποία εκκίνησε από το ύψωμα της «…………….» (βόρεια αρχή του οικισμού), από όπου φαίνεται να ξεκίνησε το επίδικο πλημμυρικό φαινόμενο, και ολοκληρώθηκε στο διευθετημένο τμήμα του χειμάρρου «…………» (βλ. την από 22.12.2017 ενδιάμεση έκθεση ελέγχου του μεικτού Κλιμακίου Επιθεωρητών, σελ. 4). Επικουρικά της ως άνω αυτοψίας, το μεικτό Κλιμάκιο Επιθεωρητών ζήτησε να ενημερωθεί από τη Διεύθυνση Έργων Αντιπλημμυρικής Προστασίας της Περιφέρειας …………. ως προς την ύπαρξη μελετών αντιπλημμυρικής προστασίας στην περιοχή της …………., καθώς και για τον προγραμματισμό και τη δημοπράτηση των σχετικών έργων. Από τα στοιχεία που διαβιβάστηκαν, το Κλιμάκιο Επιθεωρητών κατέληξε ότι η διαχρονική εξέλιξη της Μελέτης περί εκτροπής του χειμάρρου της «……………» και διευθέτησης του χειμάρρου «Σούρες» είχε ως εξής (βλ. την από 22.12.2017 ενδιάμεση έκθεση ελέγχου του ………………. Κλιμακίου Επιθεωρητών, σελ. 10-14): Με την υπ’ αριθμ. ………./24.09.2003 (Δ΄ 1066) απόφαση της Υπουργού ΠΕ.ΧΩ.ΔΕ. εγκρίθηκε η τροποποίηση του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου (Γ.Π.Σ.) του Δήμου ……………., με αποτέλεσμα τα δύο ρέματα «…..» και «………………», τα οποία προκαλούσαν ήδη πλημμυρικά φαινόμενα, να ενταχθούν στον οικιστικό ιστό του Δήμου ………….. Στη συνέχεια, με την υπ’ αριθμ. …………… απόφαση του Υπουργού Υποδομών Μεταφορών και Δικτύων (ΥΠΟ.ΜΕ.ΔΙ.) εγκρίθηκε η διάθεση πίστωσης ποσού 588.327,45 ευρώ από τον προϋπολογισμό του έργου «Μελέτες αντιπλυμμηρικών έργων ……………», για την ανάθεση εκπόνησης της μελέτης «Οριστική μελέτη εκτροπής του χειμάρρου …………………. και διευθέτησης χειμάρρου ………………», ενώ ταυτόχρονα αποφασίστηκε η ένταξη του έργου στον προγραμματικό σχεδιασμό του εν λόγω Υπουργείου, προκειμένου να προωθηθούν οι διαδικασίες για την εκτέλεσή του, λ.χ. μελέτες, περιβαλλοντικές αδειοδοτήσεις, απαλλοτριώσεις. Ακολούθως, με την υπ’ αριθμ. ………………../22.02.2011 απόφαση του Διευθυντή της Διεύθυνσης ... του ΥΠΟ.ΜΕ.ΔΙ., εγκρίθηκε η νέα προκήρυξη ανοιχτής διαδικασίας για την ανάθεση της μελέτης «Οριστική μελέτη εκτροπής του χειμάρρου ……………………… και διευθέτησης χειμάρρου …………….». Στη συνέχεια, στις 13.06.2012, η Οικονομική Επιτροπή της Περιφέρειας ………….., στην αρμοδιότητα της οποίας είχε εντωμεταξύ περιέλθει η αντιπλημμυρική προστασία της περιοχής, ενέκρινε, με την υπ’ αριθμ. …………./2012 απόφασή της, τα πρακτικά της Επιτροπής Διαγωνισμού για την ανάθεση της εκπόνησης της ανωτέρω μελέτης στο διαγωνιζόμενο σχήμα «……………………» και εξουσιοδότησε τη Διεύθυνση Υδραυλικών Έργων Περιφέρειας ……………… (Δ10) για τη συνέχιση της διαδικασίας μέχρι την υπογραφή της σύμβασης. Ακολούθως, στις 12.07.2012 υπογράφηκε η σύμβαση για την εκπόνηση της μελέτης μεταξύ του Διευθυντή της Διεύθυνσης Δ10 της Περιφέρειας ……………. και της ανάδοχης σύμπραξης εταιρειών, με την οποία συμφωνήθηκε, μεταξύ άλλων, ότι η συνολική προθεσμία για την περαίωση του αντικειμένου της σύμβασης ορίζεται σε 15 μήνες από την υπογραφή της τελευταίας, ήτοι μέχρι τις 13.10.2013. Μετά τη χορήγηση δύο παρατάσεων της προθεσμίας περαίωσης των εργασιών της μελέτης, συνολικής διάρκειας 6 μηνών (βλ. σχετ. τις υπ’ αριθμ. …………./04.10.2013 και ……………/11.04.2014 αποφάσεις της Οικονομικής Επιτροπής της Περιφέρειας …………), με την υπ’ αριθμ. ……………./02.07.2014 απόφαση του Γενικού Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης ………….. εγκρίθηκε η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του έργου «Μελέτη εκτροπής του χειμάρρου …………………. και διευθέτησης χειμάρρου …………….. ……………..». Στη συνέχεια, στις 22.10.2014, η Οικονομική Επιτροπή της Περιφέρειας ………….. με την υπ’ αριθμ. ……………/2014 απόφασή της ενέκρινε, για την κατασκευή του εν λόγω έργου, την τοπογραφική και κτηματολογική μελέτη, την οριστική μελέτη υδραυλικών έργων, γεωτεχνικές μελέτες και έρευνες, τη μελέτη οριοθέτησης, τη μελέτη ανάλυσης κόστους οφέλους, τα τεύχη δημοπράτησης, καθώς και τον φάκελο ασφάλειας και υγείας. Ακολούθως και αφού προηγήθηκαν εισηγήσεις της Κεντρικής Συντονιστικής Επιτροπής του ΥΠΟ.ΜΕ.ΔΙ. και των αρμοδίων Υπηρεσιών της Αποκεντρωμένης Διοίκησης …………., με την υπ’ αριθμ. ……………../13.01.2016 (...5/29.01.2016) απόφαση της ασκούσας καθήκοντα Γενικού Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης ………….. επικυρώθηκε ο καθορισμός των οριογραμμών των χειμάρρων «………………..» και «……………..», όπως ήταν απαραίτητο, σύμφωνα με το ν. 4258/2014 «Διαδικασίες οριοθέτησης και ρύθμισης θεμάτων για τα υδατορέματα» (Α΄ 94 Α), για την έγκριση μελέτης και την εκτέλεση του έργου. Έπειτα, στις 05.02.2016, η Διεύθυνση Δ1Ο της Περιφέρειας ………… εξέδωσε βεβαίωση περαίωσης της ως άνω μελέτης, ενώ με το υπ’ αριθμ. ………………../12.02.2016 έγγραφό της βεβαίωσε την παραλαβή της μελέτης, καθώς και ότι η ανάδοχοι αυτής συμμορφώθηκαν με τις συμβατικές τους υποχρεώσεις. Ακολούθως, με την υπ’ αριθμ. …………./2016 απόφαση του Περιφερειακού Συμβουλίου της Περιφέρειας ………….., εγκρίθηκε η 1η τροποποίηση του Προγράμματος Εκτελεστέων Έργων της Περιφέρειας ……………, οικονομικού έτους 2016, με αποτέλεσμα να ενταχθεί για πρώτη φορά στο εν λόγω πρόγραμμα το έργο «Εκτροπή χειμάρρου ……………… και διευθέτηση χειμάρρου …………….. ………………….», με προϋπολογισμό 10.000.000 ευρώ. Στη συνέχεια, εκδόθηκε ο ν. 4412/2016 «Δημόσιες Συμβάσεις Έργων, Προμηθειών και Υπηρεσιών» (Α΄ 147), σύμφωνα με τον οποίο προϋπόθεση για τη δημοπράτηση έργου είναι οι απαραίτητες αδειοδοτήσεις και η συντέλεση των αναγκαίων απαλλοτριώσεων για την εκτέλεσή του. Στο πλαίσιο των διαδικασιών αυτών, το Δασαρχείο ……………, με το αριθ. οικ……………/20.02.2017 έγγραφό του, απάντησε σε εκκρεμούσα από 15.04.2014 αίτηση της Διεύθυνσης .... της Περιφέρειας ……………. (και εφεξής Διεύθυνση Έργων Αντιπλημμυρικής Προστασίας, Δ.