''ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΠΡΕΣΠΩΝ'' - ΕΥΘΥΝΗ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΚΑΤ'ΑΡΘΡΟ 105 ΕισΝΑΚ - ΠΡΟΣΒΟΛΗ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑΣ - ΕΘΝΙΚΗ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ - ΑΓΩΓΗ. Αγωγή αποζημίωσης κατ' άρθρο 105 του ΕισΝΑΚ, για ηθική βλάβη, εξαιτίας της προσβολής της εθνικής και ιστορικής συνείδησης ως στοιχείων της προσωπικότητάς των εναγόντων, από την, ισχυριζόμενη, παράνομη σύναψη της ''Συμφωνίας των Πρεσπών''. Σχετική Νομολογία ΣτΕ - Υπ'αρ. 2615-6/2018 αποφάσεις της Ολομέλειας, καθώς και οι υπ' αρ. 1046/2019 και 2397/2019 αποφάσεις αυτού. Το Δικαστήριο κρίνει ότι οι ενάγοντες, έχουν, καταρχάς, δικαίωμα στην άσκηση της κρινόμενης αγωγής κατά του Δημοσίου. Κρίση ότι εφόσον, η «Συμφωνία» δεν επιφέρει καμία μεταβολή στη χρήση από τους Έλληνες, των εννοιών του αρχαίου Ελληνικού πολιτισμού και της κληρονομιάς της περιοχής της Μακεδονίας στο ελληνικό έδαφος, πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος ο ισχυρισμός των εναγόντων περί προσβολής της εθνικής συνείδησης και ταυτότητάς τους. Περαιτέρω, η σύναψη της εν λόγω Συμφωνίας έλαβε χώρα μετά από στάθμιση των πιθανών επιπτώσεων στις ομαλές σχέσεις της Χώρας με το έτερο Κράτος, ερείδεται στις κρατούσες στο διεθνές δίκαιο αρχές της κυριαρχίας των κρατών και εξυπηρετεί ένα θεμιτό σκοπό δημοσίου συμφέροντος. Το Δικαστήριο κρίνει ότι δεν συντρέχει παρανομία των οργάνων του εναγόμενου Ελληνικού Δημοσίου από τη σύναψη και κύρωση της εν λόγω Συνθήκης. Απορρίπτει την αγωγή.
ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ
Τμήμα 33ο ΤΡΙΜΕΛΕΣ
ΑΡΙΘΜΟΣ Α582/2022
Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του, στις 19 Μαΐου 2021, με δικαστές τους: Νεκτάριο Στεργίου, Πρόεδρο Πρωτοδικών Δ.Δ., Αναστασία Ρωμανού και Ιωάννα Τσάμπρα (εισηγήτρια), Πρωτοδίκες Δ.Δ., και γραμματέα την Σταυρούλα Πόγκα, δικαστική υπάλληλο,
για να δικάσει την αγωγή, με χρονολογία κατάθεσης 28.12.2018,
των: 1) …………… και 14) ……………………, οι οποίοι παραστάθηκαν με τον πληρεξούσιο δικηγόρο, ΧΠ
κατά του Ελληνικού Δημοσίου, νομίμως εκπροσωπούμενου από τον Υπουργό Οικονομικών, ο οποίος παραστάθηκε με δήλωση, κατ’ άρθρο 133 παρ. 2 του Κ.Δ.Δ., της Δικαστικής Πληρεξουσίας του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους (Ν.Σ.Κ.), ΕΖ.
Κατά τη συζήτηση στο ακροατήριο, ο πληρεξούσιος δικηγόρος των εναγόντων, ανέπτυξε τους ισχυρισμούς τους και ζήτησε όσα αναφέρονται στα πρακτικά.
Μετά τη δημόσια συνεδρίαση το Δικαστήριο συνήλθε σε διάσκεψη
Αφού μελέτησε τα σχετικά έγγραφα
Σκέφθηκε κατά το νόμο
1. Επειδή, με την κρινόμενη αγωγή, οι ενάγοντες ζητούν να αναγνωριστεί η υποχρέωση του εναγόμενου Ελληνικού Δημοσίου, να καταβάλει σε καθέναν από αυτούς το ποσό των 250.000 ευρώ, νομιμοτόκως, από την επίδοση της αγωγής, ως αποζημίωση, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 105 του Εισαγωγικού Νόμου του Αστικού Κώδικα (Εισ.Ν.Α.Κ., π.δ. 456/1984, ΦΕΚ Α΄ 164) και 932 του Αστικού Κώδικα, για την ηθική βλάβη που, κατά τους ισχυρισμούς τους, υπέστησαν, εξαιτίας της προσβολής της εθνικής και ιστορικής τους συνείδησης ως στοιχείων της προσωπικότητάς τους, από την, ισχυριζόμενη, παράνομη σύναψη της από 17.6.2018 Τελικής Συμφωνίας «για την επίλυση των διαφορών οι οποίες περιγράφονται στις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών 817 (1993) και 845 (1993), τη λήξη της Ενδιάμεσης Συμφωνίας του 1995 και την εδραίωση στρατηγικής εταιρικής σχέσης μεταξύ των μερών» (Συμφωνία των Πρεσπών) από τους Υπουργούς Εξωτερικών της Ελληνικής Δημοκρατίας και της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας (πΓΔΜ).
