ΜονΠρωτΘεσ 294/23 : ΟΕ - ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΣ ΕΤΑΙΡΩΝ - ΑΙΤΗΣΗ - ΕΝΣΤΑΣΗ ΚΑΤΑΧΡΗΣΤΙΚΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ. ΛΥΣΗ ΕΤΑΙΡΙΑΣ - ΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΕΚΚΑΘΑΡΙΣΤΗ. Αίτηση ομόρρυθμης εταίρου με αίτημα να αποκλειστούν οι καθ' ων εταίροι από την ΟΕ, λόγω αθέτησης των εταιρικών τους υποχρεώσεων και την κακή διαχείριση των εταιρικών υποθέσεων, άλλως επικουρικά να διαταχθεί η λύση αυτής και να οριστεί ως εκκαθαριστής το προτεινόμενο από την αιτούσα πρόσωπο. Καθίσταται σαφές ότι η έλλειψη αλληλοσεβασμού και εκτίμησης ικανοτήτων και προθέσεων κυριαρχεί στις σχέσεις των αντιδίκων, με συνέπεια η κάθε πλευρά να αντιμετωπίζει με καχυποψία τη διαχείριση που ασκείται από την άλλη - Η παντελής αδυναμία συνεργασίας και οι αντεγκλήσεις μεταξύ των διάδικων πλευρών συνιστούν σπουδαίο λόγο λύσης της εταιρίας. Ο αποδειχθείς, άλλωστε, σπουδαίος λόγος αφορά τα πρόσωπα και των δύο διάδικων πλευρών,απορριπτομένης ως αβάσιμης της ένστασης περί καταχρηστικής άσκησης δικαιώματος που προέβαλαν οι καθ' ων. Πρέπει λοιπόν, να διαταχθεί η λύση της ΟΕ και μη δεσμευομένου του Δικαστηρίου ως προς το προτεινόμενο πρόσωπο του εκκαθαριστή, αυτός θα επιλεγεί από τον κατάλογο πραγματογνωμόνων. Απορρίπτει την υπό στοιχείο β' αίτηση. Δέχεται την υπό στοιχείο α' αίτηση ως προς το επικουρικό της αίτημα.
ΜΟΝΟΜΕΛΕΣ ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΚΟΥΣΙΑΣ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑΣ
ΑΡΙΘΜΟΣ 294/2023
ΣΥΓΚΡΟΤΗΘΗΚΕ από τη Δικαστή Μαρία Κωνσταντινίδου, Πρωτόδικη, η οποία ορίστηκε από την Πρόεδρο του Τριμελούς Συμβουλίου Διεύθυνσης του Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης, και από τη Γραμματέα Κυριακή Κυκερίδου.
ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΕ δημόσια στο ακροατήριό του στις 17 Φεβρουαρίου 2022, για να δικάσει επί της αίτησης με αριθμό έκθεσης κατάθεσης ....../2021 (α' αίτηση) και αντικείμενο τον αποκλεισμό εταίρων, άλλως τη λύση ομόρρυθμης εταιρίας, και επί της αίτησης με αριθμό έκθεσης κατάθεσης ....../2021 (β' αίτηση) και αντικείμενο τον αποκλεισμό εταίρου, μεταξύ:
α) ΤΗΣ ΑΙΤΟΥΣΑΣ στην α' αίτηση: Ε. Κ. του Σ., κατοίκου .... Θεσσαλονίκης, με ΑΦΜ ......, που παραστάθηκε μετά του πληρεξουσίου της δικηγόρου ΕΑ (AM ΔΣΘ ...), ο οποίος κατέθεσε προτάσεις. Συμπαραστάθηκαν και οι ασκούμενες δικηγόροι ΜΑ και ΑΑ.
ΤΩΝ ΚΑΘ' ΩΝ η α' αίτηση: 1. Σ. Κ. του Δ., κατοίκου Θεσσαλονίκης, με ΑΦΜ ......, που παραστάθηκε μετά των πληρεξουσίων του δικηγόρων Α Π (AM ΔΣΘ ....) και Χ. Ζ. (AM ΔΣΑ ...), οι οποίοι κατέθεσαν κοινές προτάσεις, 2. Κ. Κ. του Ν., συζ. Σ. Κ., κατοίκου Θεσσαλονίκης, με ΑΦΜ ...... και 3. Ζ. Κ. του Σ., κατοίκου ... Θεσσαλονίκης, με ΑΦΜ ......, που παραστάθηκαν μετά της πληρεξούσιας τους δικηγόρου ΕΜ (AM ΔΣΘ ...), η οποία κατέθεσε προτάσεις.