Ε.Α.Π.) ότι μετά την ανάρτηση των Δασικών Χαρτών παύει η διαδικασία του άρθρου 14 του ν. 998/79 και ως εκ τούτου η αίτηση τίθεται στο αρχείο, ενώ σύμφωνα με το ίδιο έγγραφο η Διεύθυνση Δ10 της Περιφέρειας είχε υποχρέωση να υποβάλλει εκ νέου στοιχεία που αφορούν τις συντεταγμένες των ακινήτων για την έκδοση πράξεων χαρακτηρισμού σε ΕΓΣΑ 87 (Ελληνικό Γεωδαιτικό Σύστημα Αναφοράς). Ακολούθως, με το υπ’ αριθμ. ……………./28.09.2017 έγγραφό της προς το Γραφείο Κτηματογράφησης ………….., η Δ.Ε.Α.Π. αιτήθηκε τα στοιχεία που αφορούν ονόματα ιδιοκτητών και κτηματολογικούς αριθμούς ακινήτων (ΚΑΕΚ), προκειμένου να συμπληρωθούν με τα στοιχεία αυτά, οι πίνακες κτηματογράφησης και να επικαιροποιηθεί ο κτηματολογικός πίνακας, ως αναγκαίο στοιχείο για την κήρυξη της απαλλοτρίωσης. Στη συνέχεια, με το υπ’ αριθ. ……………../29.09.2017 έγγραφό του, το Γραφείο Κτηματογράφησης …………, παρείχε ηλεκτρονικά τα ως άνω στοιχεία, ενώ διαπιστώθηκε ότι θα απαιτούνταν η εργασία μελετητή, προκειμένου να επικαιροποιηθούν και συμπληρωθούν οι κτηματολογικοί πίνακες και τα διαγράμματα. Για το λόγο αυτό, η Δ.Ε.Α.Π. απευθύνθηκε σε μελετητή, ο οποίος στις 17.11.2017 της υπέβαλλε τα σχέδια που συνέταξε, τα οποία, εν συνεχεία, απεστάλησαν στο Δασαρχείο …………., με το υπ’ αριθμ. πρωτ. ……………./20.11.2017 έγγραφο της Δ.Ε.Α.Π. Εν κατακλείδι, το Κλιμάκιο Επιθεωρητών κατέληξε ότι το έργο εκτροπής του χειμάρρου της «……………….» και διευθέτησης του χειμάρρου «…………….» βρισκόταν, κατά τη διενέργεια του επίδικου ελέγχου, στη διαδικασία κήρυξης απαλλοτρίωσης, ώστε στη συνέχεια, με βάση το ν. 4412/2016, να ακολουθήσει η δημοπράτηση του έργου (βλ. την από 22.12.2017 ενδιάμεση έκθεση ελέγχου του μεικτού Κλιμακίου Επιθεωρητών, σελ. 14). Βάσει δε της διενεργηθείσας από το ίδιο αυτοψίας, καθώς και των εγγράφων που προσκομίστηκαν ενώπιον του, το μεικτό Κλιμάκιο Επιθεωρητών διαπίστωσε ως προς το επίδικο πλημμυρικό φαινόμενο τα εξής (βλ. την από 22.12.2017 ενδιάμεση έκθεση ελέγχου του μεικτού Κλιμακίου Επιθεωρητών, σελ. 15-17): Τα πλημμυρικά ύδατα είχαν ως αφετηρία το όρος «………….», με τη βροχόπτωση στον ορεινό αυτό όγκο να έχει ασυνήθιστη ένταση και μικρή σχετικώς διάρκεια, ώστε να χαρακτηρισθεί καταιγιστική. Τούτο είχε ως αποτέλεσμα το έδαφος των λεκανών απορροής να μην έχει τη δυνατότητα να απορροφήσει μικρό έστω μέρος των υδάτων. Ως εκ τούτου, η πλημμυρική παροχή ξεκίνησε την καθοδική της πορεία, στην οποία σταδιακώς προστίθεντο και επιπλέον παροχές, προκειμένου να βρουν το φυσικό τους αποδέκτη, με την ταχύτητα απορροής να είναι μεγάλη, καθώς στην περιοχή των λεκανών δεν είχαν εκτελεστεί τα απαραίτητα έργα ορεινής υδρονομίας (βλ. την από 22.12.2017 ενδιάμεση έκθεση ελέγχου του μεικτού Κλιμακίου Επιθεωρητών, σελ. 15). Περαιτέρω, το μεικτό Κλιμάκιο Επιθεωρητών διαπίστωσε ότι μετά δε την απορροή τους, η διαδρομή των πλημμυρικών υδάτων ήταν η ακόλουθη: από βορρά και κατάντη οδηγήθηκαν με ελεύθερη ροή δια των πρανών στο ευρύ ίχνος της Παλαιάς Εθνικής Οδού …………….., η οποία λειτούργησε ως ανοικτός αγωγός ομβρίων με μεγάλη κλίση, που ευνόησε την ανάπτυξη υψηλών ταχυτήτων και που σε συνδυασμό με τη μεγάλη ποσότητα του παροχετευθέντος νερού, δημιούργησε ένα πρωτόγνωρο φαινόμενο και αποτέλεσμα. Η ταχύτητα του νερού ήταν τόσο υψηλή που οι αναπτυχθείσες συρτικές δυνάμεις παρέσυραν νταλίκες, επιβατικά οχήματα, καντίνες αλλά και υπέσκαψαν σημαντικά τμήματα του οδοστρώματος της Εθνικής Οδού. Όταν το δημιουργηθέν ρέμα έφθασε στη θέση, όπου η κλίση του εδάφους ομαλοποιείται, η ταχύτητα του νερού μειώθηκε και η διατομή ροής μεγιστοποιήθηκε, με αποτέλεσμα να υπερχειλίσει την ανεπαρκή διατομή του χειμάρρου «…………..» και να καταλάβει ανεξελέγκτως το σύνολο της επιφάνειας βορείως της περιοχής της ……………. και δια αυτής την ίδια την περιοχή. Κατόπιν τούτων, πλημμύρισαν αφενός το υφιστάμενο διευθετημένο έργο του ρέματος «…………….» και αφετέρου η ευθεία της Εθνικής Οδού που διασταύρωνε την ……………, με αποτέλεσμα να προκληθούν έντονα καταστροφικά και διαβρωτικά αποτελέσματα σε παρακείμενα της Εθνικής Οδού εργοστάσια και άλλα κτίρια (βλ. την από 22.12.2017 ενδιάμεση έκθεση ελέγχου του μεικτού Κλιμακίου Επιθεωρητών, σελ. 15). Προσέτι, το μεικτό Κλιμάκιο Επιθεωρητών διαπίστωσε ότι στην περιοχή βόρεια της ………….., τα πλημμυρικά ύδατα, που είχαν περιορισθεί μέσα στην κοίτη του χειμάρρου «……………», κατά τη ροή τους συνάντησαν εμπόδια με τη μορφή κατασκευών, μεταξύ των οποίων βιομηχανικά κτίρια, καθώς και το αμαξοστάσιο του Δήμου ……………., με αποτέλεσμα να εκτραπούν και επιφανειακώς να κατακλύσουν την περιοχή βόρεια βορειοανατολικά της ………….. (βλ. την από 22.12.2017 ενδιάμεση έκθεση ελέγχου του μεικτού Κλιμακίου Επιθεωρητών, σελ. 16). Συναφώς, το μεικτό Κλιμάκιο Επιθεωρητών κατέληξε ότι η ύπαρξη αμαξοστασίου του Δήμου …………. στην κοίτη του χειμάρρου «…………….» αποτελεί κρίσιμη παρέμβαση, η οποία βρίσκεται σε χώρο που προέκυψε από επιχωμάτωση της βαθειάς και της ευρείας κοίτης του χειμάρρου. Στο δε μέσο του διαμορφωμένου χώρου ανευρέθηκε τεχνικό υποτυπώδους και εν πολλοίς ανεπαρκούς διατομής για την παροχέτευση των ανάντη ομβρίων. Εξάλλου, όπως αναφέρει το μεικτό Κλιμάκιο Επιθεωρητών, στις