2. Επειδή, η κρινόμενη αγωγή, κατά το μέρος που ασκείται από τον 8ο (……), 11ο (……), 12ο (……), 13ο (……) και 14ο (……) από τους ενάγοντες, πρέπει να απορριφθεί ως απαράδεκτη. Τούτο διότι, εν προκειμένω, το δικόγραφο της κρινόμενης αγωγής υπογράφεται μόνον από τον δικηγόρο Χρήστο Παπασωτηρίου, που φέρεται ως πληρεξούσιος των πιο πάνω εναγόντων, όμως, κατά τη συζήτηση της αγωγής στο ακροατήριο στην παρούσα δικάσιμο, οι ενάγοντες αυτοί δεν παραστάθηκαν με πληρεξούσιο δικηγόρο, ούτε εμφανίστηκαν προκειμένου να νομιμοποιήσουν με προφορική δήλωσή τους καταχωριζόμενη στα πρακτικά, τον υπογράφοντα την αγωγή δικηγόρο (σχετ. τα πρακτικά δημόσιας συνεδρίασης), ενώ, μεταξύ των στοιχείων της δικογραφίας δεν υφίσταται σχετικό έγγραφο παροχής δικαστικής πληρεξουσιότητας (συμβολαιογραφικό ή ιδιωτικό) των εν λόγω εναγόντων προς τον υπογράφοντα το δικόγραφο της αγωγής (ή άλλο) δικηγόρο.
3. Επειδή, όσον αφορά τους λοιπούς ενάγοντες, στο δικόγραφο της κρινόμενης αγωγής αναφέρεται ότι οι αυτοί έχουν την ελληνική ιθαγένεια και μακεδονική καταγωγή, όπως, δε, προκύπτει από τα προσκομιζόμενα ιδιωτικά και συμβολαιογραφικά έγγραφα παροχής πληρεξουσιότητας προς τον δικηγόρο που παραστάθηκε, είναι κάτοχοι δελτίων αστυνομικής ταυτότητας, εκδοθέντων από αστυνομικά τμήματα των Νομών Κοζάνης, Σερρών, Δράμας και Πέλλας, καθώς και κάτοικοι των ως άνω Νομών της περιφέρειας της Μακεδονίας. Ενόψει αυτών και δεδομένου ότι αντικείμενο της κρινόμενης αγωγής είναι η παραβίαση θεμελιωδών δικαιωμάτων από τη σύναψη από όργανο του εναγόμενου Ελληνικού Δημοσίου της επίμαχης Συμφωνίας, με την οποία επιλύθηκαν οι επί έτη εκκρεμείς διαφορές με την πΓΔΜ (και ήδη Βόρεια Μακεδονία) σχετικά με τα ζητήματα, μεταξύ άλλων, της επίσημης ονομασίας της χώρας, της ιθαγένειας των πολιτών της και της επίσημης γλώσσας της, οι ανωτέρω, με έννομο συμφέρον, ασκούν την κρινόμενη αγωγή, καθώς το ενδιαφέρον τους για την πραγμάτωση των ελευθεριών και των δικαιωμάτων, που θίγονται, κατά τους ισχυρισμούς τους, από την αντίθεση της προαναφερόμενης Συμφωνίας προς το Σύνταγμα και τους νόμους, είναι αυξημένο, λόγω της ιδιαίτερης ιδιότητάς τους ως Ελλήνων πολιτών που κατάγονται ή κατοικούν στους ανωτέρω Νομούς της περιφέρειας της Μακεδονίας και του συγκεκριμένου ιδιαίτερου δεσμού τους προς την επικαλούμενη από τους ίδιους παρανομία και τα εξ αυτής επερχόμενα στον κόσμο του δικαίου αποτελέσματα (ΣτΕ 2299/2016, 69/2016). Επομένως, η κρινόμενη αγωγή παραδεκτώς ασκείται από τους ανωτέρω (πρβλ. ΣτΕ 1888/2020, 1970/2012, 3920/2010) και πρέπει να εξετασθεί περαιτέρω κατ’ ουσίαν, απορριπτομένου του αντίθετου ισχυρισμού του εναγομένου, ως αβασίμου.