β) ΤΩΝ ΑΙΤΟΥΝΤΩΝ της β' αίτησης: 1.Σ. Κ. του Δ., κατοίκου Θεσσαλονίκης, με ΑΦΜ ......, που παραστάθηκε μετά των πληρεξουσίων του δικηγόρων ΑΠ (AM ΔΣΘ ...) και Χ. Ζ. (AM ΔΣΑ ...), 2.Κ. Κ. του Ν., συζ. Σ. Κ., κατοίκου Θεσσαλονίκης, με ΑΦΜ ...... και 3.Ζ. Κ. του Σ., κατοίκου ... Θεσσαλονίκης, με ΑΦΜ ......, που παραστάθηκαν μετά της πληρεξούσιας τους δικηγόρου Ε Μ (AM ΔΣΘ ....), άπαντες δε οι ως άνω πληρεξούσιοι δικηγόροι κατέθεσαν κοινές προτάσεις.
ΤΗΣ ΚΑΘ' ΗΣ η β' αίτηση: Ε. Κ. του Σ., κατοίκου .... Θεσσαλονίκης, με ΑΦΜ ......, που παραστάθηκε μετά του πληρεξουσίου της δικηγόρου ΕΑ (AM ΔΣΘ ...), ο οποίος κατέθεσε προτάσεις. Συμπαραστάθηκαν και οι ασκούμενες δικηγόροι Μ Α και ΑΑ.
Κατά τη συζήτηση των αιτήσεων, η οποία προσδιορίστηκε αρχικά για τη δικάσιμο της 21ης-10-2021, κατά την οποία αναβλήθηκε για τη δικάσιμο που αναφέρεται στην αρχή της παρούσας, οι πληρεξούσιοι δικηγόροι των διαδίκων ζήτησαν να γίνουν δεκτά όσα αναφέρονται στα πρακτικά και τις έγγραφες προτάσεις τους.
ΑΦΟΥ ΜΕΛΕΤΗΣΕ ΤΗ ΔΙΚΟΓΡΑΦΙΑ
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟΝ ΝΟΜΟ
Φέρονται προς συζήτηση ενώπιον του παρόντος Δικαστηρίου η με αριθμό έκθεσης κατάθεσης ....../2021 και αριθμό πινακίου 5 αίτηση (α' αίτηση) και η με αριθμό έκθεσης κατάθεσης ....../2021 και αριθμό πινακίου 6 αίτηση (β' αίτηση), οι οποίες πρέπει να συνεκδικαστούν, λόγω πρόδηλης μεταξύ τους συνάφειας, αφού διεξάγονται ανάμεσα στους αυτούς διαδίκους, δικάζονται με την ίδια διαδικασία και με τη συνεκδίκασή τους αφενός διευκολύνεται η διεξαγωγή της δίκης και αφετέρου επέρχεται μείωση των εξόδων (άρθρα 31, 246 και 741 ΚΠολΔ).