εκθέσεις αυτοψιών του Πολεοδομικού Γραφείου ………….. το εν λόγω αμαξοστάσιο καταγράφεται ως αυθαίρετη κατασκευή (βλ. την από 22.12.2017 ενδιάμεση έκθεση ελέγχου του μεικτού Κλιμακίου Επιθεωρητών, σελ. 16). Δυτικά τα πλημμυρικά νερά οδηγήθηκαν προς τη λεκάνη απορροής του χειμάρρου της «………………», ο οποίος στην ανάντη πλευρά του έχει σαφή και σχετικώς καλή εγκιβωτισμένη κοίτη, ενώ στο τμήμα εντός του σχεδίου πόλεως, και συγκεκριμένα από το όριο της επέκτασης του σχεδίου πόλεως μέχρι το όριο του παλαιού σχεδίου πόλεως, η κοίτη είναι ανεπαρκής έως ανύπαρκτη. Στο δε τμήμα εντός του παλαιού σχεδίου πόλεως ο χείμαρρος οδηγείται επιφανειακώς με διάχυση σε πλακοσκεπή αγωγό ανεπαρκούς διατομής, χωρίς να καθίσταται δυνατός ο εντοπισμός έργου εισόδου υδάτων στον ανωτέρω αγωγό, με αποτέλεσμα η είσοδος των υδάτων να θεωρείται ότι γίνεται επιφανειακώς δια των φρεατίων ομβρίων, τα οποία, εν προκειμένω, ουδέν προσέφεραν στην αντιπλημμυρική προστασία (βλ. την από 22.12.2017 ενδιάμεση έκθεση ελέγχου του μεικτού Κλιμακίου Επιθεωρητών, σελ. 16). Πλέον των ανωτέρω, το μεικτό Κλιμάκιο Επιθεωρητών διαπίστωσε ότι κρίσιμο ρόλο είχε και ο συντονισμός των δύο ρεμάτων, με την έννοια ότι τα ύδατα αυτών συνέρρευσαν στην ίδια περιοχή την ίδια χρονική στιγμή με τη μέγιστη παροχή τους. Σύμφωνα δε με τα στοιχεία υδρολογίας της εγκεκριμένης μελέτης για παροχή περιόδου επαναφοράς μόνο πεντηκονταετίας (κατά τη γνώμη των Επιθεωρητών το συμβάν ήταν ενδεχομένως μεγαλύτερης ………….. επαναφοράς), η ταχύτητα των υδάτων που εισέβαλε στην περιοχή της ………….. ήταν της τάξεως των 200,0 μ3/δευτ., τη στιγμή που ο αγωγός απαγωγής που τα δέχτηκε (αγωγός οδού …………) μπορούσε να δεχτεί 10,0 μ3/δευτ. Η μεγάλη παροχή σε συνάρτηση με τη μείωση της ταχύτητας του νερού, λόγω της περιορισμένης κλίσης του εδάφους και της ύπαρξης εμποδίων αύξησε το ύψος ροής στα 2,0 2,5 μ., κατακλύζοντας τα οδοστρώματα στο κέντρο της ………… (βλ. την από 22.12.2017 ενδιάμεση έκθεση ελέγχου του μεικτού Κλιμακίου Επιθεωρητών, σελ. 17). Κατόπιν δε των ανωτέρω διαπιστώσεων, το μικτό Κλιμακίου των Επιθεωρητών κατέληξε στα εξής ενδιάμεσα συμπεράσματα (βλ. την από 22.12.2017 ενδιάμεση έκθεση ελέγχου του μεικτού Κλιμακίου Επιθεωρητών, σελ. 17-20): «1) Το συμβάν που έπληξε την περιοχή ……….., με βάση την ένταση και τις ζημιές που προξένησε αλλά και με βάση αφενός την κατάσταση των ρεμάτων (...) και αφετέρου, την επί δεκαετίες χρήση της Παλαιάς Εθνικής Οδού ……………. χωρίς ζημιές στο οδόστρωμα παρά μόνο τις συνήθεις λόγω χρήσης, μπορεί να θεωρηθεί και από τους Επιθεωρητές θεωρείται ως θεομηνία και ακραίο καιρικό φαινόμενο. 2) Ο χαρακτηρισμός του φαινομένου ως θεομηνία δεν δικαιολογεί κατ’ ουδένα τρόπο την έλλειψη αντιπλημμυρικών έργων ορεινής υδρονομίας που μπορεί να μην έλυναν ριζικά το πρόβλημα, αλλά θα μείων[αν] σημαντικά τις αρνητικές συνέπειες και θα καθιστούσ[αν] την κατάσταση περισσότερο ελέγξιμη. (...). 3) Το πλημμυρικό πρόβλημα μετά τις λεκάνες απορροής μεταφέρθηκε κατάντη στις κοίτες των ρεμάτων. Τα προβλήματα που αντιμετωπίστηκαν ποικίλουν σε αντιστοιχία με την χιλιομετρική θέση των ρεμάτων και ειδικότερα α. Για το ρέμα ……………..: (...) Από την χθ 4+400 έως ~ χθ 0+000 (όπου η κλίση γίνεται σταδιακά ηπιότερη) τα εμπόδια στη ροή ήταν πολυπληθέστερα και πολύ περισσότερο επιβλαβή (...) Η ύπαρξη τοίχων περίφραξης, η ύπαρξη ένθεν και ένθεν της κοίτης κατασκευών σε μικρή απόσταση μεταξύ τους που περιορίζουν την ροή έχοντας ως μοναδική διέξοδο του νερού ανεπαρκέστατο τεχνικό, η στη συνέχεια ύπαρξη του εργοταξίου του Δήμου που περιορίζει την κοίτη σε έναν σωληνωτό αγωγό, υποχρέωσε τα πλημμυρικά ύδατα σε υπερχείλιση με άμεση συνέπεια την τελείως ανεξέλεγκτη πορεία τους και την καταστροφή εγκαταστάσεων, οικημάτων κλπ. 5) Επόμενο ερώτημα που αφορά τον χείμαρρο …………….. είναι εάν θα μπορούσε να εκτιμηθεί από τους επιθεωρητές το ποσοστό της «συνεισφοράς» της κάθε κατασκευής που εμπόδισε την ροή, στο αποτέλεσμα που επέφερε η πλημμύρα. Η απάντηση στο σχετικό ερώτημα είναι ότι αυτό είναι αδύνατο. Σχετικά όμως μπορούμε να ισχυριστούμε με αρκετή βεβαιότητα, ότι το αποτέλεσμα που επέφεραν στο σύνολό τους οι αναφερόμενες κατασκευές ήταν σοβαρό και ήταν ένας από τους παράγοντες που συνέβαλαν σε αυτό το γεγονός. (...) 6) Επισημαίνουμε όμως ότι το συγκεκριμένο συμβάν, όσον αφορά τα αποτελέσματα που επήλθαν από τον χείμαρρο ………………., θεωρείται από τους κατοίκους ως σπάνιο και λόγω αυτής της θεώρησης υπήρχε ένας εφησυχασμός που είχε ενδεχομένως επηρεάσει και τις τοπικές Αρχές οι οποίες, χρησιμοποιούσαν την έκταση επιχωμάτωσης του χειμάρρου ως αμαξοστάσιο, όπου στάθμευαν μηχανήματα και κινητά αξίας. (...). Σε κάθε περίπτωση και επειδή ο δρόμος εκτόνωσης των πλημμυρικών φαινομένων είναι σαφής θα πρέπει πάντα να είναι ανεμπόδιστος. Στην προκειμένη περίπτωση δεν ήταν. 7) Από τα στοιχεία που μας υποβλήθηκαν σχετικά με την οριστική μελέτη διαπιστώσαμε τη ωριμότητά της και ότι η ολοκλήρωση των προτεινομένων έργων θα επιδρούσε αποτελεσματικά στη πρόληψη και προστασία της πόλεως της …………….. από την πλημμύρα. Θεωρούμε ότι η καθυστέρηση που προέκυψε στην δημοπράτηση των εργασιών και η οποία οφειλόταν σε γραφειοκρατικές διοικητικές διαδικασίες (που επιλύονται εσωτερικά εντός των υπηρεσιών του Δημοσίου), ήταν κρίσιμος παράγοντας και θα αντιμετωπιστεί ταχύτατα, απρόσκοπτα και με συνεργασίες και συνέργειες μεταξύ των εμπλεκομένων Υπηρεσιών. (...)».