4. Επειδή, στο άρθρο 2 παρ. 1 του Συντάγματος, ορίζεται ότι: «O σεβασμός και η προστασία της αξίας του ανθρώπου αποτελούν την πρωταρχική υποχρέωση της Πολιτείας», στο άρθρο 5 παρ. 1 ότι: «Καθένας έχει δικαίωμα να αναπτύσσει ελεύθερα την προσωπικότητά του και να συμμετέχει στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή της Χώρας, εφόσον δεν προσβάλλει τα δικαιώματα των άλλων και δεν παραβιάζει το Σύνταγμα ή τα χρηστά ήθη» και στο άρθρο 25 ότι: «1. … 2. H αναγνώριση και η προστασία των θεμελιωδών και απαράγραπτων δικαιωμάτων του ανθρώπου από την Πολιτεία αποβλέπει στην πραγμάτωση της κοινωνικής προόδου μέσα σε ελευθερία και δικαιοσύνη. 3. …».
5. Επειδή, κατά την έννοια της διάταξης του άρθρου 105 του Εισ.Ν.Α.Κ. (π.δ. 456/1984, ΦΕΚ Α΄ 164), ευθύνη του Δημοσίου προς αποζημίωση γεννάται όχι μόνον από την έκδοση μη νόμιμης εκτελεστής διοικητικής πράξης ή από τη μη νόμιμη παράλειψη έκδοσης τέτοιας πράξης, αλλά και από μη νόμιμες υλικές ενέργειες των οργάνων του Δημοσίου ή από παραλείψεις οφειλόμενων νόμιμων υλικών ενεργειών αυτών, εφόσον οι υλικές αυτές ενέργειες ή παραλείψεις συνάπτονται με την οργάνωση και λειτουργία των δημόσιων υπηρεσιών και δεν συνάπτονται με την ιδιωτική διαχείριση του Δημοσίου ούτε οφείλονται σε προσωπικό πταίσμα οργάνου που ενήργησε εκτός του κύκλου των υπηρεσιακών του καθηκόντων (ΑΕΔ 5/1995, ΣτΕ 2430/2018, 596/2017, 4097/2015). Εξάλλου, θεμελιώνεται ευθύνη του Δημοσίου, τηρουμένων και των λοιπών προϋποθέσεων του νόμου, όχι μόνον όταν με πράξη ή παράλειψη οργάνου του παραβιάζεται συγκεκριμένη διάταξη νόμου, αλλά και όταν παραλείπονται τα ιδιαίτερα καθήκοντα και υποχρεώσεις που προσιδιάζουν στη συγκεκριμένη υπηρεσία και προσδιορίζονται από την κείμενη εν γένει νομοθεσία, τα διδάγματα της κοινής πείρας και τις αρχές της καλής πίστης. Απαραίτητη, πάντως, προϋπόθεση για την επιδίκαση αποζημίωσης, η οποία μπορεί να συνίσταται και στην κατ’ άρθρο 932 του Α.Κ. χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης (ΣτΕ 7/2017, 3032/2014, 1072/2011), είναι, μεταξύ άλλων, η ύπαρξη αιτιώδους συνδέσμου μεταξύ της παράνομης πράξης ή παράλειψης ή υλικής ενέργειας ή παράλειψης υλικής ενέργειας του δημόσιου οργάνου και της ζημίας που επήλθε. Αιτιώδης, δε, σύνδεσμος υφίσταται όταν, σύμφωνα με τα διδάγματα της κοινής πείρας, η φερόμενη ως ζημιογόνος πράξη ή παράλειψη ή υλική ενέργεια, κατά τη συνήθη πορεία των πραγμάτων και ενόψει των ειδικών συνθηκών της συγκεκριμένης περίπτωσης, είναι εξ αντικειμένου ικανή και πρόσφορη να επιφέρει τη ζημία και την επέφερε στη συγκεκριμένη περίπτωση (ΣτΕ 456/2021, 1909/2020, 252/2020, 842/2019, 1957/2018). Επίσης, προκειμένου να στοιχειοθετηθεί ευθύνη προς αποζημίωση, κατ’ άρθρο 105 του Εισ.Ν.Α.Κ., πρέπει να συντρέχουν σωρευτικά οι προβλεπόμενες από τις εν λόγω διατάξεις προϋποθέσεις (ΣτΕ 1183/2013, 322/2009). Τέλος, αν στοιχειοθετείται ευθύνη του Δημοσίου προς αποζημίωση, το δικαστήριο μπορεί να επιδικάσει εύλογη, κατά την κρίση του, χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης, κατ’ άρθρο 932 του ΑΚ (ΣτΕ 1950/2020, 2473/2019, 1581/2018, 596/2017).