Κατά το άρθρο 259 του Ν. 4072/2012, η ομόρρυθμη εταιρία λύεται: α) με την πάροδο του χρόνου διάρκειάς της, β) με απόφαση των εταίρων, γ) με την κήρυξή της σε πτώχευση και δ) με δικαστική απόφαση ύστερα από αίτηση εταίρου, εφόσον υπάρχει σπουδαίος λόγος. Βάσει της διάταξης του άρθρου 259 παρ. 2 του ίδιου νόμου, η αίτηση εκδικάζεται από το Μονομελές Πρωτοδικείο της έδρας της εταιρίας κατά τη διαδικασία της εκούσιας δικαιοδοσίας. Η δικαστική λύση της ομόρρυθμης εταιρίας για σπουδαίο λόγο είναι δυνατόν να επέλθει είτε η εταιρία είναι ορισμένου είτε αορίστου χρόνου. Ο σπουδαίος λόγος κρίνεται κατά τις περιστάσεις και σε συνάρτηση με τη γενικότερη οργάνωση της συγκεκριμένης εταιρίας, η οποία και θα αποτελεί τον κύριο οδηγό για την εκτίμηση της σοβαρότητας της κατάστασης που δημιούργησε ο επικαλούμενος σπουδαίος λόγος. Οι λόγοι λύσης προσωπικών εταιριών (Ο.Ε. και Ε.Ε.) διαφέρουν από αυτούς που γίνονταν δεκτοί κατά το προϊσχύσαν δίκαιο και καθορίζονται πλέον με κεντρικό άξονα τη γενική αρχή της διατήρησης της εμπορικής επιχείρησης, απομακρυνόμενοι από τον απόλυτα προσωποπαγή χαρακτήρα των προσωπικών εταιριών. Λαμβάνοντας υπόψη την παραπάνω αρχή, σε συνδυασμό με το ότι προβλέπεται δικαίωμα εξόδου του εταίρου (άρθρο 261 του ως άνω νόμου), το δικαίωμα δικαστικής λύσης της εταιρίας συνιστά έσχατο μέσο αντιμετώπισης της κατάστασης που ανέκυψε με τη συνδρομή του σπουδαίου λόγου και δικαιολογείται, επομένως, μόνο σε περίπτωση που δεν υπάρχει άλλος τρόπος άρσης του αδιεξόδου. Η ύπαρξη του σπουδαίου λόγου θα πρέπει πάντως να έχει ιδιαίτερη βαρύτητα και σημαντικές επιπτώσεις στην ομαλή λειτουργία της εταιρίας. Ο σπουδαίος λόγος πρέπει, κατά βάση, να αναφέρεται στις σχέσεις της εταιρίας και όχι στο πρόσωπο των εταίρων, εκτός αν στη συγκεκριμένη περίπτωση τα προσωπικά στοιχεία παίζουν πρωτεύοντα ρόλο. Περιστατικά που συνιστούν σπουδαίο λόγο, υπό το πρίσμα των νέων διατάξεων, είναι η κακή πορεία των εταιρικών υποθέσεων και η έλλειψη κερδών, η αθέτηση των εταιρικών υποχρεώσεων και η κακή διαχείριση των εταιρικών υποθέσεων, οι διαρκείς διαφωνίες, η έλλειψη συνεργασίας και κατανόησης, ο κλονισμός της εμπιστοσύνης. Προσέτι, κατά τις διατάξεις των άρθρων 259 και 263 του ως άνω νόμου (Ν. 4072/2012), η εταιρική ιδιότητα επί ομόρρυθμης εταιρίας χάνεται και με τον αποκλεισμό του εταίρου. Ως προϋποθέσεις για την αποδοχή της αίτησης αποκλεισμού τίθενται από το νόμο η συνδρομή περιστατικού που θα δικαιολογούσε τη λύση της εταιρίας, σύμφωνα με το άρθρο 259 παρ. 1 περ. δ' του νόμου αυτού, και το περιστατικό αυτό να συντρέχει στο πρόσωπο του υπό αποκλεισμό εταίρου. Σκοπός, δε, της διάταξης του άρθρου 263 του ίδιου νόμου είναι η προστασία των λοιπών εταίρων και η διατήρηση της επιχείρησης. Ο αποκλεισμός του εταίρου συνίσταται στην ακούσια έξοδό του από την εταιρεία και αποτελεί αναγκαστική αποχώρησή του από αυτήν παρά τη θέλησή του. Ο σπουδαίος λόγος πρέπει να υπάρχει εξάλλου όχι μόνο κατά το χρόνο άσκησης της αγωγής (ή ως εν προκειμένω της αίτησης), αλλά και κατά το χρόνο συζήτησής της. Επιπλέον, η συνέχιση της εταιρίας με τον υπό αποκλεισμό εταίρο, λόγω της (υπαίτιας ή μη) συμπεριφοράς του, θα πρέπει να είναι δυσβάστακτη για τους άλλους εταίρους, έτσι ώστε να κινδυνεύει η ομαλή λειτουργία ή η υπόστασή της. Περαιτέρω, προϋπόθεση για την άσκηση του δικαιώματος αποκλεισμού εταίρου είναι η αίτηση να έχει υποβληθεί από τους λοιπούς εταίρους. Ο αποκλεισμός μπορεί να αφορά έναν ή περισσότερους εταίρους, ερμηνεία που ίσχυε και με τη μέχρι πρότινος εφαρμοζόμενη διάταξη του άρθρου 771 ΑΚ. Ενόψει, άλλωστε, της δυνατότητας λειτουργίας της εταιρίας ως μονοπρόσωπης επί τετράμηνο εάν σε αυτήν παραμείνει ένας μόνο εταίρος, προκειμένου να του παρασχεθεί η ευχέρεια να ανεύρει νέο συνεταίρο (άρθρο 267 Ν. 4072/2012), η λύση της εταιρίας θα επέλθει αυτόματα, εφόσον μέσα στην ανωτέρω προθεσμία δεν δημοσιευτεί στο ΓΕΜΗ η είσοδος νέου εταίρου (ΑΠ 225/2022, ΑΠ 671/2020, ΑΠ 473/2019 Α' Δημ. ΝΟΜΟΣ).