7. Επειδή, κατόπιν της σύνταξης της ως άνω από 22.12.2017 ενδιάμεσης έκθεσης ελέγχου, το επιληφθέν μεικτό Κλιμάκιο Επιθεωρητών ζήτησε από τις εκάστοτε αρμόδιες Υπηρεσίες την αποστολή πρόσθετων στοιχείων και προέβη σε νέα αυτοψία και μελέτη συμπληρωματικών εγγράφων, βάσει των οποίων συνέταξε, τελικώς, την από 29.06.2018 (οριστική) έκθεση ελέγχου. Σύμφωνα με αυτή, ως προς την αντιπλημμυρική προστασίας της περιοχής, το μεικτό Κλιμάκιο Επιθεωρητών κατέληξε ότι, η Μελέτη περί εκτροπής του χειμάρρου της «……………….» και διευθέτησης του χειμάρρου «……………» «θεωρείτο από τις εμπλεκόμενες υπηρεσίες ότι αφορούσε περιοχή με διαχειρίσιμη πλημμυρική επικινδυνότητα, χωρίς να δοθεί η δέουσα σημασία στις καθυστερήσεις που αφορούσαν την ολοκλήρωση της μελέτης και την προετοιμασία για την δημοπράτηση και εκτέλεση του σχετικού έργου» (βλ. την από 29.06.2018 (οριστική) έκθεση ελέγχου του μεικτού Κλιμακίου Επιθεωρητών, σελ. 60). Η δε διαπίστωση περί εσφαλμένης αξιολόγησης της σημασίας του έργου αφορά, κατά το Κλιμάκιο Επιθεωρητών, τόσο το δασαρχείο …………, όσο και τη Διεύθυνση Έργων Αντιπλημμυρικής Προστασίας της Περιφέρειας ……………, η οποία ουδέποτε επισήμανε εγγράφως τον επείγοντα χαρακτήρα του έργου (βλ. την από 29.06.2018 (οριστική) έκθεση ελέγχου του μεικτού Κλιμακίου Επιθεωρητών, σελ. 62). Περαιτέρω το Κλιμάκιο Επιθεωρητών κατέληξε ότι «οι εμπλεκόμενες όμως υπηρεσίες, με βάση τόσο το ιστορικό και τη συχνότητα των πλημμυρικών φαινομένων, όπως καταγράφεται από το 2014 και εντεύθεν [πρόκειται για την πλημμύρα που έπληξε την περιοχής της ………….. στις 24.10.2014], ακόμη και αν αυτά προκάλεσαν μόνο υλικές ζημιές, όσο και την υπάρχουσα ωριμότητα των σχετικών μελετών, όφειλαν να επισπεύσουν τις διαδικασίες υλοποίησης των έργων» (βλ. την από 29.06.2018 (οριστική) έκθεση ελέγχου του μεικτού Κλιμακίου Επιθεωρητών, σελ. 70). Προσέτι, ως προς τη συντήρηση αστυνόμευση των ρεμάτων στη ……………, το μεικτό Κλιμάκιο Επιθεωρητών, από τα στοιχεία που του γνωστοποιήθηκαν σχετικώς από τη Διεύθυνση Τεχνικών Έργων Περιφερειακής Ενότητας …………… (ΔΤΕ ΠΕΔΑ), διαπίστωσε ότι (βλ. την από 29.06.2018 (οριστική) έκθεση ελέγχου του μεικτού Κλιμακίου Επιθεωρητών, σελ. 62-63): α) Η Υπηρεσία είχε συστήσει (με την υπ. αριθμ. ……………../13.03.2012 απόφασή της), Επιτροπή Αστυνόμευσης Ρεμάτων, β) Η Επιτροπή πραγματοποιούσε σε ρέματα της αρμοδιότητάς της, αστυνόμευση και αυτοψίες για ελέγχους είτε με πρωτοβουλία της είτε κατόπιν καταγγελιών πολιτών ή άλλων φορέων, γ) Η Υπηρεσία, σε περιπτώσεις εντοπισμού αυθαιρέτων κατασκευών σε κοίτες ρεμάτων, κοινοποιούσε τις εκθέσεις αυτοψίας στις αρμόδιες Υπηρεσίες, δ) Η ΔΤΕ ΠΕΔΑ, δημοπρατούσε και εκτελούσε εργολαβίες καθαρισμού και συντήρησης, σε ένα ευρύ φάσμα ρεμάτων στην …………… (μήκους περίπου 500 χλμ). Η δημοπράτηση προϋπέθετε σύνταξη συμβατικών τευχών (μεταξύ των οποίων και προϋπολογισμό μελέτης), στοιχεία που προσδιορίζονταν με τις επιτόπου αυτοψίες και ε) Ειδικότερα, στο ρέμα «…………», έχουν πραγματοποιηθεί αυτοψίες, στο ρέμα της «……………..», εξαιτίας προβλημάτων, (στο πεδινό τμήμα η υποτυπώδης κοίτη είχε αλλοιωθεί πλήρως μέχρι του βαθμού να μην αναγνωρίζεται, ενώ στο ορεινό τμήμα, λόγω του δασώδους και της πυκνής βλάστησης, ήταν αδύνατη η πρόσβαση με τροχοφόρο), δεν ήταν δυνατή η πραγματοποίησή τους. Σε συνέχεια δε των ως άνω διαπιστώσεων, το Κλιμάκιο Επιθεωρητών κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η αρμόδια υπηρεσία Διεύθυνσης Τεχνικών Έργων Περιφερειακής Ενότητας …………….. πραγματοποιούσε αστυνόμευση των ρεμάτων ευθύνης της με Επιτροπή που είχε συσταθεί για αυτόν τον λόγο και προέβαινε σε καθαρισμούς αυτών διά εργολαβιών (βλ. την από 29.06.2018 (οριστική) έκθεση ελέγχου του μεικτού Κλιμακίου Επιθεωρητών, σελ. 74). Όσον δε αφορά στα πολεοδομικά θέματα εντοπισμός αυθαιρέτων, στην ως άνω οριστική έκθεση ελέγχου αναφέρεται ότι η Διεύθυνση Υπηρεσίας Δόμησης, Τμήμα Ελέγχου Κατασκευών την 30.11.2017 διενήργησε αυτοψία στο αμαξοστάσιο-εργοτάξιο του Δήμου ………………. και συνέταξε την από 30.11.2017 έκθεση αυτοψίας στην οποία καταγράφονται τα εξής: « Πρόκειται για αμαξοστάσιο εργοτάξιο του Δήμου ……………., το οποίο περιλαμβάνει γραφεία (ISOBOX) αποθήκες, ράμπα αυτοκινήτων, μεταλλικά στέγαστρα, άνευ οικοδομικής άδειας και κατά παράβαση του Ν.1337/83, του Π.Δ. 267/98, του Ν 4495/17. Επισημαίνεται ότι εντός της ανωτέρω έκτασης διέρχεται ρέμα, τα νερά του οποίου διοχετεύονται μέσω υπογείων αγωγών, τμήμα του οποίου». Σύμφωνα με την έκθεση αυτοψίας το συνολικό εμβαδό των αυθαιρέτων κατασκευών ανέρχεται σε 831 τ.μ.. Κατά της ως άνω έκθεση αυτοψίας ο Δήμος …………….. άσκησε προσφυγή η οποία έγινε δεκτή με απόφαση του ΣΥ.ΠΟ.Θ.Α. κατά την εκδίκαση της 26ης.2.2018 και με το ……………./18.12.17 «πρακτικό διαπίστωσης» διαπιστώθηκε ότι οι αυθαίρετες κατασκευές που περιγράφονται στην από 30.11.2017 έκθεση αυτοψίας δεν υφίστανται πλέον (βλ. την από 29.06.2018 (οριστική) έκθεση ελέγχου του μεικτού Κλιμακίου Επιθεωρητών, σελ. 32-33). Για το γήπεδο ποδοσφαίρου του Δήμου ………………. στην οδό ………. Ο.Τ. ………… συντάχθηκε η από 07.05.2018 έκθεση αυτοψίας στην οποία περιγράφονται τα κάτωθι: «Πρόκειται για κατασκευή γηπέδου ποδοσφαίρου αποτελούμενο από τον αγωνιστικό χώρο-αποδυτήρια-κερκίδες-στέγαστρο και ισόγεια κτίσματα καθώς και επεκτάσεις άνευ οικοδομικής άδειας και κατά παράβαση του Ν.1337/83, του Π.Δ. 267/98, του Ν 4495/17». Σύμφωνα με την έκθεση αυτοψίας το εμβαδόν των αυθαίρετων κτισμάτων ανέρχεται σε 565 τ.μ. , ενώ καταγράφονται μεγάλου μήκους τοιχία αντιστήριξης, περιτοιχίσεις, κλίμακες από σκυρόδεμα, υπόγεια δεξαμενή κ.α.. Πρόκειται για αυθαίρετες κτιριακές εγκαταστάσεις του Δήμου …………., για τις οποίες συντάχτηκε από την Υ.ΔΟΜ. …………….. το από 02.02.2018 πρωτόκολλο αυτοψίας επικίνδυνων ετοιμόρροπων κατασκευών, σύμφωνα με το οποίο τμήμα του κτιρίου των αποδυτηρίων που είχε κατασκευαστεί εντός της οριογραμμής του ρέματος καθώς και τμήμα υπάρχοντος τοιχείου αντιστήριξης κατέρρευσαν κατά τη διάρκεια του πλημμυρικού συμβάντος (βλ. την από 29.06.2018 (οριστική) έκθεση ελέγχου του μεικτού Κλιμακίου Επιθεωρητών, σελ. 40). Επίσης, στην ως άνω οριστική έκθεση ελέγχου αναφέρεται ότι η ύπαρξη των αυθαίρετων κατασκευών και επιχώσεων του αμαξοστασίου του Δήμου ……………, καθώς και οι αυθαίρετες επεκτάσεις του βιομηχανικού κτιρίου …………………, τμήματα των οποίων είχαν κατασκευαστεί εντός του ρέματος ………….., αλλοίωσε και υποβάθμισε την φυσική κοίτη του ρέματος, παρεμπόδισε την ομαλή ροή των υδάτων προς τα κατάντη, συνέβαλλε στις δυσμενείς επιπτώσεις του πλημμυρικού φαινομένου και στη κατάκλυση των περιοχών και με διαχρονικές επιχώσεις μειώθηκε το εύρος της κοίτης του ρέματος ………….. που διέρχεται από το αμαξοστάσιο, ενώ με την ανάσχεση των υδάτων που αυτή προκάλεσε συνέβαλε στην υπερχείλιση των υδάτων και την κατάκλυση των παραρεμάτιων περιοχών (βλ. την από 29.06.2018 (οριστική) έκθεση ελέγχου του μεικτού Κλιμακίου Επιθεωρητών, σελ. 63 και 80).
8. Επειδή, με την κρινόμενη αγωγή, όπως αυτή αναπτύσσεται με το από 16.11.2022 υπόμνημα, οι ενάγουσες ισχυρίζονται ότι τα όργανα των εναγομένων άσκησαν πλημμελώς τις αρμοδιότητες τους. Συγκεκριμένα, υποστηρίζουν ότι η υπερχείλιση των ρεμάτων …………. και της ……………… οφείλεται στη μη λήψη μέτρων αντιπλημμυρικής προστασίας και υλοποίησης αντιπλημμυρικών έργων στην ευρύτερη περιοχή της ……………, αν και είχαν ληφθεί αποφάσεις από την Περιφέρεια ………… από το 2010 και μετά, υπήρχαν ώριμες μελέτες, εγκεκριμένες πιστώσεις και κατεπείγον εκτέλεσης των έργων, δοθέντος ότι και στο παρελθόν είχαν συμβεί παρόμοια φαινόμενα και ιδίως κατά τα έτη 2014-2015. Ειδικότερα, οι ενάγουσες ισχυρίζονται ότι οι κίνδυνοι των πλημμυρών και κατ’ επέκταση οι κίνδυνοι για τις ζωές των πολιτών στην επίδικη περιοχή, ήταν γνωστοί στους εναγομένους, καθώς στο ………./29.1.2016 Φύλλο της Εφημερίδος της Κυβερνήσεως δημοσιεύθηκε η ……………/13.1.2016 απόφαση της ασκούσας καθήκοντα Γενικού Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης ………… για την επικύρωση του καθορισμού οριογραμμών που αφορούν το έργο «Μελέτη εκτροπής χειμάρρου ………….. και διευθέτησης χειμάρρου ………… …………….». Επίσης, διατείνονται ότι τα όργανα της Περιφέρειας ……………. δεν έκαναν καμία ενέργεια να απομακρύνουν άχρηστα υλικά (μπάζα) από τα ρέματα και να εμβαθύνουν αυτά, παρά την υποχρέωση του καθαρισμού και αστυνόμευσης αυτών βάσει των οικείων νομοθετικών διατάξεων. Όσον αφορά τον εναγόμενο Δήμο ……………… οι ενάγουσες υποστηρίζουν ότι χρησιμοποίησε ως αμαξοστάσιο γήπεδο που φέρεται να έχει επιχωματωθεί στο απώτερο παρελθόν από ιδιωτική επιχείρηση, ενώ με διαχρονικές επιχωματώσεις και από τον Δήμο μειώθηκε το εύρος της κοίτης του ρέματος ………….. που διέρχεται από το αμαξοστάσιο και με την ανάσχεση των υδάτων που αυτή προκάλεσε συνέβαλε στην υπερχείλιση των υδάτων και την κατάκλιση των παραρεμάτιων περιοχών. Επιπροσθέτως, οι ενάγουσες ισχυρίζονται ότι ο εναγόμενος Δήμος …………….. κατασκεύασε χωρίς άδεια οικοδομής γήπεδο στην περιοχή και μάλιστα τμήμα των αποδυτηρίων αυτού εντός της υφιστάμενης κοίτης ρέματος. Επίσης, υποστηρίζουν ότι η μη τακτοποίηση των αυθαίρετων κατασκευών από τον Δήμο συντέλεσε στην μη εκτέλεση έργων διοχέτευσης των υδάτων από την κοίτη του ρέματος μέχρι και τη θάλασσα. Οι ως άνω παράνομες παραλείψεις και ενέργειες των εναγόμενων οδήγησαν, κατά τους ισχυρισμούς των εναγουσών, στην εκδήλωση πλημμυρικών φαινομένων εντός του αστικού ιστού της πόλης της ……………., συνεπεία των οποίων αυτές υπέστησαν περιουσιακή ζημία, λόγω της καταστροφής των περιουσιακών στοιχείων τους, που βρίσκονταν εντός του ακινήτου ιδιοκτησίας τους. Ειδικότερα, οι ενάγουσες διατείνονται ότι η θετική ζημία τους, συνολικού ποσού 40.650 ευρώ, συνίσταται στην ολοσχερή καταστροφή: α) ενός διπλού κρεβατιού και τριών μονών κρεβατιών με τα στρώματά τους, πέντε κομοδίνων, πέντε εντοιχισμένων δίφυλλων ντουλαπών, ενός επίπλου-τουαλέτας με καθρέφτη και ενός γραφείου, συνολικής αξίας 5.000 ευρώ, β) δύο καναπέδων σαλονιού, μιας πολυθρόνας και ενός τραπεζίου σαλονιού, συνολικής αξίας 2.500 ευρώ, γ) μιας τραπεζαρίας με έξι καρέκλες, συνολικής αξίας 1.500 ευρώ, δ) ενός τραπεζιού κουζίνας με τέσσερις καρέκλες, συνολικής αξίας 800 ευρώ, ε) μιας ηλεκτρικής κουζίνας, ενός ψυγείου και ενός πλυντηρίου πιάτων, συνολικής αξίας 1.500 ευρώ, στ) όλου του οικιακού εξοπλισμού, αποτελούμενο από τηγάνια, κατσαρόλες, ταψιά, λοιπά μαγειρικά σκεύη, πιάτα, ποτήρια, κούπες, μαχαιροπίρουνα, καθώς και από μικροσυσκευές κουζίνας, όπως καφετιέρα, τοστιέρα, πολυμίξερ, συνολικής αξίας 2.500 ευρώ, ζ) όλων των ντουλαπιών της κουζίνας, συνολικής αξίας 1.000 ευρώ, η) όλων των, προσφάτως ανακαινισμένων, κουφωμάτων αλουμινίου, συνολικής αξίας 4.000 ευρώ, θ) των σωμάτων καλοριφέρ και του καυστήρα πετρελαίου, συνολικής αξίας 2.500 ευρώ, ι) όλων των ειδών υγιεινής μπάνιου, ήτοι του νιπτήρα μετά του επίπλου του, της μπανιέρας, της λεκάνης και των πλακακιών, συνολικής αξίας 2.500 ευρώ, κ) δύο τηλεοράσεων 32 και 22 ιντσών, συνολικής αξίας 350 ευρώ, κα) ενός φορητού υπολογιστή (λαπτοπ), συνολικής αξίας 400 ευρώ, κβ) κρυστάλλινων και πορσελάνινων διακοσμητικών, συνολικής αξίας 1.000 ευρώ, κγ) όλου του καλοκαιρινού και χειμερινού ρουχισμού πέντε ατόμων, υποδημάτων και τσαντών, συνολικής αξίας 5.000 ευρώ, κδ) ειδών προικός, ήτοι σεντονιών, πετσετών μπάνιου, μαξιλαροθηκών, τραπεζομάντηλων, κουβερτών, τριών παπλωμάτων, χειροποίητων κεντημάτων, συνολικής αξίας 3.000 ευρώ, κε) όλων των χρυσαφικών, ήτοι δαχτυλιδιών, βραχιολιών, κολιέ, σκουλαρικιών, χρυσών σταυρών, συνολικής αξίας 2.000 ευρώ, κστ) δύο μάλλινων χαλιών, συνολικής αξίας 600 ευρώ, κζ) επίπλων κήπου, εργαλείων κήπου και εγκυκλοπαίδειας, που βρίσκονταν στην παρακείμενη στην οικία αποθήκη, εμβαδού 44,80 τ.μ., συνολικής αξίας 3.000 ευρώ, καθώς και κη) ενός αυτοκινήτου μάρκας ………….., ιδιοκτησίας του γιου της δεύτερης ενάγουσας, που κάλυπτε συνολικά τις ανάγκες της οικογένειας, αξίας 1.500 ευρώ. Προς αποκατάσταση δε της ανωτέρω περιουσιακής τους ζημίας, οι ενάγουσες ζητούν να αναγνωρισθεί η υποχρέωση των εναγομένων, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 106 του Εισ.Ν.Α.Κ., να τους καταβάλουν αλληλεγγύως και εις ολόκληρον, νομιμοτόκως, το ποσό των 40.650 ευρώ, όπως αυτό αναφέρεται στη σκέψη 1η της παρούσας. Επιπλέον, ζητούν να αναγνωριστεί η υποχρέωση των εναγομένων, να καταβάλουν αλληλεγγύως και εις ολόκληρον, νομιμοτόκως, σε εκάστη εξ αυτών, το ποσό των 50.000 ευρώ ως χρηματική ικανοποίηση, κατ’ άρθρο 932 του Α.Κ., της ηθικής βλάβης, που υπέστησαν από την ίδια ως άνω αιτία. Προς απόδειξη δε των ισχυρισμών τους, οι ενάγουσες, πέραν των προαναφερθέντων εγγράφων, επικαλούνται και προσκομίζουν τα εξής: α) τη με αριθμ. ……………/09.05.2018 πράξη αποδοχής κληρονομιάς και τροποποιητική πράξη της …………./1986 πράξης αποδοχής κληρονομιάς, η οποία συντάχθηκε από τη συμβολαιογράφο …………….., Α……….., και μεταγράφηκε νόμιμα στα βιβλία του Υποθηκοφυλακείου ………….. (Τόμος …………., Α/Α …………) στις 13.06.2018, από την οποία προκύπτει ότι οι ενάγουσες αποδέχθηκαν την μονοκατοικία, επί της οδού ……………. στο Δήμο της ……………. (κατοικία όπου και διαμένουν), ως κληρονόμοι του αποβιώσαντος, ήδη από το 1982, Ν…………, κατά ποσοστό 2/8 εξ αδιαιρέτου η πρώτη ενάγουσα (Κ…………) και 3/8 εξ αδιαιρέτου η δεύτερη ενάγουσα (Α……………)· ειδικότερα, σύμφωνα με την πράξη αποδοχής κληρονομιάς, η εν λόγω μονοκατοικία αποτελείται από μια ισόγεια κατοικία επιφάνειας 97,10 τ.μ, ένα βοηθητικό κτίσμα επιφάνειας 8,80 τ.μ., καθώς και μια αποθήκη επιφάνειας 44,80 τ.