I. Με την κρινόμενη υπό στοιχείο α' αίτηση, η σε αυτήν αιτούσα εκθέτει ότι η ίδια και οι καθ' ων η αίτηση, εκ των οποίων οι πρώτος και δεύτερη είναι οι γονείς της και η τρίτη αδελφή της, αποτελούν τους εταίρους της ομόρρυθμης εταιρίας με την επωνυμία «...... Ο.Ε.». Ότι, παρότι σύμφωνα με το εταιρικό καταστατικό άπαντες οι εταίροι είναι και διαχειριστές, δυνάμενοι να ενεργούν είτε από κοινού είτε ο καθένας χωριστά, ουσιαστικά μόνος πραγματικός οικονομικός διαχειριστής, ταμίας και εκπρόσωπος της εταιρίας ήταν ο πρώτος των καθ' ων, ο οποίος έχαιρε της απόλυτης εμπιστοσύνης της μέχρι το έτος 2017, κατά το οποίο άρχισε να αντιλαμβάνεται την εκ μέρους του κακοδιαχείριση των εταιρικών πραγμάτων, εξ αφορμής της υποχρέωσης της εταιρίας για σύνταξη ισολογισμού έναρξης απογραφής για τη χρήση αυτή (2017). Ότι έκτοτε ζήτησε επανειλημμένα ενημέρωση από τον πρώτο των καθ' ων για τα οικονομικά και φορολογικά στοιχεία της εταιρίας και κατέβαλε προσπάθειες εξυγίανσης κατόπιν ελέγχου που διενεργήθηκε με πρωτοβουλία της, από τον οποίο αναδείχθηκε, μεταξύ άλλων, έλλειμμα ύψους 516.094,97 ευρώ. Ότι, με την από 27-3-2019 εξώδικη επιστολή της, δήλωσε προς τους καθ' ων την πρόθεσή της να ασκήσει πλέον ουσιαστική διαχείριση, καταθέτοντας και αγωγή λογοδοσίας σε βάρος του πρώτου των καθ' ων. Ότι σε κάθε αίτημά της για ενημέρωση και πληροφόρηση αντιμετώπιζε την άρνηση του τελευταίου, με τον οποίο έχουν συνταχθεί απόλυτα οι δεύτερη και τρίτη των καθ' ων, οι οποίες τον καλύπτουν και εγκρίνουν εκ των προτέρων κάθε διαχειριστική του ενέργεια. Ότι οι διαφωνίες τους για τον τρόπο διαχείρισης των εταιρικών υποθέσεων έχουν λάβει πλέον διαστάσεις σφοδρής αντιδικίας με την εκατέρωθεν άσκηση αγωγών και εγκλήσεων, υπό τα ειδικότερα εκτιθέμενα στο δικόγραφο της υπό κρίση αίτησης. Ότι η ίδια βρίσκει τους λοιπούς εταίρους ενάντιους σε κάθε ενέργεια και κάθε έργο που αναλαμβάνει και αποσκοπεί στην ανάπτυξη της εταιρίας και την προώθηση του σκοπού της, σε μια προσπάθεια συγκάληψης εκ μέρους τους των φαινομένων κακοδιαχείρισης και παρανομίας, με την εμπλοκή στη μεταξύ τους διαμάχη και υπαλλήλων της εταιρίας. Ότι οι ανωτέρω περιστάσεις, που αναφέρονται στα πρόσωπα των καθ' ων, συνιστούν υπαίτια παράβαση των εταιρικών τους υποχρεώσεων και κατάχρηση της διαχειριστικής τους εξουσίας, έχοντας ως αποτέλεσμα την πλήρη αδυναμία συνεννόησης και συνεργασίας μεταξύ τους και τη μόνιμη πρόκληση δυσμενών επιπτώσεων στη λειτουργία και οργάνωση της εταιρίας. Με βάση τα ανωτέρω ιστορούμενα, ζητά να αποκλειστούν