μ., β) βεβαιώσεις της δηλωθείσας την 01η.01.2023 περιουσιακής κατάστασής τους (έντυπο Ε9), από τις οποίες μεταξύ άλλων προκύπτει ότι οι ενάγουσες είναι συγκύριες της μονοκατοικίας, επί της οδού …………… στο Δήμο της ……………, επιφάνειας 105,9 τ.μ., κατασκευασθείσας το έτος 1966 επί οικοπέδου επιφάνειας 346,0 τ.μ., γ) την .../19.11.2017 έκθεση αυτοψίας, σύμφωνα με την οποία η οικία της Κ…………….. στην οδό ………. αριθμ. …………. υπέστη ολική καταστροφή οικοσκευής, καλύφθηκε εσωτερικά με λάσπη ενός μέτρου, ενώ υπήρξε και πεσμένος μαντρότοιχος όμορης ιδιοκτησίας, δ) την από 30.11.2018 άδεια επισκευής κτιρίου πληγέντος από πλημμύρα του Προϊσταμένου του Τμήματος Εποπτείας Αποκατάστασης Φυσικών Καταστροφών της Διεύθυνσης Αποκατάστασης Επιπτώσεων Φυσικών Καταστροφών Κεντρικής Ελλάδος, από το οποίο προκύπτει ότι οι ενάγουσες έλαβαν άδεια για την επισκευή ισογείου κτιρίου με χρήση κατοικίας, δομημένου από οπλισμένο σκυρόδεμα, ως αναγνωρισμένες δικαιούχους στεγαστικής συνδρομής, ε) τα με αριθμ. ………… και ………. και ημερομηνία 16.06.2018 και 12.10.2019, αντίστοιχα, παραστατικά του καταστήματος εμπορίας ηλεκτρικών ειδών και συναφών επίπλων, ειδών οικιακής χρήσης κινητής τηλεφωνίας «……………. Ο.Ε.», στα οποία στα στοιχεία πελάτη αναγράφεται το όνομα της δεύτερης ενάγουσας, στον τρόπο πληρωμής «επί πιστώσει» και στην περιγραφή προϊόντων «………….», αξίας 880 ευρώ και «…………….», αξίας 550 ευρώ, αντίστοιχα, στ) τα με αριθμ. .... και .... και ημερομηνία 15.06.2019 και 12.10.2019, αντίστοιχα, παραστατικά του ίδιου ως άνω καταστήματος «………….. Ο.Ε.», στα οποία στον τρόπο πληρωμής αναγράφεται «τοις μετρητοίς» και στην περιγραφή προϊόντων «……………», αξίας 880 ευρώ και «…………….», αξίας 550 ευρώ, αντίστοιχα, ζ) τα με αριθμ. ………… και ………… και ημερομηνία 20.01.2018 και 13.10.2018, αντίστοιχα, παραστατικά του καταστήματος «…………. Α.Ε.», στα οποία στα στοιχεία πελάτη αναγράφεται το όνομα της πρώτης ενάγουσας, και στην περιγραφή προϊόντων «………..», «………..», «…………», «…………..», «……….», «……………», συνολικής αξίας 652,88 ευρώ και «…………..», «……………», συνολικής αξίας 110,90 ευρώ, αντίστοιχα, η) το με αριθμ. ………. και ημερομηνία 01.11.2017 παραστατικό του καταστήματος «…………», στο οποίο στην περιγραφή προϊόντων αναγράφεται «…………..», «…………..», συνολικής αξίας 278,98 ευρώ και θ) φωτογραφίες, στερούμενες ημερομηνίας, που απεικονίζουν εσωτερικές και το εξωτερικές όψεις μιας πλημμυρισμένης από λάσπες οικίας.
9. Επειδή, εξάλλου, η εναγόμενη Περιφέρεια με την από 08.09.2022 έκθεση απόψεων της και το νομίμως κατατεθέν στις 16.11.2022 υπόμνημά της, επικαλούμενη σειρά διοικητικών πράξεων ή υλικών ενεργειών οργάνων της ή οργάνων του Ελληνικού Δημοσίου, απαιτούμενων για την εκτέλεση του έργου, ισχυρίζεται ότι, από την ημερομηνία έκδοσης της υπ’ αριθμ. …………./21.12.2010 απόφασης του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών και Δικτύων (ΥΠΟ.ΜΕ.ΔΙ.), με την οποία αποφασίσθηκε η διάθεση πίστωσης συγκεκριμένου ποσού για την εκπόνηση της Μελέτης του έργου και την υπ’ αριθμ. ……………/22.02.2011 απόφαση του Διευθυντή της Διεύθυνσης Δ10 του ΥΠΟ.ΜΕ.ΔΙ., με την οποία εγκρίθηκαν τα τεύχη δημοπράτησης του ανοιχτού διαγωνισμού της ανάθεσης της Μελέτης έως τις 12.2.2016, ημέρα οριστικής παραλαβής της Μελέτης από την Προϊσταμένη Αρχή του έργου, παρήλθαν σχεδόν έξι (6) χρόνια, διάστημα εύλογο, όπως υποστηρίζει, σύμφωνα με τις από Ιουνίου 2018 και Δεκεμβρίου 2017 δύο Εκθέσεις Ελέγχου των Επιθεωρητών Δημόσιας Διοίκησης και την αντίστοιχη Πραγματογνωμοσύνη του ΤΕΕ. Περαιτέρω, η εναγόμενη Περιφέρεια αναφέρεται σε όλες τις αναγκαίες φάσεις και στάδια της διαδικασίας ανάθεσης και εκτέλεσης του ανωτέρω έργου, σύμφωνα με τα οριζόμενα στους ν. 3669/2008 και 4412/2016, αρχής γενομένης από την προαναφερθείσα οριστική παραλαβή της Μελέτης από την Προϊσταμένη Αρχή του έργου στις 12.2.2016 και, εν συνεχεία, τη διαδικασία των απαλλοτριώσεων, τον καθορισμό προσωρινής τιμής μονάδος, τη διαδικασία της δημοπράτησης και τον προσυμβατικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου (που ολοκληρώθηκε στις 20.07.2018 με την ………/2018 Πράξη του) και, εντέλει, την υπογραφή της σύμβασης εκτέλεσης του έργου, διάρκειας δύο (2) ετών. Ενόψει αυτών, η εναγόμενη υποστηρίζει ότι η άθροιση όλων των ανωτέρω επί μέρους χρόνων υπερβαίνει, και με τους πιο αυστηρούς υπολογισμούς, τα πέντε (5) έτη και, συνεπώς, το εν λόγω έργο ήταν αντικειμενικά αδύνατο να έχει υλοποιηθεί έως τις 15.11.2017. Επίσης, υποστηρίζει ότι απαραίτητη προϋπόθεση, σύμφωνα με τις οικείες νομοθετικές διατάξεις, για την ωριμότητα της Μελέτης του ανωτέρω έργου ήταν η έκδοση απόφασης Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης και η υπ’ αριθμ. …………/13.01.2016 απόφαση του Συντονιστή Αποκεντρωμένης Διοίκησης ………… περί επικύρωσης του καθορισμού των οριογραμμών (Οριοθέτηση), κατόπιν των οποίων άλλωστε έγινε η Οριστική Παραλαβή της Μελέτης από την Προϊσταμένη Αρχή του έργου στις 12.02.2016, ενώ η παραλαβή από την Οικονομική Επιτροπή, στις 22.10.2014, εκθέσεων, σχεδίων κλπ. του μελετητή δεν κατέστησε ώριμη τη Μελέτη του έργου. Τέλος, η εναγόμενη Περιφέρεια διατείνεται ότι πραγματοποιούσε αστυνόμευση των ρεμάτων ευθύνης της με Επιτροπή που είχε συσταθεί για αυτόν τον λόγο και προέβαινε σε καθαρισμούς αυτών δια εργολαβιών, όπως διαπιστώθηκε από το Μικτό Κλιμάκιο Ελέγχου και αναφέρεται στην από 29.06.2018 οριστική έκθεση ελέγχου.
10. Επειδή, περαιτέρω, ο εναγόμενος Δήμος …………….. με την από 03.05.2022 έκθεση απόψεων του και το νομίμως κατατεθέν στις 12.10.2022 υπόμνημά του ισχυρίζεται ότι δεν έχει καμία ευθύνη για την πρόκληση της όποιας ζημίας των εναγόντων ως αναρμόδιος φορέας για την αστυνόμευση και συντήρηση των ζημιογόνων ρεμάτων, αλλά και ελλείψει οποιασδήποτε υπαίτιας πράξης ή παράλειψης που να συνδέεται αιτιωδώς με το βλαπτικό γεγονός. Συγκεκριμένα, υποστηρίζει ότι η έκταση που χρησιμοποιούσε ο Δήμος ………………. ως αμαξοστάσιο στις όχθες της κοίτης του ρέματος και την οποία ουδέποτε διαμόρφωσε, επέκτεινε ή τροποποίησε, δεν ήταν αυτή που παρακώλυσε και εξέτρεψε τη ροή του πλημμυρικού ύδατος και στη συνέχεια εισήλθε και έπληξε την κατοικία των εναγουσών. Και τούτο διότι, εκτός του μικρού τεχνικού έργου που δεν συγκρίνεται με το πλάτος του πλημμυρικού κύματος, το οποίο σύμφωνα με το Πανεπιστήμιο Αθηνών υπερέβαινε τα 100 μ., απέχει περισσότερο από 5.000 μ. από την οδό …. και μεταξύ τους μεσολαβεί ο επιμήκης λόφος της Ράχης, με υψομετρική διαφορά 22 μ.. Περαιτέρω, διατείνεται ό,τι ούτε και το τμήμα της κατασκευής του κτιρίου των αποδυτηρίων συνέβαλε στο ένδικο γεγονός. Και τούτο διότι, εκτός του ότι το μέγεθος του φαινόμενο ήταν υπερβολικό, η υψομετρική διαφορά μεταξύ των αποδυτηρίων και της οδού …………….. είναι 20 μ. και απέχει από αυτήν 970 μ..
11. Επειδή, με την 5276/2023 προδικαστική απόφασή του, το Δικαστήριο απέρριψε την κρινόμενη αγωγή, κατά το μέρος που αυτή στρεφόταν κατά του Ελληνικού Δημοσίου, ως απαράδεκτη, κατ’ άρθρο 72 του Κ.Δ.Δ., λόγω έλλειψης παθητικής νομιμοποίησης αυτού, δεδομένου ότι δεν αποδίδονταν συγκεκριμένες παράνομες πράξεις ή παραλείψεις στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων των οργάνων του. Περαιτέρω, κρίθηκε ότι απαραδέκτως οι ενάγουσες προέβαλαν την έλλειψη έργων ορεινής υδρονομίας το πρώτον με το κατατεθέν στις 16.11.2022 υπόμνημά τους καθόσον, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 75 παρ. 3 και 138 παρ. 1 του Κ.Δ.Δ., με το υπόμνημα μπορεί να γίνει μόνο ανάπτυξη των ισχυρισμών που έχουν προβληθεί παραδεκτώς με την αγωγή και δεν είναι επιτρεπτή η μεταβολή της ιστορικής και νομικής βάσης της αγωγής. Ακολούθως, εκτιμώντας ελεύθερα, κατ’ άρθρο 148 του Κ.Δ.Δ., το σύνολο των αποδεικτικών στοιχείων της δικογραφίας, το Δικαστήριο έκρινε ότι στοιχειοθετείται ευθύνη της εναγομένης Περιφέρειας …………, κατά το άρθρο 106 του Εισ.Ν.Α.Κ., ως προς τη μη εκτέλεση έργων αντιπλημμυρικής προστασίας προς αποφυγή του πλημμυρικού συμβάντος που έπληξε την ιδιοκτησία των εναγουσών στις 15.11.2017. Αντίθετα, ως προς την έτερη αποδιδόμενη από τις ενάγουσες στην Περιφέρεια ………… παρανομία της μη συντήρησης αστυνόμευσης των ρεμάτων στη ……………, το Δικαστήριο, από το σύνολο των αποδεικτικών μέσων, έκρινε ότι δεν στοιχειοθετείται σχετική ευθύνη της εναγομένης Περιφέρειας ……….., κατ’ άρθρα 105 και 106 του Εισ.Ν.Α.Κ.. Προσέτι, με την ίδια ως άνω προδικαστική απόφαση κρίθηκε ότι στοιχειοθετείται ευθύνη του εναγομένου Δήμου ………………., κατ’ άρθρα 105 και 106 του Εισ.Ν.Α.Κ., λόγω της, παράνομης και κατά παράβαση των διδαγμάτων της κοινής πείρας και αρχής της καλής πίστης, χρήσης ως αμαξοστάσιο γηπέδου σε έκταση, από την οποία διέρχεται το ρέμα «…………», διενέργειας στην έκταση αυτή διαχρονικών επιχώσεων, κατασκευής χωρίς άδεια οικοδομής γηπέδου στην περιοχή και, τέλος, μη τακτοποίησης των αυθαίρετων αυτών κατασκευών του. Ακολούθως, λαμβάνοντας υπόψη αφενός ότι από τη δικογραφία απουσίαζε οποιοδήποτε αποδεικτικό επίδοσης της αγωγής στα εναγόμενα, με επιμέλεια των εναγόντων, αφετέρου ότι η κρινόμενη αγωγή επιδόθηκε, πάντως, στα εναγόμενα με επιμέλεια της Γραμματείας του Δικαστηρίου και ειδικότερα, στις 20.10.2021 στην εναγόμενη Περιφέρεια ………… και στις 23.09.2021 στον εναγόμενο Δήμο ……………, το Δικαστήριο έκρινε ότι, μεταξύ των ζητημάτων που ανακύπτουν στην υπό κρίση υπόθεση, περιλαμβάνονται και εκείνα που εισήχθησαν ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας με το προδικαστικό ερώτημα, που υποβλήθηκε με την 207/2022 απόφαση του Διοικητικού Πρωτοδικείου Χανίων, με αποτέλεσμα να επηρεάζεται η έκβαση της ένδικης υπόθεσης, και, ως εκ τούτου, ανέστειλε την πρόοδο της παρούσας δίκης, έως τη δημοσίευση απόφασης του Συμβουλίου της Επικρατείας επί του ανωτέρω προδικαστικού ερωτήματος.
12. Επειδή, με την 1531/2023 απόφασή του, το Συμβούλιο της Επικρατείας, απαντώντας στο κατά τα ανωτέρω υποβληθέν σε αυτό ερώτημα, έκρινε ότι, από τη συστηματική ερμηνεία των διατάξεων του άρθρου 143 περ. α΄ του ν. 4270/2014 και του άρθρου 75 παρ. 2 του ΚΔΔ, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 19 του ν. 3900/2010, καθώς και των άρθρων 33, 41, 126 παρ. 1 και 128 παρ. 1 και 2 του Κ.Δ.Δ., όπως ισχύουν, συνάγεται ότι σε περίπτωση άσκησης αγωγής κατά του Ελληνικού Δημοσίου για την ικανοποίηση χρηματικής αξίωσης από έννομη σχέση δημοσίου δικαίου, για τη διακοπή της παραγραφής της ένδικης αξίωσης απαιτείται η επίδοση της αγωγής στο εναγόμενο Δημόσιο με επιμέλεια του ενάγοντος. Σε περίπτωση, όμως, κατά την οποία ο ενάγων παραλείψει να επιδώσει την αγωγή, η διακοπή της παραγραφής της αξίωσής του δύναται να επέλθει από την επίδοση αντιγράφου της αγωγής στο εναγόμενο με τη φροντίδα της γραμματείας του δικαστηρίου, κατά το άρθρο 128 παρ. 1 του Κ.Δ.Δ., αν αυτή διενεργηθεί πριν από τη συμπλήρωση του χρόνου της παραγραφής.
13. Επειδή, ο εναγόμενος Δήμος ………………., με το νομίμως κατατεθέν στις 22.02.2024 υπόμνημά του, ισχυρίζεται ότι η διατυπωθείσα στην 5276/2023 προδικαστική απόφασή του Δικαστηρίου τούτου κρίση περί συνευθύνης του εν λόγω Δήμου δεν είναι επαρκώς αιτιολογημένη, ιδίως ως προς τα πραγματικά περιστατικά που συνδέουν αιτιωδώς τις προαναφερθείσες παρανομίες του Δήμου με την επέλευση της ζημίας των εναγουσών, και για το λόγο αυτό ζητεί από το Δικαστήριο να ανακαλέσει την κρίση του αυτή. Εν προκειμένω, η κρίση της 5276/2023 προδικαστικής απόφασης του Δικαστηρίου τούτου, περί στοιχειοθέτησης αποζημιωτικής ευθύνης του εναγομένου Δήμου ………………, κατ’ άρθρα 105 και 106 του Εισ.Ν.Α.Κ., προς αποκατάσταση της περιουσιακής ζημίας και χρηματικής ικανοποίησης των εναγουσών, έχει χαρακτήρα οριστικής διάταξης, καθώς με αυτή υπήχθησαν πραγματικά περιστατικά υπό τον εφαρμοστέο κανόνα δικαίου, έστω και αν στο διατακτικό της απόφασης δεν περιελήφθηκε διάταξη σχετική με την κρίση αυτή (βλ. ΣτΕ 1626/2018, 268/2018, 3017/2015, 538/2007 7μ., 3983/2001 7μ.). Για το λόγο αυτό η κρίση αυτή δεν δύναται, κατ’ άρθρο 187 του Κ.Δ.Δ., να ανακληθεί, απορριπτομένου του σχετικού αιτήματος του εναγομένου Δήμου.