οι καθ' ων από την εταιρία, άλλως επικουρικά να διαταχθεί η λύση αυτής και να οριστεί ως εκκαθαριστής το προτεινόμενο από την ίδια πρόσωπο. Τέλος, ζητά να καταδικαστούν οι αντίδικοί της στην καταβολή των δικαστικών της εξόδων. Με αυτό το περιεχόμενο και αιτήματα, η κρινόμενη αίτηση παραδεκτά φέρεται προς συζήτηση ενώπιον του παρόντος Δικαστηρίου, το οποίο είναι καθ' ύλην και κατά τόπο αρμόδιο, κατά την προκειμένη διαδικασία της εκούσιας δικαιοδοσίας (άρθρα 739επ. ΚΠολΔ, 259 παρ. 2 και 263 Ν. 4072/2012), είναι, δε, παραδεκτή και νόμιμη ως προς αμφότερες τις βάσεις της (κύρια και επικουρική), απορριπτομένων των περί του αντιθέτου ισχυρισμών των καθ' ων. Ειδικότερα, εν σχέσει με τον προβληθέντα ισχυρισμό περί έλλειψης ενεργητικής νομιμοποίησης της αιτούσας, άλλως περί νόμω αβασίμου της αίτησης λόγω υποβολής της από μία μόνο εταίρο σε βάρος του συνόλου των λοιπών, εκτέθηκε ήδη στην προπαρατεθείσα νομική σκέψη ότι το αίτημα αποκλεισμού μπορεί να αφορά περισσότερους εταίρους, ενόψει και της εκ του νόμου προβλεπόμενης δυνατότητας να λειτουργήσει η εταιρία επί τετράμηνο ως μονοπρόσωπη (βλ. και ΜονΕφΛαρ 485/2019 ΤΝΠ ΔΣΑ), χωρίς, σε κάθε περίπτωση, να αποτελεί αναγκαίο περιεχόμενο της σχετικής αίτησης η πρόθεση ανεύρεσης συνεταίρου ή συνεταίρων από τον εναπομένοντα εταίρο για τη συνέχιση της εταιρίας (ΑΠ 473/2019 ανηρτημένη στην ιστοσελίδα του Αρείου Πάγου). Σημειώνεται, επίσης, ότι επαρκώς εκτίθενται από την αιτούσα περιστατικά που συνιστούν λόγους αποκλεισμού των καθ' ων, συνδεόμενα με την εκ μέρους τους αθέτηση των εταιρικών υποχρεώσεων και την κακή διαχείριση των εταιρικών υποθέσεων, όπως σχετικώς εκτέθηκε στην προηγηθείσα νομική σκέψη, οι δε περί ανάκλησης του διαχειριστή εταίρου διατάξεις, ακόμη και εάν θεωρηθούν εφαρμοστέες στην προκειμένη περίπτωση, δεν τελούν σε αντινομία με τις περί αποκλεισμού διατάξεις του Ν. 4072/2012, όπως διαλαμβάνουν με τις προτάσεις τους οι καθ' ων, οι ισχυρισμοί των οποίων περί μη συνδρομής λόγων αποκλεισμού και επιλογής ηπιότερου μέτρου ρύθμισης των εταιρικών σχέσεων των διαδίκων συναρτώνται με την εκτίμηση των αποδείξεων. Υπό τα προεκτεθέντα, η υπό κρίση συνεκδικαζόμενη αίτηση είναι νόμιμη, στηριζόμενη στις διατάξεις των άρθρων 259 και 263 Ν. 4072/2012 και 741, 746, 176 και 191 παρ. 2 ΚΠολΔ, και πρέπει να ερευνηθεί περαιτέρω κατ' ουσίαν, επισημαινομένου ότι προσάγεται από την αιτούσα η από 31-5-2021 έγγραφη ενημέρωσή της περί της δυνατότητας επίλυσης της διαφοράς με διαμεσολάβηση, κατ' άρθρο 3 παρ. 2 του Ν. 4640/2019.