14. Επειδή, όσον αφορά τον ισχυρισμό των εναγουσών περί καταστροφής ενός αυτοκινήτου μάρκας ………., ιδιοκτησίας του γιου της δεύτερης ενάγουσας, που κάλυπτε συνολικά τις ανάγκες της οικογένειας και την οικεία προβαλλόμενη αξίωση για την αξία αυτού, το Δικαστήριο κρίνει ότι, υπό το προεκτεθέν περιεχόμενο, είναι απορριπτέοι, προεχόντως, ως απαραδέκτως προβαλλόμενοι, καθόσον οι ενάγουσες στερούνται σχετικής ενεργητικής νομιμοποίησης, δοθέντος του ότι, κατά τους ισχυρισμούς τους, κύριος του ως άνω αυτοκινήτου είναι τρίτος. Περαιτέρω, όσον αφορά τις αξιώσεις των εναγουσών για την αποκατάσταση της περιουσιακής ζημίας που υπέστησαν, λόγω της ολοσχερούς καταστροφής της οικοσκευής τους, προσωπικών αντικειμένων και ειδών ένδυσης και υπόδησης, το Δικαστήριο επισημαίνει ότι αυτές αφορούν σε θετική ζημία τους, για την ύπαρξη της οποίας απαιτείται πλήρης απόδειξη και δεν αρκεί η πιθανολόγηση (πρβλ. ΣτΕ 707/2016 σκ. 3, ΔΕφΑθ 245/2021 σκ. 2), επί καταστροφής πράγματος δε, που δεν είναι καινούργιο, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην 4η σκέψη της παρούσας, η χρηματική αποζημίωση πρέπει να υπολογίζεται με βάση την εμπορική αξία του πράγματος σε τέτοια κατάσταση και όχι ανάλογα με την απαιτούμενη δαπάνη για την απόκτηση καινούργιου πράγματος. Τούτων δοθέντων, ο ισχυρισμός των εναγουσών ότι η αξία αυτών ανέρχεται στα ποσά που προσδιορίζονται σε έναν κατάλογο κινητών πραγμάτων ενσωματωμένο στο δικόγραφο της αγωγής, όπως αναλυτικά καταγράφονται στην σκέψη 8 της παρούσας απόφασης, είναι απορριπτέος ως αναπόδεικτος. Και τούτο, διότι αφενός σχετικώς προσκομίζουν τα αναφερθέντα στην ίδια σκέψη της παρούσας απόφασης παραστατικά για την αγορά ενός πλυντηρίου 7 Kg (χωρίς να προκύπτει το είδος του, δοθέντος και του ότι στο δικόγραφο της κρινόμενης αγωγής αναφέρονται σε καταστροφή πλυντηρίου πιάτων μόνο) και ενός σετ σκευών μαγειρικής, προ της επίμαχης πλημμύρας, αλλά και αγοράς, μετά την επίμαχη πλημμύρα, νέων ηλεκτρικών συσκευών επωνύμων εταιρειών κατασκευής ηλεκτρικού εξοπλισμού (και χωρίς, μάλιστα, από τα τελευταία αυτά παραστατικά, να προκύπτει το ακριβές είδος των ηλεκτρικών αυτών συσκευών). Εξάλλου, στις προσκομιζόμενες φωτογραφίες, ανεξαρτήτως του ότι δεν φέρουν βέβαιη χρονολογία, απεικονίζονται μεν οι χώροι μίας πλημμυρισμένης οικίας, δεν προκύπτει όμως με βεβαιότητα από αυτές ότι πρόκειται για την ένδικη. Πλην όμως, από την προσκομισθείσα υπ’ αριθμ. …………/19.11.2017 έκθεση αυτοψίας, στην οποία καταγράφηκε ότι η οικία των εναγουσών υπέστη πλήρη καταστροφή της οικοσκευής της, καθώς και ότι το ύψος των υδάτων και της λάσπης ανήλθε εσωτερικά στο 1,0 μ., το Δικαστήριο άγεται, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας, στην κρίση ότι πέραν της καταγραφείσας ολοσχερούς καταστροφής της οικοσκευής των εναγουσών, επήλθε και καταστροφή του συνόλου των προσωπικών αντικειμένων, ειδών ένδυσης και υπόδησης των εναγουσών, την αξία των οποίων το Δικαστήριο προσδιορίζει, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας (βλ. ΣτΕ 3333/2012, ΔΕφΑθ 2065/2014), στα εξής ποσά: α) για την πρώτη ενάγουσα, η οποία τυγχάνει κυρία του πληγέντος ακινήτου κατά ποσοστό 2/8 εξ αδιαιρέτου (βλ. τον προσκομισθέντα τίτλο), στο ποσό των 4.000 ευρώ για την οικοσκευή και των 2.500 ευρώ για προσωπικά είδη, είδη ένδυσης και υπόδησης, ήτοι στο συνολικό ποσό των 6.500 ευρώ και β) για τη δεύτερη ενάγουσα, η οποία τυγχάνει κυρία του πληγέντος ακινήτου κατά ποσοστό 3/8 εξ αδιαιρέτου, στο ποσό των 6.000 ευρώ για την οικοσκευή και των 2.500 ευρώ για προσωπικά είδη, είδη ένδυσης και υπόδησης, ήτοι στο συνολικό ποσό των 8.500 ευρώ.
15. Επειδή, ακολούθως, το Δικαστήριο λαμβάνοντας υπόψη: α) τη φύση και την έκταση της παράνομης συμπεριφοράς των οργάνων των εναγομένων, β) την ψυχική ταραχή και τον κλονισμό που υπέστησαν, κατά τα δεδομένα της κοινής πείρας, οι ενάγουσες από την καταστροφή της οικοσκευής τους και λοιπών αντικειμένων του ακινήτου τους, γ) την έκταση και τη βαρύτητα των ζημιών και δ) το γεγονός ότι η χρηματική ικανοποίηση για ηθική βλάβη αποσκοπεί στην ηθική παρηγοριά και την ψυχική ανακούφιση των ζημιωθέντων και δεν πρέπει να οδηγεί σε υπέρμετρο πλουτισμό αυτών, κρίνει ότι οι ενάγουσες δικαιούνται χρηματικής ικανοποίησης, λόγω ηθικής βλάβης, η οποία ανέρχεται για έκαστη εξ αυτών στο ποσό των 10.000 ευρώ, κατ’ αποδοχή εν μέρει των σχετικών αγωγικών κονδυλίων, απορριπτομένων όλων των αντιθέτως προβαλλομένων ως αβασίμων.
16. Επειδή, κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η αγωγή πρέπει να γίνει εν μέρει δεκτή και να αναγνωριστεί η υποχρέωση των εναγομένων να καταβάλουν αλληλεγγύως και εις ολόκληρον: α) στην πρώτη ενάγουσα, το ποσό των 16.500 ευρώ και β) στη δεύτερη ενάγουσα, το ποσό των 18.500 ευρώ, νομιμοτόκως από την επίδοση της αγωγής σε καθέναν από αυτούς, με την φροντίδα της Γραμματείας του Δικαστηρίου – η οποία αναπληρώνει, εν προκειμένω, την έλλειψη επίδοσης της αγωγής από τις ενάγουσες (πρβλ. ΣτΕ Ολ. 1531/2023 σκ. 17) – ήτοι στις 20.10.2021 στην εναγόμενη Περιφέρεια ………… και στις 23.09.2021 στον εναγόμενο Δήμο …………….. (βλ. το από 20.10.2021 αποδεικτικό του Υπαρχιφύλακα ………….. για την επίδοση της αγωγής στην Περιφέρεια ……….. και το από 23.09.2021 αποδεικτικό του Αρχιφύλακα …………. για την επίδοση της αγωγής στον Δήμο ……………….) – έως την πλήρη εξόφληση, με επιτόκιο υπολογιζόμενο σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 45 παρ. 1 του ν. 4607/2019 (Α΄ 65). Και τούτο, διότι τόκοι λόγω επιδικίας οφείλονται και επί αναγνωριστικής αγωγής, ως τέτοια δε νοείται και εκείνη, όπως εν προκειμένω, της οποίας το αρχικά καταψηφιστικό αίτημα περιορίσθηκε σε αναγνωριστικό (βλ. ΑΕΔ 7/2011, ΣτΕ 183/2019, 1029-1031/2018, 1793/2017). Τέλος, πρέπει να συμψηφισθούν τα δικαστικά έξοδα μεταξύ των διαδίκων, λόγω της εν μέρει νίκης και ήττας αυτών (άρθρο 275 παρ. 1 εδ. γ’ του Κ.Δ.Δ.).
ΔΙΑ ΤΑΥΤΑ
Δέχεται εν μέρει την αγωγή.
Αναγνωρίζει την υποχρέωση των εναγομένων να καταβάλουν αλληλεγγύως και εις ολόκληρον στην πρώτη ενάγουσα (Κ…………..) το ποσό των 16.500 ευρώ και στη δεύτερη ενάγουσα (Α……………) το ποσό των 18.500 ευρώ, νομιμοτόκως, από την επίδοση της αγωγής σε καθέναν από τους εναγομένους έως την πλήρη εξόφληση, με επιτόκιο υπολογιζόμενο σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 45 παρ. 1 του ν. 4607/2019 (Α΄ 65).
Συμψηφίζει τα δικαστικά έξοδα μεταξύ των διαδίκων.
Η διάσκεψη του Δικαστηρίου έγινε στην Αθήνα στις 14.06.2024 και η απόφαση δημοσιεύτηκε στην ίδιο τόπο, στο ακροατήριο του Δικαστηρίου, κατά την έκτακτη δημόσια συνεδρίαση της 30ης.07.2024.
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ
ΧΡΗΣΤΟΣ ΜΟΥΣΟΥΡΟΣ
Η ΕΙΣΗΓΗΤΡΙΑ
ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΠΟΥΛΟΥ
Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
ΚΑΝΕΛΛΑ ΧΑΤΖΗΒΛΑΣΤΟΥ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου